مقاوم سازی اقتصاد ملی در برابر تکانه‌ها | دولت دیوار بی اعتمادی را از بین ببرد

بازار؛ گروه استان‌ها: در شرایطی که موضوع تاب آوری اقتصادی  در ادبیات اقتصادی جهان جای خود را گشوده است؛  در اقتصاد ایران به دلیل عدم باور سیاست گذاران  هنوز عملیاتی نشده است. و از این رو شاهد این هستیم که هر اتفاقی میتواند تکانه های شدیدی را در اقتصاد ایران ایجاد کند که در نهایت به متضرر شدن مردم منتهی می شود.

تاب آوری اقتصادی یا مقاوم سازی اقتصاد ملی در برابر تکانه‌های اقتصادی اعم از تکانه‌های تخاصمی و طبیعی بدون تردید یکی از ملاک‌های برتری اقتصادی ملت هاست، کشورهای توسعه یافته امروزه با مسئله مقاوم سازی اقتصادی به صورت جدی مواجه هستند و از این روست که در مواجهه با تکانه‌های اقتصادی کمترین میزان آسیب پذیری را متحمل می گردند.

برخی کارشناسان معتقد هستند که تاب آوری اقتصادی در ایران انجام نشده است و یا اگر انجام شده به درستی صورت نگرفته است این دسته از کارشناسان آسیب‌پذیری اقتصادی و به خصوص معیشت را مثال می زنند و معتقد هستند که دولت‌ها باید عملکرد بهتری در زمینه اقتصاد می‌داشتند.

برخی کارشناسان معتقد هستند که تاب آوری اقتصادی در ایران انجام نشده است

این موضوعات در کنار سایر مسائل مرتبط با موضوع مالی و تاب آوری در گفتگو با عباس خداپرست اقتصادان و استاد دانشگاه مطرح می شود.

 * استقلال اقتصادی کشور تابع چه شرایطی است؟
اگرچه تامین استقلال اقتصادی در کشور  سال ها است به یکی از مهمترین محورهای سخنان و جلسات تبدیل شده اما به واقع هنوز نتوانسته ایم تاثیر این تلاش ها را در اقتصاد کشور مشاهده کرد.این در حالی است که در اهمیت ایجاد و حفظ استقلال اقتصادی در کشور می توان هزاران صفحه کتاب نوشت.

به واقع در مسیر اجرا دچار ایراداتی اساسی هستیم به طور مثال تاب آوری اقتصادی از مهم ترین مفاهیمی است که در حفظ استقلال اقتصادی کشورها در تمام دنیا حائز اهمیت است که در ایران متاسفانه هنوز نتوانسته ایم به این مسئله دست پیدا کنیم.

* نقش تاب آوری اقتصادی در استقلال اقتصادی کشورها چقدر است؟
تاب آوری اقتصادی یا مقاوم سازی اقتصاد ملی  در برابر تکانه‌های اقتصادی اعم از تکانه‌های تخاصمی و طبیعی بدون تردید یکی از ملاک های برتری اقتصادی ملت هاست، کشورهای پیشرفته سالهاست با مطالعات گسترده و تحقیقات علمی به دنبال شناسایی شاخص ها و مفاهیم بومی مرتبط با افزایش تاب آوری و استقلال اقتصادی کشورها هستند و تقویت این زیرساخت ها را در دستور کار خود قرار داده اند، موضوعی که هر چند سال هاست در ادبیات اقتصادی کشور نیز  جای خود را گشوده است؛ اما در اقتصاد ایران به دلیل عدم باور سیاست گذاران  هنوز زیرساخت های مرتبط با این بخش عملیاتی نشده است.

تاب آوری اقتصادی از مهم ترین مفاهیمی است که در حفظ استقلال اقتصادی کشورها در تمام دنیا حائز اهمیت است که در ایران متاسفانه هنوز نتوانسته ایم به این مسئله دست پیدا کنیم

بحران اقتصادی سال ۲۰۰۸ در آمریکا و تبعات آن بر اقتصاد قاره سبز از دلایل شکننده بودن الگوهای نئوکلاسیک اقتصادی است این مسئله موجب شد تا در  یک دهه‌ی گذشته نسبت به مقاوم‌سازی اقتصاد آگاهی و حساسیت جهانی بیشتری به وجود آید و دراین میان کشورهایی که به دنبال پرداخت بهای استقلال سیاسی خود و پافشاری بر مواضع ضدهژمونی خود هستند، باید با حساسیت مضاعفی به دنبال پیاده کردن مولفه های مقاوم سازی اقتصاد باشند.

* عدم توجه به تاب آوری اقتصادی چه خساراتی به اقتصاد کشور وارد می کند؟
نگاهی به تحولات بازار سرمایه در سال های اخیر نشان می دهد، عدم مقاوم‌سازی اقتصاد ملی  در برابر تکانه‌ها، علاوه بر بی اعتمادی مردم به سیاست های پولی و مالی دولت ، ضربات مهلکی به  بدنه اقتصاد و ظرفیت های این بخش وارد کرده است، بکارگیری ظرفیت‌های اقتصادی  و یافتن مولفه های تاب آوری می تواند آسیب‌پذیری‌ها در این بخش را  کاهش داده و اقتصاد  را به سمت اهداف عالیه که همان پیشرفت و عدالت است حرکت دهد.

از سوی دیگر باید گفت وابسته کردن بازارهای مالی به سرمایه گذاری های خارجی، عدم توجه ارزش اقتصادی ایجاد شده در داخل کشور و تک سهم بودن در مباحث مالی از مهم ترین اشتباهاتی است موجب می شود تا کشورها نتوانند تاب آوری اقتصادی موثر را داشته باشند.

* تاب آوری اقتصادی با چه مولفه‌هایی شناسایی می شود؟
مؤلفه‌های اصلی تاب‌آوری اقتصادی همچون ثبات اقتصاد کلان، افزایش  تولید ملی و چابک سازی دولت هستند با وجود تمام تاکیدات و برنامه های توسعه ای شش گانه،  اقتصاد کشور برای مخالف این مولفه ها در حرکت است و همین امر اقتصاد ایران را در شکننده ترین وضع خود در دهه های اخیر قرار داده است.

وابسته کردن بازارهای مالی به سرمایه گذاری های خارجی، عدم توجه ارزش اقتصادی ایجاد شده در داخل کشور و تک سهم بودن در مباحث مالی از مهم ترین اشتباهاتی است که موجب می شود کشورها نتوانند تاب آوری اقتصادی موثر را داشته باشند

تأکیدات رهبر انقلاب در خصوص ضرورت پیاده سازی اقتصاد مقاومتی  اجرایی نشده است و از این رو اخلال  ناشی از تکانه های اقتصادی همچون اخلال  در صادرات یا واردات ، امواج بزرگی در اقتصاد ما  ایجاد کرد و به علت سهم بالای تجارت خارجی در اقتصاد، توقف در تجارت کالایی یا مالی موجب سکته در کل بازارهای سرمایه ای کشور شد.که اگر با نگاه کارشناسی، تاب آوری و اقتصاد مقاومتی به این مسئله توجه میشد این خسارات به اقتصاد ملی و مردم وارد نمی شود.

* ارتباط بین تاب آوری اقتصادی و اقتصاد مقاومتی چیست؟
غیر مقاوم  و شکننده بودن اقتصاد  را می توان نقطه‌ی مقابل اقتصاد مقاومتی  دانست چرا که  خطای راهبردی در این نوع  اقتصاد  وابسته‌کردن بازارهای مالی به سرمایه‌گذاران خارجی بود، همچنان که در اقتصاد ایران به نظر می‌رسد سهم بالای صادرات نفت و گاز و میعانات چشم اسفندیار  است.

هر چند به  دلیل کاربر نبودن صادرات نفت، کاهش صادرات تأثیر زیادی بر بیکاری نگذاشت، اما کاهش درآمدهای دولت زودتر از همه به رکود طرح‌های عمرانی و افزایش بدهی دولت به بخش خصوصی منجر شد که به نوبه‌ی خود تأثیر ملموسی بر کاهش اشتغال استان‌ها داشت. پیامدهای دیگر کاهش درآمدهای ارزی دولت، همچون کاهش عرضه‌ی ارز در بازار و جهش بهای ارز، افزایش تورم و نااطمینانی و کاهش کیفیت خدمات بخش‌های دولتی نیز از دیگر نتایج مقام‌سازی نکردن اقتصاد ایران در قبال وابستگی به عواید نفت بود که بعد از تحریم ها نمایان شد.

هر چند به  دلیل کاربر نبودن صادرات نفت، کاهش صادرات تأثیر زیادی بر بیکاری نگذاشت، اما کاهش درآمدهای دولت زودتر از همه به رکود طرح‌های عمرانی و افزایش بدهی دولت به بخش خصوصی منجر شد که به نوبه‌ی خود تأثیر ملموسی بر کاهش اشتغال استان‌ها داشت

اگر همتی برای  پیاده سازی اقتصاد مقاومتی در سال های اخیر انجام می گرفت امروز  شکنندگی کمتری از این ناحیه متوجه اقتصاد کشور بود و به تبع، توان امتیازگیری ما در سیاست خارجی نیز افزون می شد.

* چه پیش شرط هایی برای تحقق اقتصاد مقاومتی لازم است؟
تثبیت نرخ ارز، اشتغال زائی،  ثبات قیمت ها و  اصلاح ساختار دولت پیش شرط های لازم برای تحقق اقتصاد مقاومتی هستند  که در کنار هر یک این وظایف که بر عهده دولت است؛ تحقق اقتصاد مقاومتی صرفاً با مشارکت مردمی امکان پذیر است و لاغیر، قرار دادن همه تخم مرغ ها در سبد برجام و در پیش گرفتن سیاست های مالی غلط موجب شد تا امروز به مرز بحران اقتصادی نزدیک شویم؛ بحرانی که در گذشته کشورهایی همچون لیبی آن را تجربه کردند و به ورشکستگی کامل در حوزه های سیاسی و اقتصادی رسیدند.

برای بالابردن مشارکت مردمی باید از هر نوع فعالیت اقتصادی مردمی استقبال کرد. فضایی باید بر کشور و جامعه حاکم شود که همه مردم خودشان را مولد در اقتصاد و شریک در پیشرفت و مقاومت کشور، حس کنند و برآن ببالند. دولت باید هر چه سریعتر دیوار بی اعتمادی بین خود و مردم را از بین ببرد.