بازار؛ گروه استانها: شهرستان اشکذر با وجود مساحت کم و فقر منابع آب، از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات گلخانه‌ای کشور است. البته بی‌توجهی برخی مسئولان موجب شده، یک محصول در کشور صادرکننده، دچار چندین برابر افزایش قیمت شود و برای ساکنان بومی حکم «خرمای بر نخیل» را داشته باشد.
عمده میزان تولید محصولات گلخانه‌ای ایران اختصاص به خیارسبز دارد. بر اساس آمار، سالانه حدود دو میلیون تن خیارسبز ایران به کشورهای دیگر صادر می‌شود. خیارسبز انواع مختلف محلی و گلخانه‌ای دارد. یکی از انواع خیار گلخانه‌ای نیز خیار خاردار است که طبع گرم دارد و صادرات آن عمومأ به کشور روسیه که در محصولات کشاورزی فقیر است، می‌باشد.
۱۲ هزار تن از صادرات خیارسبز کشور متعلق به شهرستان اشکذر است. این شهرستان جایگاه دوم کشت‌های گلخانه‌ای در قطب صادرات محصولات گلخانه‌ای کشور را به خود اختصاص داده و نخستین صنایع بسته‌بندی خیارسبز گلخانه‌ای استان یزد نیز در این شهرستان واقع است.
درباره میزان صادرات محصولات گلخانه‌ای به ویژه خیارسبز، مشکلات گلخانه‌داران و دلایل افزایش قیمت خیارسبز در ماه‌های اخیر با کاظم کریمی، از تولیدکنندگان و صادرکنندگان خیارسبز در شهرستان اشکذر به گفتگو نشستیم.
* جایگاه شهرستان اشکذر و مجموعه تحت مدیریت شما در تولیدات و صادرات گلخانه‌ای چگونه است؟
اشکذر از نظر مساحت زیر کشت محصولات گلخانه‌ای، رتبه اول و از نظر تولید این محصولات رتبه دوم پس از شهرستان یزد را دارد. این مجموعه نیز حدود ۴۰ درصد تولیدات شهرستان را جمع‌آوری می‌کند. این مجموعه به تنهایی ده هکتار مساحت دارد. البته محصول ۱۰۰ هکتار از سایر گلخانه‌های شهرستان اشکذر نیز توسط ما برداشت می‌شود.
۱۲ هزار تن از صادرات خیارسبز کشور متعلق به شهرستان اشکذر است
مجموعه‌های صادراتی محصولات گلخانه‌ای در این شهرستان در واقع به منظور کمک به بسته‌بندی و فروش کشاورزان شهرستان راه‌اندازی شده و در این زمینه نیز توفیق بسیاری به دست آورده‌اند. صفر تا صد فعالیت‌ها مانند تولید سبد، بسته‌بندی محصول و حمل و نقل آن به کشورهای حاشیه خلیج فارس و روسیه بر عهده این مجموعه است.
* میزان تولیدات چقدر است و چه نوع محصولاتی تولید می‌شود؟
میزان تولید محصولات بستگی به فصل کاشت محصول دارد. در فصل اول عمده محصول تولیدی در این گلخانه خیارسبز خاردار است و با شروع فصل جدید، کشت محصولات جدید نیز آغاز می‌شود که بالای ۸۰ درصد از این محصولات گوجه فرنگی و مابقی شامل دیگر محصولات گلخانه ای می‌باشد. به طور تقریبی، این مجموعه حدودأ روزی ۵۰ تن تولید خیارسبز خاردار داشته که البته در حال حاضر این میزان کاهش یافته است. میزان تولید گوجه فرنگی نیز حدود ۳۵۰ تن در روز است.
* صادرات خیارسبز در شهرستان اشکذر به صورت روزانه و سالانه به چه میزان است؟
میزان صادرات خیارسبز در شهرستان اشکذر سالانه ۱۲ هزار تن است. این میزان صادرات از روزی ۶۰ تن تا روزی ۳۰۰ تن می‌تواند متغیر باشد. در حال حاضر در این شهرستان، ۱۳ مجموعه گلخانه مشغول فعالیت هستند که مساحت آنها حدود ۴۵۰ هکتار است.
میزان تولید محصولات بستگی به فصل کاشت محصول دارد
*چرا خیارسبز خاردار تمامأ به روسیه صادر می‌شود؟ بازار داخل متقاضی این نوع خیار نیست؟
خیار خاردار، خیار محلی روسیه نام گرفته زیرا با داشتن طبع گرم، مورد پسند روس‌ها قرار گرفته است. مصرف آن برای افراد سردمزاج و همچنین بیماران مبتلا به دیابت بسیار مفید است. این خیار با خیار محلی متفاوت بوده و تماماً به کشور روسیه صادر می‌شود؛ زیرا در بازار محلی چندان طرفدار ندارد. البته یکی از دلایلش نیز می‌تواند انجام نشدن تبلیغات گسترده برای فروش این نوع محصول در بازار داخلی دانست.
* خیارسبز محلی نیز مختص صادرات به دیگر کشورها است؟
از آنجا که در داخل کشور نیاز به خیار محلی وجود دارد، این نوع خیار صادر نمی‌شود. در واقع با وجود نیاز کشورهایی چون عراق به این نوع خیار، این محصول در داخل کشور عرضه شده و به استان‌های تهران، تبریز و دیگر شهرستان‌های شمالی صادر می‌شود.
* فقط کشور روسیه مقصد صادرات محصولات گلخانه‌ای این شهرستان است؟
خیر. صادرات محصولات به کشورهایی چون عراق، عمان، قطر و بحرین نیز انجام می‌شود و کویت نیز اخیراً به جرگه این کشورها پیوسته است. کشوری چون روسیه به دلیل سردسیر بودن، از ماه مهر تا ماه فروردین محصول وارد می‌کند. واردات محصول بیش از این میزان با توجه به هزینه سوخت و حمل و نقل برای این کشور به صرفه نیست. در مورد کشورهای حوزه خلیج‌فارس نیز، این مناطق جزو کشورهای گرمسیری بوده و خود تولیدکننده هستند؛ با این حال واردات محصول را نیز انجام می‌دهند.
صادرات محصولات به کشورهایی چون عراق، عمان، قطر و بحرین نیز انجام می‌شود و کویت نیز اخیراً به جرگه این کشورها پیوسته است
در واقع محصول گوجه که در فصل دوم به دست می‌آید بیشتر به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس و عراق صادر می‌شود؛ زیرا کشور عراق گوجه زمینی تولید می‌کند، اما به دلیل گرمسیری بودن، در ماه فروردین، بازارهای عراق خالی است و نیاز به واردات گوجه دارد.
* علت گرانی خیارسبز در ماه‌های اخیر چه بوده است؟
دلیل عمده گرانی خیارسبز در ماه‌های اخیر، سردی هوا و یخ‌زدگی محصولات گلخانه‌ای بوده است. در واقع به جز شهرهای حاشیه خلیج‌فارس، در سایر شهرستان‌ها مانند جیرفت، رودان و ... گلخانه‌ها دچار یخ‌زدگی شدند. در نتیجه زمانی‌که میزان تولید محصول در کشور کم شود، این امر سبب افزایش قیمت محصول می‌شود. در استان یزد و شهرستان اشکذر نیز به علت غفلت مسئولان، برخی از محصولات گلخانه‌ای دچار سرمازدگی شد. به عبارت دیگر، با وجود پیش‌بینی‌های انجام شده درباره فرا رسیدن موج سرما، برنامه‌ریزی لازم در این زمینه از سوی مسئولان استان و شهرستان صورت نگرفت.
* چگونه سرمازدگی، موجب از بین رفتن محصولات گلخانه‌ای شهرستان اشکذر شد؟
شش دی ماه۹۹ یخ بندان و هوای سرد آغاز شد. در آن ساعت دمای بیرون گلخانه صفر درجه سانتی‌گراد و دمای داخل گلخانه هفت درجه سانتی‌گراد بود. در ساعت پنج و ۳۰ دقیقه صبح روز بعد دمای بیرون گلخانه سه درجه سانتی‌گراد و دمای داخل گلخانه به ۱۴ درجه سانتی‌گراد رسید. دلیل اصلی این مسئله اُفت فشار در شبکه سراسری گاز بود و در حقیقت چوب بی‌کفایتی و غفلت یک مسئول را مردم کل کشور و استان یزد خوردند.
* درباره دلیل کاهش محصولات گلخانه‌ای در زمستان ۹۹ بیشتر توضیح دهید؟
این مسئله مسلم است که عمده محصول خیارسبز استان یزد و کشور در ماه‌های دی و بهمن در شهرستان اشکذر تولید می‌شود. زمانی که محصول خیار اشکذر دچار سرمازدگی می‌شود، میزان عرضه این محصول در سایر مناطق نیز کاسته شده و در نتیجه منجر به افزایش قیمت این محصول می‌شود.
دلیل عمده گرانی خیارسبز در ماه‌های اخیر، سردی هوا و یخ‌زدگی محصولات گلخانه‌ای بوده است
از سوی دیگر، در سال گذشته هر کیلو خیار رودان معادل ۳۰۰ تومان فروخته می‌شد و این میزان تنها هزینه چیدن محصول را تأمین می‌کرد. به این جهت که کشاورزان در آن سال دچار ضرر و زیان شد، سال بعد اقدام به تولید و فروش محصول مذکور نکردند. به این ترتیب میزان تولید محصول کاهش و قیمت عرضه محصول افزایش یافت.
* مشکلات شما در حوزه صادرات چیست؟
در زمینه صادرات مشکلی که وجود دارد این است که بانک های کشور در شرایط تحریم هستند، بنابراین نمی توان قرارداد محکمی در زمینه صادرات با طرف قرارداد داشت و اکثراً قراردادها بر اساس اعتماد به طرف مقابل منعقد می‌شود که گاهی موجب خسران نیز می‌گردد. به عنوان مثال در قرارداد سال گذشته مجموعه ما با کشور عمارات و قطر، میزان دو میلیارد خسارت به ما وارد شد.
نظر شما