حواستان به سهام شرکت‌هایی که فقط «یک تکه زمین هستند» باشد

بازار؛ گروه بورس: «قیمت سهمی به گونه‌ای رشد کرده بود که اگر کمی بی احتیاطی کرده بودم بیشتر سرمایه خود را در این سهم سرمایه گذاری می‌کردم، اما وقتی کمی در مورد شرکت تحقیق کردم متوجه شدم که سهامداران در حال معامله سهمی هستند که فقط یک تکه زمین است.»

این گفته‌ یکی از فعالین بازار سرمایه است که مدعی شده بر روی تابلوی بورس سهم‌های عرضه می‌شود که تنها دارایی آن یک قطعه زمین است.  رئیس اداره نظارت بر ناشران گروه شیمیایی و غذایی سازمان بورس  وجود چنین شرکت‌های بر روی تابلوی بورس را تایید می‌کند و فعالیت آن‌ها در بورس را قانون می‌داند. او می‌گوید که اطلاعات و عملکرد این شرکت‌ها که معمولا برای تامین مالی وارد بازار سرمایه شدند تحت نظارت سازمان است که به صورت شفاف مانند سایر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس افشا می‌شود.

بعد از تغییراتی که در قانون بازار اوراق بهادار ایجاد شد، تقریبا تمامی شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان بر روی تابلوی بورس قرار می‌گیرند و اطلاعات آن‌ها بر روی سامانه کدال قرار می‌گیرد.   در همین رابطه با ولی الله جعفری رئیس اداره نظارت بر ناشران گروه شیمیایی و غذایی سازمان بورس به گفتگو نشستیم که در زیر مشروح آن را می‌خوانید.

*معمولا گفته می‌شود که بخش نظارت بر ناشران سازمان به یکی از مهم‌ترین تکه‌های پازل شفافیت بازار سرمایه عمل می‌کند که تمامی تصمیمات سهامداران در خصوص خرید یا عدم خرید سهم به این بخش وابسته است اما وظایف این بخش برای بسیاری از سهامداران هنوز مشخص نیست، یک توضیح مختصری در خصوص این بخش سازمان و وظایف قانونی آن بفرمایید؟
مدیریت نظارت بر ناشران زیر مجموعه معاونت نظارت بر بورس‌ها و ناشران است که این بخش مدیریت از چهار اداره تشکل می‌شود که سه اداره آن نظارت بر ناشران هستند که هر کدام در یک فیلد تخصصی در حال فعالیت هستند که به اداره نظارت بر گروه مالی و خدمات، اداره نظارت بر گروه شرکت‌های شیمیایی و غذایی و اداره نظارت بر گروه صنعت و معدن تقسیم می‌شوند و اداره چهارم هم بخش حسابرسی و حسابداری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را انجام می‌دهد.

 اگر این شرکت‌ها بر روی تابلو معامله می‌شود ولی تولید و فروشی ندارد به خاطر قانونی است که چنین اجازه‌ای را به آنها داده اند، در غیر این صورت همین شرکت سهامی  با این مشخصات تا قبل از این قوانین باید پذیرش می‌شد و خیلی سخت بود یک شرکتی با این مشخصاتی پذیرش شود

به صورت کلی بر اساس بند ۱۸ ماده ۷ قانون بازار اوراق بهادار، اداره نظارت بر ناشران وظیفه بررسی و نظارت بر افشای اطلاعات با اهمیت شرکت‌ها را بر عهده دارد، در اصل وظیفه ما به صورت خلاصه این است که اطلاعات شرکت‌های ثبت شده نزد سازمان که بر روی سامانه کدال منتشر می‌کنند را با استاندارهای حسابداری، قوانین و مقرارت از جمله قانون تجارت و سایر قوانین و دستورالعمل‌های سازمان مطابقت دهیم که اگر مغایرتی با قوانین و استاندارها نداشته باشد با ناشر مکاتبه صورت می‌گیرد که آن مغایرت را رفع کند.  به طور کلی ما بر اطلاعاتی که ناشران منتشر می‌کنند نظارت می‌کنیم.

ما در واقع یکسری شاخص‌ها و استاندارهای را به صورت چک لیست‌های تعریف کردیم که همکاران ما اطلاعات شرکت‌ها را با این چک لیست‌ها مغایرت می‌دهند و معیار و شاخص ما برای بررسی اطلاعات ناشران همین چک لیست‌ها است و یکی از مهترین شاخص‌های که ما مد نظر قرار می‌دهیم استانداردهای حسابرسی است که حتما اطلاعات ناشر باید مطابق استاندارهای حسابداری تهیه و منتشر شده باشد.

*چه تعداد شرکت در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند؟
حدود ۷۵۰ شرکت ثبتی نزد سازمان داریم که همراه همکاران ما  همواره بر اطلاعاتی که از سمت آن‌ها منتشر می‌شود نظارت می‌کنند.

*بعضی از فعالان بازار سهام مطرح کردند که برخی از شرکت‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه،  به غیر از یک زمین دارایی خاص دیگری ندارند. این شرکت‌ها بر روی تابلوی بورس توسط سهامداران  معامله می‌شود،  از دیدگاه شما آیا وجود چنین شرکت‌ها باعث زیان به سهامداران نمی‌شود؟
 تا قبل از اینکه قانون برنامه ۵ ساله پنجم  نوشته شود، یک‌سری از شرکت‌های سهامی خاص یا سهامی عام که تمایل داشتند در بازار سرمایه حضور پیدا کنند درخواست پذیرش به سازمان بورس می‌دادند، به عبارتی مدیران این شرکت‌ها نزد بورس اوراق بهادار تهران که  بعدا فرابورس هم به آن اضافه شد در خواست پذیرش می‌دادند و اگر در خواست آن‌ها پذیرفته می‌گردید، سپس نزد ما به عنوان یک شرکت بورسی ثبت می‌شدند. بعد از اینکه قانون برنامه ۵ ساله پنجم نوشته شد در بند ب  ماده ۹۹  اشاره شده؛ سهام شرکت‌های سهامی عام باید روی تابلوی معامله شود و نقل و انتقال سهام شرکت‌های سهامی عام که روی تابلو معاملات سازمان بورس و اوراق بهادار معامله نشود باطل است. بعدها همان بند ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم به ماده ۳۶ قانون توسعه احکام دائمی کشور که همه شرکت‌ها سهامی عام باید ثبت شوند تبدیل شد، که بر اساس آن معاملات آن‌ها روی تابلوی انجام اگر باطل است.

ممکن است برخی از ناشران عمدا در افشای اطلاعات مجمع شیطنت کنند و زمان آن را طولانی کنند که این موضوع خیلی کم اتفاق می‌افتد

در نتیجه الزام قانون است که شرکت‌های سهامی عامی که به قول شما تولید یا فروش ندارند  و در واقع دارایی آن‌ها محدود به یک‌سری دارایی ثابت می‌شود، در بورس ثبت شوند اما ما اطلاعات و عملکرد  تحت نظارت سازمان قرار  قرار دارد.

 اگر این شرکت‌ها بر روی تابلوی معامله می‌شود ولی تولید و فروشی ندارد به خاطر قانونی است که چنین اجازه‌ای را به آنها دادند، در غیر این صورت همین شرکت سهامی  با این مشخصات تا قبل از این قوانین باید پذیرش می‌شد و خیلی سخت بود یک شرکتی با این مشخصاتی پذیرش شود

*طبق قانون، نمادی که به خاطر برگزاری مجمع بسته شده، حداکثر دو روز بعد از افشای اطلاعات مجمع بر روی سامانه کدال باید بازگشایی شود، اما ممکن است شرکتی عمدا افشای چنین اطلاعاتی را طولانی کند، چه راهکاری برای جلوگیری از این اقدام انجام دادید؟
توقف، تعلیق و بازگشایی نماد معاملاتی شرکت‌ها بر اساس دستورالعمل است و هیچ کاری سلیقه ای انجام نمی‌شود. توقف یعنی بسته بودن نماد معاملاتی ناشر به مدت ۵ روز و بسته بودن نماد یک ناشر به مدت بیش از ۵ روز را تعیق می‌گویند. مواردی مختلفی طبق قانون وجود دارد که منجر به توقف یا تعلیق نماد معاملاتی می‌شود که یکی از آن‌ها در واقع بحث مجامع است که به دو دسته عادی و فوق العاده تقسیم می‌شود و یک روز قبل از مجمع نماد را متوقف می‌کنیم یعنی اگر مجمع روز چهارشنبه باشد ما دوشنبه  بعد از ساعت معاملات نماد را به حالت توقف و بسته بودن در می‌اوریم و حداکثر دو روز بعد از افشای اطلاعات مجمع توسط ناشران نماد از حالت بسته بودن خارج می‌کنیم، یعنی وقتی ناشر صورت جلسه را روی سایت گذاشت ما حداکثر دو روز بعد از آن نماد را باز می‌کنیم.

 در اصل وقتی مجمع برگزار  شد، ناشر باید تصمیمات گرفته شده را به ما بدهد که ما نماد را بازگشایی کنیم و تا این تصمیمات برای مردم افشا نشود ما نمی‌توانم نماد را باز کنیم. همکاران ما در مجمع حضور پیدا می‌کنند و از تصمیماتی که گرفته شد اطلاع دارند که تا قبل از بحث کرونا همکاران ما به صورت حضوری در تمام مجامع شرکت‌های ثبت شده در دور افتاده‌ترین نقاط کشور حضور پیدا می‌کردند و از تصمیماتی که گرفته شد مطلع شوند.

حرف شما درسته ممکن است برخی از ناشران عمدا در افشای اطلاعات مجمع شیطنت کرده و زمان آن را طولانی کنند که این موضوع خیلی کم اتفاق می‌افتد، اما  واقعیت قضیه این است که وقتی ناشر، مجمع برگزار می‌کند امضای صورت جلسه معمولا یک تا ۱۰ روز طول می‌کشد، اما ما آمدیم نموداری در کدال تعریف کردیم که مدیران شرکت اتفاقاتی که در مجمع انجام شده را بدون صورت جلسه مجمع  در این فرم تعریف می‌کنند و آن را منتشر می‌کنند و ما روی همین موضوع اقدام به بازگشایی نماد می‌کنیم.