بازار؛ گروه کشاورزی: بخش کشاورزی کشور در سال ۹۹ با فراز و نشیب های بسیاری روبه رو بود و فعالان این حوزه چه در بخش تولید چه در بخش صادرات و چه در بحث واردات با چالش های بسیاری همچون «بالا رفتن قیمت نهاده های کشاورزی، بالا رفتن قیمت کودهای پایه، بسته شدن مرزهای صادراتی و غیره» مواجه بودند که هر کدام به نوبه خود خلل هایی در فعالیت هر بخش ایجاد کرد.
علی خانحمدی مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی در گفتگو با خبرنگار «بازار» به تحلیل وضعیت بخش کشاورزی در سال ۱۳۹۹ پرداخت و گفت: در سال ۹۹ در بخش تولید ما این مشکل را داشتیم که به ناگاه دولت یارانه برخی نهاده ها را حذف کرد. این در حالی است که این نهاده از آنِ بخش کشاورزی است و اگر مثلا قرار شود یارانه بذر را قطع کنند باید در قسمت آموزش یا مکانیزاسیون این یارانه هزینه شود.
حذف یکباره برخی یارانه ها و عدم صرف آن در دیگر بخش های صنعت کشاورزی بزرگترین اشتباه بخش دولتی در سال ۹۹ بود که همین امر باعث شد هزینه های بخش تولید به صورت سرسام آوری بالا برود و مطمئنا در سال آینده تاثیر این کار را در تولید مشاهده خواهیم کرد
خانمحمدی افزود: به عبارت دیگر نمی توان یارانه ای را که به بخش نهاده ها تخصیص داده شده را بردارند بدون اینکه در قسمت های دیگر هزینه کنند. لذا حذف یکباره برخی یارانه ها و عدم صرف آن در دیگر بخش های صنعت کشاورزی بزرگترین اشتباه بخش دولتی در سال ۹۹ بود که همین امر باعث شد هزینه های بخش تولید به صورت سرسام آوری بالا برود و مطمئنا در سال آینده تاثیر این کار را در تولید مشاهده خواهیم کرد؛ یعنی تولیدکننده نخواهد توانست با آن سرمایه گذاری که سالهای قبل می کرد بهره وری خود را حفط کند و لذا بهره وری ما دچار مشکل خواهد شد.
به دلیل عدم اجرای الگوی کشت تولید و صادرات مان وضعیت مشخصی ندارد
این مقام مسئول در خصوص وضعیت بخش صادرات در سال ۹۹ نیز اظهار داشت: همه آگاه هستیم که صادر کننده، تاجر یا سرمایه گذار باید یک اطمینان خاطر برای خریدار خارجی خود داشته باشد؛ یعنی خریدار خارجی در هنگام عقد قرارداد امنیت خرید نیاز دارند چون متعهد هستند در فصول مختلف کالای مورد معامله خود را به راحتی تامین کنند. پس اینکه به یکباره تصمیمات تغییر و صادرات منع شود و یا دیگر اتفاقاتی رخ دهد که بحث قرارداد زیر سوال برود طرف های مقابل به هیچ وجه به سمت قرارداد با ما پیش نمی آیند.
خانمحمدی افزود: به عنوان مثال کشوری مانند عربستان در هر فصلی که برای حج بروید در برنامه غذایی حجاج محصولاتی مثل سیب، پرتقال و موز وجود دارد و اینگونه نیست که مثلا اگر زمستان به این کشور بروید این برنامه غذایی تغییر کند. چون برای تامین سفره حجاج با شرکتهایی قرارداد دارند که تامین کننده میوه حجاج عربستان است و موظف و متعهد است در تمام فصول میوه حجاج را تامین کند؛ یعنی مواردی مثل سرمازدگی، گرمازدگی، نوسان قیمت و غیره در اجرای قرارداد آنها خللی ایجاد نمی کند.
وی ادامه داد: اما در ایران اینگونه نیست و مثلا می بینم همه به یکباره یکسال پیاز می کارند و در فصل برداشت روی دست کشاورز می ماند و سال بعد پیاز در بازار یافت نمی شود به عبارت دیگر نه تولید مشخصی نداریم نه رویه صادرات مان مشخص است.
سالانه ۱۲۶ میلیون تن محصول کشاورزی در کشور تولید می شود که ۳۰ درصد آن را به عنوان ضایعات دور میریزیم! که رقمی بالغ بر ۳۰ میلیون تن محصول کشاورزی است
وی گفت: سوال من از مسئولان این است که چرا باید الگوی کشت که سال ۱۳۸۳ در مجلس مصوب شده تا به امروز اجرایی نشود؟ مقصران اصلی این امر باید پاسخگو باشند.
خانمحمدی تاکید کرد: در حال حاضر سالانه ۱۲۶ میلیون تن محصول کشاورزی در کشور تولید می شود که ۳۰ درصد آن را به عنوان ضایعات دور میریزیم! کجای دنیا چنین اتفاقی صورت می گیرد آن هم در صورتی که این ۳۰ درصد رقمی بالغ بر ۳۰ میلیون تن محصول کشاورزی می شود که غذای ۹ میلیون نفر است. چرا باید تولید کنیم و دور بریزیم؟
وی ادامه داد: متاسفانه در هیچ دولتی برای تولید و صادرات برنامه ای نداشته و نداریم در حالی که باید به صادرکنندگان اجازه دهیم بر اساس میل و ذائقه کشورهای مقصد سفارش تولید بدهند. البته تحقق این امر مستلزم اجرای کشاورزی قراردادی است؛ یعنی صادر کننده باید به دولت و دولت به کشاورز سفارش تولید بدهد که چه مقدار، با چه کیفیتی مثلا برای کشور روسیه محصولی تولید شود.
این فعال بخش کشاورزی اظهار کرد: چرا امروز به مردم خوراکی می دهیم که استانداردهای لازم را ندارد؟ در واقع ما نمی توانیم به تولیدکننده بگوییم شما استانداردها را حفظ کن به این دلیل که ما انحصار تولید کرده ایم.
وی تصریح کرد: سوال دیگر من از دولت های مختلف این است که کجای دنیا دیده اید ارز دو نرخی باشد؟ حدود ۴ دهه است که دولتهای مختلف ارز دو نرخی را امتحان کرده اند و دریافته اند که ارز دو نرخی خراب کننده است. برای یک بار هم که شده امتحان کنید و ارز را تک نرخی کنید. بگذارید هم تولیدکننده هم صادر کننده و هم وارد کننده امنیت داشته باشند؛ مطمئنا تا زمانی که ارز دو نرخی است در صادرات هم موفق نخواهیم شد.
باید درها کشور را باز کنیم و اجازه واردات بهترین ها را به کشور بدهیم
مدیرعامل مجمع ملی خبرگان کشاورزی در ادامه به تحلیل بخش واردات در سال ۹۹ پرداخت و گفت: بنده معتقد هستم نباید درها را به روی دنیا ببندیم در برخی محصولات چون آب لازم را نداریم و لذا نمی توانیم برخی محصولات را کشت کنیم. پس نباید درها را ببندیم و بگوییم وارد نکنیم چون وقتی واردات صورت گرفت رقابت ایجاد می شود. به تبع در چنین شرایطی منِ تولیدکننده تنها به این نمی نازم که تولید کنم آن هم به هر کیفیتی. ما به چه بهایی باید سوار ماشین بی کیفیت داخلی شویم؟ به چه بهایی باید نان بی کیفیت بخوریم و چرا باید بخوریم؟ فقط برای اینکه واردات نکنیم!
وی تاکید کرد: ارز ۲ نرخی رانتی ایجاد کرده که امکان رقابت را گرفته در حالی که با پتانسیل هایی که در کشور داریم باید در بحث تولید با دنیا رقابت کنیم. درها را باید باز بگذاریم تا تولیدکننده داخلی مثلا گندم با کیفیت بالای صادراتی تولید کند و به جای آن محصولات دیگر را وارد کنیم. اما همت مان را بر این گذاشته ایم که درها را بندیم و واردات نداشته باشیم و تن به آنچه که در داخل با هر کیفیتی تولید می شود بدهیم!
حدود ۴ دهه است که دولتهای مختلف ارز دو نرخی را امتحان کرده اند و دریافته اند که ارز دونرخی خراب کننده مملکت است؛ برای یک بار هم که شده امتحان کنید و ارز را تک نرخی کنید و بگذارید تولیدکننده، صادر کننده و وارد کننده امنیت داشته باشند
خانمحمدی خاطرنشان کرد: امروز ما مبادله اطلاعات داریم و می بینیم که در حالی که دانشگاه ها بسته است فعالیت ها ادامه دارد پزشکان به خانه ها راه یافته اند و غیره؛ لذا تکنولوژی ها بهره وری ها را بالا برده و همه چیز را در دسترس تر قرار داده است پس نمی توانیم در گذشته ها سیر کنیم و تکنولوژی ها را به مزارع خود راه ندهیم. الان ۶میلیون هکتار زمین کشت گندم داریم و همیشه ۲ میلیون تن گندم مازاد برای صادرات داشتیم اما چون افکارمان را منوط به این کرده ایم که نباید گندم را صادر کنیم امروز دیگر تولید صادراتی هم نداریم.
وی ادامه داد: از سوی دیگر همانطور که می دانید در دنیا الان روی دانه های روغنی به طور گسترده کار می کنند و شاهد هستیم که مثلا کلزا را به صورت نشائی کشت می کنند اما ما هنوز هم مانند ۵۰ سال پیش بذر می کاریم که یک‌روز سرما می زند یک‌روز گرما می زند یک‌روز کمبود آب داریم و غیره. لذا آنچه که انتظار داریم را نمی توانیم برداشت کنیم. پس تا زمانی که نتوانیم رقابت ایجاد کنیم نمی توانیم به سمت تکنولوژی شدن پیش برویم.
خانمحمدی گفت: جالب است که الان گوشت برزیلی با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور می شود اما اگر ارز دولتی واردات این محصول را بردارند و بگویند من کشاورز با فلان شخصی که از بستگان نزدیک فلان مقام دولتی است در شرایط یکسانی قرار بگیرید مردم در اینجا توان خود را نشان می دهند.
وی ادامه داد: ضرب المثلی هست که می گوید «میدان را باز کن کشتی گیر را بشناس»، الان ارز را دو نرخ کرده اند و نورچشمی ها از ارز دولتی استفاده می کنند و گوشت وارد می کنند و تولیدکننده داخلی درمانده از تولید و انباشت دام راه به جایی ندارد و از آن طرف هم دست مصرف کننده از این ارز دولتی کوتاه است.
خانمحمدی گفت: همه می دانیم که الان ارز ۴۲۰۰ تومانی در سفره مردم ما نیست و شاهد هستیم که مردم عملا محصولات را با قیمت هایی بالاتر از قیمت های مصوب خریداری می کنند. مسئولان جواب بدهند که یارانه ذرت به چه کسی داده می شود که مرغ با قیمت هایی بالاتر از قیمت مصوب به دست مصرف کننده می رسد؟ مسلم است که سهم عمده کالای وارداتی با ارز دولتی در بازار آزاد عرضه شده است که به دست مصرف کننده نمی رسد.
نظر شما