سعید امیدی؛ بازار: اصولا در برخی از فعالیت ها ضرورت وجود مشاور و یا کارشناس در قوانین جاری کشورمان ضروری دیده شده است و چه بسا همین موضوع میزان خطاها را کمتر می کند . بعنوان نمونه در احداث ساختمان ها ، در قالب تشکیلات قانونی و سازمان یافته به نام نظام مهندسی ساختمان ، ضرورت همراهی متخصصین امر و افراد دارای پروانه اشتغال از مرحله طراحی ، نظارت و اجرا در کنار مالک حقیقی یا حقوقی برای اجرای طرح های ساختمانی پیش بینی شده است.
در فضاهای کارآفرینی یا کسب و کار ایران ، چنین موضوع سازمان یافته ای بسیار کمتر دیده می شود و چه بسا در نظام قانون گذاری باید به ضرورت وجود مشاورین در کنار صاحبان و موسسین کسب و کارها ، بیش از پیش پرداخته شود و البته ظرافت موضوع در این است که پیش بینی های احتمالی در این زمینه ، نباید مراحل صدور مجوزهای قانونی برای آغاز یا توسعه فعالیت ها را پیچیده تر کند.
در شرایط حاضر که بهبود فضای کسب و کار در کشورمان اهمیت بسیاری در حل و فصل چالش بزرگ نرخ بالای بیکاری و همچنین افزایش درآمدهای غیر نفتی دارد ، باید اهمیت وجود مشاور را به درستی و بهتر از گذشته دید و زمینه های قانونی و حرفه ای برای تعامل نزدیک فعالان کسب و کار با مشاورین مختلف این حوزه را تقویت نمود . در این نوشتار به چند نکته کلیدی در این حوزه پرداخته می شود :
دلایل نیاز کسب و کارها به مشاور حرفه ای
سرعت رشد فناوری و تکنولوژی بسیار زیاد است و اگر صاحبان کسب و کار نتوانند خود را با این سرعت تطبیق دهند به طور حتم با شکست و پسرفت مواجه خواهند شد . علاوه بر آن پیچیدگی های فضای رقابتی ، حساسیت بازارها و مشتریان به کیفیت محصولات و خدمات و موارد قانونی مانند موضوعات بانکی ، بیمه ای ، مالیاتی ، گمرکی و نظایر آن از ضرورت های بهره گیری از مشاورین کسب و کار است.
وجود یک مشاور با تجربه در زمینه کسب و کار که از محیط بیرون به کسب و کار شما و دنیای تجارت می نگرد، می تواند در جهت توسعه کارشما ، کمک های اصولی و شایانی دهد. مشاوران کسب و کار باید بتوانند با ارائه راهکار های مفید موجبات موفقیت کسب و کار را فراهم آورند . شما می توانید بدون استفاده از راهنما و مشاور کسب و کار هم به موفقیت برسید، اما ریسک بالایی را متوجه کسب و کار خود خواهید کرد . استفاده از راهنمایی و اطلاعات فرد و یا تیمی حرفه ای که از خارج به کسب و کار شما نظاره می کند، بایستی بتواند موفقیت بیشتری را برای کسب و کار به ارمغان آورد . کارشناسان و متخصصین مشاوره کسب و کار، با استفاده از دانش و اطلاعاتی که از تجارت و بازار دارند و همچنین تجربیاتی که در سال های متمادی کسب کرده اند، باید بتوانند راهنمایان خوب و مناسبی برای توسعه و تداوم حیات کسب و کارها باشند.
از سویی دیگر در دوران فعلی ، مدیران شرکت ها می دانند هر تصمیمی که بر روند رو به رشد شرکت تأثیر منفی بگذارد با نگاه تیزبین ذینفعان مواجه می شود و عملا رقبا از کوچک ترین اشتباه شرکتها بهره برده و عرصه را بر آن ها تنگ می نمایند، عملا راهی برای تصمیمات اشتباه باقی نمی ماند و لذا رویکرد مشاوره مدیریت با آنالیز فضای کسب و کار (عوامل بیرونی و درونی) و ارائه رهنمودهای مدیریتی، نقش به سزایی در توسعه پایدار شرکت ها ایفا می نماید.
مشاوره مدیریت در دنیا
گسترش روز افزون شرکت های مشاوره مدیریت در دنیا و جایگاه ویژه آن ها در توسعه شرکت های معتبر گواه اهمیت نقش آن ها در دنیای رقابتی کنونی می باشد. در نیم قرن گذشته جایگاه شرکت مشاوره مدیریت در جهان بسیار چشمگیر و تأثیر گذار بوده است. با گسترش انقلاب دیجیتال در دنیا و تخصصی تر شدن حوزه کارکرد شرکت های بزرگ و متوسط نیاز به استفاده از دانش و تجربیات دیگران برای شرکت ها ، اجتناب ناپذیر بوده است زیرا آن ها با سرعت شگرفی که تغییرات تکنولوژی ، نیاز مشتریان و تغییرات جدی در بازار داشت ، عملا نمی توانستند خودشان با روش سعی و خطا به بهبود مستمر طولانی مدت دست یابند و ساده ترین و کم هزینه ترین مسیر برای حصول نتایج موفقیت آمیز پایدار ، استفاده از خدمات شرکت های مشاوره مدیریت می باشد. راهی که دنیا آن را تجربه کرده و توصیه می کند. شرکت مشاور مدیریت با ایجاد فرهنگ مشاوره و استفاده از خرد جمعی و جلسات هم اندیشی به ارتقاء عملکرد مدیران کمک شایانی می نماید. برخی از شرکت برتر مشاوره مدیریت جهان عبارتند از : شرکت مک کنزی ، شرکت باین ، گروه مشاورین بوستون ، دلویت و پرایس واترهاوس .
برخی از زمینه های ضروری برای اخذ مشاوره در کسب و کار
ایجاد و توسعه کسب و کار از همان مراحل اولیه شکل گیری ایده ، تشکیل تیم ، اخذ مجوزهای قانونی تا مراحل ساخت و بهره برداری و حضور در بازارهای رقابتی نیازمند اخذ مشاوره از متخصصین مجرب است که برخی از این زمینه ها عبارتند از :
بررسی توجیه پذیری فعالیت های کسب و کار به لحاظ شناخت نیاز واقعی مشتریان ، وضعیت بازار و برگشت پذیری مناسب سرمایه گذاری
ارایه الزامات قانونی و حقوقی مرتبط با کسب و کار
ارایه شیوه های متنوع برای تامین منابع مالی برای راه اندازی و فعال سازی کسب و کار
نحوه مواجهه و پیشی گرفتن از رقبا و استراتژی های افزایش سهم بازار
ارائه راهکارهایی جهت وفادار سازی مشتری و بهبود ارتباط با مشتریان
راهکارهای افزایش اعتبار برند و سبک های بازاریابی متناسب با نوع محصول یا خدمت
مشاوره در خصوص سبک های تبلیغات مناسب ، بهینه و اثرگذار
ارائه راهکارهای عملی برای کاهش هزینه های اولیه و هزینه های حین بهره برداری
شناسایی راهکارها برای افزایش میزان درآمد و ارایه سبد محصولات یا خدمات سودده
راهنمایی و مشاوره در خصوص مدیریت شبکه های اجتماعی و بازاریابی دیجیتال
مشاوره در خصوص توسعه بازارهای صادراتی و حضور در عرصه بین المللی
نکاتی در ارتباط با مشاور مناسب
مشاوره مهارتی است که هم در طبیعت و هم در توان علمی و مدیریتی افراد جای دارد. مشاوران حرفه‌ای علاوه برآنکه در زمینه مباحث تئوریک، به‌روزو صاحب‌نظرهستند ؛ نسبت به جریانات کف بازار نیز اشرافیت کامل دارند و این قابلیت‌ها را مرهون تلاش وآموزش‌های سخت می‌دانند. لذا این شایستگی با تجربه بدست می‌آید و مدارک تحصیلی و دوره‌های آموزشی تنها گام‌های نخست در جهت تبدیل شدن به مشاوری حرفه‌ای می باشند . مشاوران شایسته ، به کار خود عشق می‌ورزند ونسبت به گشودن گره‌های کاری ، اشتیاقی مثال‌زدنی دارند و از مسئولیت خطیری که دارند شکوه وگلایه نمی‌کنند. البته این حسن‌نیت نباید مورد سوء برداشت قرارگیرد چرا که مشاوره مدیریت یک حرفه شغلی و نه سرگرمی است. مشاور حرفه‌ای به فردی گفته می‌شود که از نظر بینش، سواد (نه الزاما مدرک) و تجربه به درجه‌ای رسیده باشد که حیف است به‌عنوان مدیر در یک بنگاه اقتصادی مشغول به‌کار شود، بلکه او فردی است که همزمان می‌تواند به چند بنگاه در کسب‌وکارهای مختلف راهنمایی بدهد.
مشاوره حرفه‌ای برای کسب و کارهای در جریان ، قابل تبدیل به سه فاز عملی ذیل است :
فاز شناخت (معاینه) : همانطور که یک پزشک برای تشخیص درد از اقدامات پیراپزشکی مثل انواع عکس، آزمایشگاه و رادیولوژی بهره می‌برد ، مشاور هم با بررسی بازار، تحقیقات بازار، مستندات و صورت های مالی و نظایر آن به تشخیص مشکلات می‌رسد.
فاز تدوین استراتژی : در مرحله بعد باید بدانیم چه کارهایی را باید انجام بدهیم و چه کارهایی را نباید انجام بدهیم ، مشابه آنکه در طبابت ، یک پزشک به کمک اقدامات پیراپزشکی به تشخیص می‌رسد و سپس نسخه‌ای مشخص می‌پیچد، مشاور نیز باید پیشنهاداتی عملی و روشن ارایه کند که باید به تایید مدیریت ارشد سازمان برسند. ( تدوین استراتژی)
فاز سوم و بخش اجرا : مشاور باید بتواند با همراهی مدیریت و کارکنان به پیاده‌سازی شایسته پیشنهادات کمک کند . مشاور همانند یک رهبر کوهنوردی در کنار سایر کوهنوردان است که دوشادوش یکدیگر مسیر را طی کرده و او نیز درگیر اجرا می‌شود.
چالش های عملی موجود در مشاوره مدیریت
بنابه دلایل گوناگون از جمله جدید بودن این رشته فعالیت در کشور، کمبود نیروی انسانی و یا تیم های ماهر در حوزه مشاوره ، فرهنگ و عادت های مدیریتی، عدم تمایل و عدم احساس نیاز واقعی کارفرمایان، اقتصاد دولتی و عدم وجود رقابت در برخی حوزه های اقتصادی ، ضعف در تشکیل تیم های چندتخصصی از کارشناسان حرفه ای، شکل نگرفتن
شبکه های همکاری بلندمدت بین مشاوران به دلیل ضعف فرهنگ همکاری، زبان و متدولوژی یکسان و ضعف در
بومی سازی مفاهیم و متدهای مشاوره مدیریت و اصرار بر استفاده از تکنیک های قدیمی و دلایل دیگر ، فعالیت بسیار مهم مشاوره مدیریت در کشور رشد چندانی نداشته است . به عبارت دیگر زیست بوم مشاوره در کشور هنوز به صورت کامل شکل نگرفته و در سطوح ابتدایی بلوغ است.
در وضعیت فعلی گاها هنوز مشاوران ، دانش خود را از طریق سعی و خطا و درنتیجه یادگیری از طریق انجام کار به دست می آورند. این واقعیتی ناگوار است زیرا هزینه سعی و خطا معمولا چندین برابر هزینه های سرمایه گذاری در آموزش و انتقال دانش فنی و تخصصی است و سبب عقب ماندگی از دانش روز دنیا ، تحمیل هزینه به خود این بازیگران و کل زیست بوم کسب و کار می شود و از طرف دیگر ، فعالان حوزه کسب و کار بعنوان مشتریان ، این نوع مشاوره را نمی خواهند و در برخی موارد دیگر ، مشاورین مدیریت در بازار متاسفانه فروشنده انواع ابزار شده اند و تلاش می کنند که به مدیران القاء کنند که مشکل شما با ابزار ما برطرف خواهد شد ، این درحالی است که در بیشتر پروژه ها نه ابزار و نه مستندات دردی از کارفرمایان دوا نخواهد کرد بلکه کارفرمایان مشتری خدمات موثر و عملی برای تسهیل و توسعه کسب و کار خود هستند.
نظر شما