بازار؛ گروه استانها: نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد دغدغه امروز جامعه شهری به ویژه مسئولان عمرانی است، اما این چالش در شهرهای مذهبی بیشتر خود را نشان می‌دهند چرا که این بافت‌های فرسوده اغلب در مجاورت مناطقی هستند که وقفی است و یا جزو آثار باستانی است و یا اینکه با مقاومت مالکان آن‌ها روبرو می‌شوند.
مساحت بافت فرسوده مصوب شهر قم یک هزار و ۵۸۷ هکتار است که طبق طرح‌های بازآفرینی تا حدودی قسمت‌هایی از این بافت‌های غیر کارآمد توانمندسازی و بهسازی شده‌اند؛ اما بهسازی بافت‌های فرسوده و غیر کارآمد در استان قم اهمیت بیشتری دارد، قم یک شهر گردشگرپذیر و زائرپذیری است که سالانه و در تمام فصل‌های سال پذیرای گردشگران خارجی و داخلی است.
پس بهسازی و بازسازی بافت‌های فرسوده اطراف حرم کریمه اهل بیت(ع) می‌تواند علاوه بر این که این صنعت گردشگری به ویژه مذهبی را توسعه دهد به جذب و افزایش زمان ماندگاری گردشگران و زائران تأثیر مثبتی داشته باشد.
خبرنگار بازار برای اطلاع از آخرین وضعیت پروژه‌های بهسازی و توانمندسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد در استان قم با حسن صبوری، مدیرکل راه و شهرسازی استان قم گفت‌وگویی انجام داده که می‌خوانیم.
* درباره آخرین وضعیت بهسازی و احیای بافت‌های فرسوده در قم توضیح دهید؟
مساحت بافت فرسوده مصوب شهر قم یک هزار و ۵۸۷ هکتار است که با اجرای پروژه‌های محرک توسعه از جمله کف‌سازی، جداره‌سازی، پروژه‌های کالبدی و نیز اعطای تسهیلات به مالکان در حدود ۱۲ درصد از بافت فرسوده شهر قم احیا شده است؛ سال گذشته و در قالب توانمندسازی تعداد ۲۴ پروژه در ۱۰ محله از محلات مصوب سکونتگاه‌های غیر رسمی در استان قم اجرا شد، همچنین در طول سال‌های گذشته تعداد ۹ پروژه کالبدی و دو دفتر تسهیل‌گری در ۱۴ محله از محلات تاریخی و بافت فرسوده شهر قم، ۱۰ پروژه کالبدی و همچنین اجرای آسفالت معابر در پنج محله از سکونتگاه‌های غیر رسمی اجرا شد.
* طبق گفته شما تاکنون ۲۴ پروژه برای بافت‌های فرسوده استان قم اجرا شده، اهم این پروژه را معرفی و بیان کنید
مهم‌ترین پروژه‌هایی که در استان قم تاکنون اجرا شده را می‌توان به پروژه‌های احداث مدرسه ثامن الحجج(ع) محله آذر، احداث کلانتری شماره ۱۳ محله خاکفرج، توسعه و تکمیل مرکز جامع سلامت خازنی محله شیخ آباد و احداث واحد آموزشی در منطقه شیخ آباد اشاره کرد که می‌توان آن‌ها را از اصلی‌ترین پروژه‌های بازآفرینی شهری استان قم عنوان کنیم.
از دیگر پروژه‌های مهمی که تاکنون اجرا شده در این طرح را می‌توان احداث فضای ورزشی شهرک فاطمیه در محله فاطمیه، ساماندهی فضای عمومی و محلی گذر عشقعلی، ساماندهی امتداد محور امامزاده شاه حمزه(ع) در محله آذر، محوطه‌سازی امامزاده عبدالله(ع) در ابتدای جاده جعفریه در قالب کمک به شهرداری را نام برد.
* اجرای این پروژه‌ها و بهسازی بافت‌های ناکارآمد و فرسوده از دیدگاه شما چه تأثیری به همراه خواهد داشت؟
می‌توان گفت هدف و سیاست اصلی در بازآفرینی این بافت‌های فرسوده سیاست‌های نوینی است که می‌تواند به در بازآفرینی بافت‌های نابسامان شهری، انجام اقدام‌ها و پروژه‌های محرک توسعه با هدف تسریع و تسهیل فرآیند تحول در این بافت‌ها و با بهره‌گیری از مشارکت و توان اجتماعی ساکنان و استفاده از ظرفیت‌های محلی ختم شود.
همچنین اجرای چنین پروژه‌هایی می‌تواند انگیزه مشارکت در فرآیندهای بهسازی و نوسازی جامعه محلی را افزایش دهد.
* با توجه به مهاجرت ساکنان به دلیل عدم برخورداری از خدمات مطلوب شهری و زیرساختی بهسازی و نوسازی در جلوگیری از مهاجرت تأثیر مثبتی خواهد داشت؟
پروژه‌هایی که اغلب در بافت‌های ناکارآمد شهری اجرا شده است می‌تواند محرک توسعه در مناطق و محلات ناکارآمد شهری باشد و همچنین بستری از کارکردهای اجتماعی و اقتصادی، به همراه بالا بردن منزلت اجتماعی و اقتصادی در این بافت‌ها را برای جوامع محلی را به همراه داشته باشد..
پروژه‌هایی که اغلب در بافت‌های ناکارآمد شهری اجرا شده است می‌تواند محرک توسعه در مناطق و محلات ناکارآمد شهری باشد
چنین پروژه‌هایی در جلوگیری از مهاجرت نقش مهمی دارند؛ نوسازی و بهسازی این بافت‌ها به ویژه در استان قم ممانعت از مهاجرت جمعیت محلات، حفظ هویت اجتماعی- فرهنگی محلات، جلوگیری از مهاجرت‌های درون شهری را می‌تواند به همراه داشته باشد.
* میزان پیشرفت فیزیکی این پروژه‌ها را بیان کنید؟
پروژه‌هایی که برای بهسازی و کارآمدی بافت‌های فرسوده در استان اجرا شده است همگی از سال ۹۸ شروع شدند و تا سال ۱۴۰۰ کاملاً به پایان خواهد رسید، اما به لحاظ پیشرفت فیزیکی باید گفت مدرسه ثامن ۴۰ درصد، فضای ورزشی شهرک فاطمیه ۶۵ درصد، همچنین مرکز جامع سلامت خازنی ۲۰ درصد و ساماندهی گذر عشقعلی ۲۷ درصد و علاوه به آن پروژه کلانتری ۱۳ خاکفرج ۲۵ درصد و پروژه مهم ساماندهی محور شاه حمزه ۳۵ درصد، مدرسه شیخ آباد ۷۵ درصد و محوطه سازی امامزاده عبدالله ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند.
* تأثیر مهمی که تاکنون از اجرای این پروژه‌ها می‌توان نام برد، چیست؟
می‌توان گفت با اجرای این پروژه‌ها در بافت‌های فرسوده شاهد این اتفاق بود که تمایل بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در بافت‌های ناکارآمد بیشتر خواهد شد و برای اجرای کاربری‌های مناسب در این مناطق بیشتر تشویق می‌شود.
* آن طور که می‌دانید در قم سکونتگاه‌های غیر رسمی به دلیل مهاجرت‌ها افزایش و چالشی را رقم زده، برای پیشگیری از این امر اقدامی شده است؟
برای کاهش توسعه سکونتگاه‌های غیر رسمی در استان قم اقداماتی را مد نظر داشتیم، هرچند سکونتگاه‌های قم به نسبت دیگر استانها کم‌تر است ما برای کاهش چنین مناطقی در استان کارگروه پیش‌بینی و پیشگیری از گسترش بافت‌های ناکارآمد به ریاست معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان تشکیل شد و مصوباتی از جمله نظارت شهرداری توسط پلیس ساختمان برای جلوگیری از هرگونه ساخت و ساز غیرمجاز به تصویب رسیده است.
با اجرای پروژه‌های عمرانی در بافت‌های فرسوده تمایل بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در بافت‌های ناکارآمد بیشتر خواهد شد
همچنین سیاست‌گذاری‌هایی هم به منظور جلوگیری از گسترش بافت‌های حاشیه شهر و رفع معضل بافت‌های شکل گرفته و ارائه خدمات عمرانی توسط اداره کل یا شهرداری به این بافت‌ها از دیگر فعالیت‌های انجام شده برای این امر انجام شده است.
* مهم‌ترین اقدامی که قرار است اداره کل راه و شهرسازی در بافت فرسوده در آینده انجام دهد را بیان کنید؟
تنظیم یک موافقت‌نامه به مبلغ ۱۸۴ میلیارد و ۸۰۰ میلیون ریال برای احداث ۱۱ پروژه در محلات نیازمند بازآفرینی شهری و همچنین موافقت‌نامه به مبلغ ۳۵۸ میلیارد و ۲۵۰ میلیون ریال (از ردیف ساماندهی و بهسازی کلان‌شهرهای مذهبی) برای احداث ۱۳ پروژه که هنوز با سازمان برنامه و بودجه مبادله نشده است از جمله فعالیت‌های آینده برای امر نوسازی بافت فرسوده در نظر گرفته شده است.
نظر شما