اسدالله خسروی؛ بازار: هر چند سیستم بانکی کشور در شرایط تحریم و فشارهای اقتصادی طی ۴ دهه اخیر توانسته است حمایت های لازم مالی خود را در قالب پرداخت وام و تسهیلات به مراکز تولید و بنگاههای اقتصادی انجام دهند اما برخی مواقع به دلیل حساسیت های خاص و یا سایر مشکلات همچنین توجه به کسب سودآوری بالا، پرداخت تسهیلات دهی با وسواس انجام می شود.
به طور مثال مدتی است که بانکها تمایل چندانی به پرداخت تسهیلات دهی ندارند و یا وام دهی های خُرد را بسیار محدود کرده اند. این رویکرد بانک ها نشان می دهد سیستم بانکی مسیری را می پیماید که در پرداخت تسهیلات ذینفع شود.
منفعتی که از راههای مختلف حاصل از ورود به سرمایه گذاری های سود آور کسب می شود. به گفته کارشناسان در چنین شرایطی بانک ها از اهداف خود که همانا خدمات رسانی در قالب تامین نیاز مالی مردم و شرکتهاست دور شده و سمت و سوی بنگاهداری و سرمایه گذاریهای سودآور را در پیش می گیرند.
کم اهمیتی سیستم بانکی به پرداخت وام و تسهیلات توسط بانک ها به مردم و فعالان اقتصادی تا جایی است که برخی شرکت های بزرگ و صاحب نام صنعتی با وجود داشتن مصوبه تامین مالی سرمایه در گردش و شرایط مناسب شرکت، اما متاسفانه بانک ها در پرداخت تسهیلات به آنها خودداری کرده اند
کم اهمیتی سیستم بانکی به پرداخت وام و تسهیلات توسط بانک ها به مردم و فعالان اقتصادی تا جایی است که برخی شرکت های بزرگ و صاحب نام صنعتی با وجود داشتن مصوبه تامین مالی سرمایه در گردش و شرایط مناسب شرکت، اما متاسفانه بانک ها در پرداخت تسهیلات به آنها خودداری کرده اند. حال بماند اینکه متقاضیان وام های خرد به دلیل موانع بسیار زیاد و بروکراسی پیچیده ای که بانک ها پیش پای آنها می گذارند هیچ وقت به آن نمی رسند.
سود آوری بالا اولویت نخست بانکها
اسماعیل صابری رئیس سابق هئیت مدیره بانک قرض الحسنه مهر ایران در گفتگو یا خبرگزاری «بازار» درباره علت بی میلی بانک ها در پرداخت وام و تسهیلات به مردم و فعالان اقتصادی گفت: از آنجایی که حیات اقتصادی بانک ها در گرو کسب سود از محل پرداخت وام و تسهیلات همچنین اخذ کارمزد خدمات است، بنابراین بانک ها معمولا در صورت برخورداری از منابع لازم بعید به نظر می رسد که متقاضیان وام و تسهیلات را تامین نکنند مگر اینکه منابع آنها بسمت بازارهای پر سود دیگری که منافع بیشتری دارد رفته باشد.
عدم اعطای تسهیلات از سوی سیستم بانکی می تواند به دلیل پایین بودن قدرت اعتبار دهی آنها در پی کوچ منابع به سمت بازارهای موازی پربازده و در نتیجه کاهش سطح منابع آنها به دلیل اعمال سیاست های انقباضی سوی بانک مرکزی با هدف مهار نرخ تورم در کشور باشد
صابری با بیان اینکه فعالیت بانک ها باید در مسیر خدمت به مردم و اقتصاد کشور باشند، گفت: عدم اعطای تسهیلات از سوی سیستم بانکی می تواند به دلیل پایین بودن قدرت اعتباردهی آنها در پی کوچ منابع به سمت بازارهای موازی پربازده و در نتیجه کاهش سطح منابع آنها به دلیل اعمال سیاست های انقباضی توسط بانک مرکزی با هدف مهار نرخ تورم در کشور باشد.
توجه به اعتبار سنجی متقاضیان وام برای جلوگیری از بدهی های معوق
این کارشناس بانکی خاطر نشان کرد: البته خیلی از بانک ها شاید منایع و یا شرایط مناسب برای پرداخت تسهیلات به متقاضیان را داشته باشند اما در بررسی های بانکی مشخص شود متقاضی وام در اعتبارسنجی های به عمل آمده فاقد اهلیت اعتباری مثبت باشد و شرایط قانونی دریافت تسهیلات بانکی را نداشته باشد. با این وجود بانک طبق قانون و مقررات متقاضی وام را به دلیل احتمال بازنگشتن اقساط و یا احتمال بدهی معوق همراهی نکند.
صابری معتقد است: قدرت تسهیلات دهی بانک ها معمولا به میزان جذب سپردهای مردمی و بنیه بانک بستگی دارد. در چنین شرایطی هر چه قدرت اعطای اعتبار دهی بانک بالا برود بی تردید آن بانک از بنیه مالی قابل توجهی برخوردار است. از طرفی برخی بانک ها توان جذب سپرده چندانی ندارند و یا میزان منابع مالی که داشته اند صرف سرمایه گذاریهای سودآور کرده اند با این وجود اگر فردی درخواست وام کند و نیاز آن از سوی بانک برآورده نشود بی تردید یا بانک از قدرت تسهیلات دهی خاصی برخوردار نیست و یا اینکه تسهیلات گیرنده دارای مشکل اعتبار سنجی دریافت وام است.
خرید اوراق بدهی دولت برای جلوگیری از استقراض
همچنین امیراحمد ذوالفقاری، کارشناس بانکی در گفتگو با خبرگزاری «بازار» راجع به فعالیت بانک ها و سطح رضایتمندی مردم و فعالان اقتصادی از عملکرد آنها گفت: بانک ها شریان حیات بخش بنگاههای اقتصادی و مراکز تولید هستند. حال با توجه به بانک محور بودن اقتصاد کشور، بانک ها هستند که باید با عملکردی درست نیاز متقاضیان به منابع مالی را تامین کنند.
وی در پاسخ به این سئوال که چرا برخی بانک ها مدتی است نیاز متقاضیان به وام و تسهیلات را به سختی برآورده می کنند، گفت: بانک ها اصولا با رویکرد خرید اوراق بدهی دولت، در راستای تامین ضروریات کشور گام بر می دارند تا دولت برای برآورده کردن نیازهای اداره امور کشور دست به استقراض نزند.
وجود تورم بالای ۴۰ درصدی در کشور موجب می شود تا بانک ها پرداخت تسهیلات را در اولویت قرار ندهند چرا که آنها به دلیل بنیه قوی مالی که دارند می توانند منابع خود را به جای وام دهی در بازارهای پرسود سرمایه گذاری کنند و از این طریق به سودآوری های قابل توجهی برسند
ذوالفقاری با بیان اینکه بانک ها به دلیل ترس از تداوم رکود اقتصادی در کشور سعی می کنند سرمایه ها و منابع خود را به جای پرداخت تسهیلات به بازارهای پرسود ببرند، افزود: وجود تورم بالای ۴۰ درصدی در کشور موجب می شود تا بانک ها پرداخت تسهیلات را در اولویت قرار ندهند چرا که آنها به دلیل بنیه قوی مالی که دارند می توانند منابع خود را به جای وام دهی در بازارهای پرسود سرمایه گذاری کنند و از این طریق به سودآوری های قابل توجهی برسند.
وی اضافه کرد: هر چند بانک ها باید رسالت کاری خود را انجام دهند و به سراغ بنگاهداری، سفته بازی و سرمایه گذاری های سودآور نروند اما در شرایط کنونی اقتصاد کشور معمولا برخی بانک ها به جای پرداخت تسهیلات، منابع خود را در بازارهای سودده ای می برند که این رویکرد اشتباه است.
همراهی بانک ها در تسهیلات دهی به بخش تولید
بنا به این گزارش، بانک ها البته در پرداخت تسهیلات در نیمه نخست سال جاری عملکرد خوبی داشته اند. طبق گزارش بانک مرکزی، تسهیلات پرداختی بانکها طی شش ماهه ابتدای سالجاری به بخش‌های اقتصادی مبلغ ۶۹۶۷.۲ هزار میلیارد ریال است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ ۳۱۴۵.۸ هزار میلیارد ریال (معادل ۸۲.۳ درصد) افزایش داشته است.
در این گزارش سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در کلیه بخش‌های اقتصادی طی این مدت مبلغ ۴۲۲۶ هزار میلیارد ریال معادل ۶۰.۷ درصد کل تسهیلات پرداختی است که در مقایسه با دوره مشابه سال قبل مبلغ ۲۱۱۴.۳ هزار میلیارد ریال معادل ۱۰۰.۱ درصد افزایش داشته است.
همچنین سهم تسهیلات پرداختی بابت تأمین سرمایه در گردش بخش صنعت و معدن طی شش ماه نخست سال جاری معادل ۱۶۱۳.۴ هزار میلیارد ریال بوده که حاکی از تخصیص ۳۸.۲ درصد از منابع تخصیص یافته به سرمایه درگردش تمام بخش‌های اقتصادی (مبلغ ۴۲۲۶ هزار میلیارد ریال) است.
مطالبه مردم از بانک مرکزی در تامین نیازهای مالی از سوی بانک ها هم خیلی نتیجه بخش نیست چرا که بانک مرکزی نظارت دقیقی بر عملکرد بانک ها ندارد
گفتنی است؛ مطالبه مردم از بانک مرکزی در تامین نیازهای مالی از سوی بانک ها هم خیلی نتیجه بخش نیست چرا که بانک مرکزی نظارت دقیقی بر عملکرد بانک ها ندارد به طور مثال رئیس کل بانک مرکزی درباره اینکه چرا بانکها سخت تسهیلات پرداخت می کنند؟ گفت: تسهیلات دهی بانک ها متناسب با منابعی که دارند تا کنون خوب بوده است و اینطور نیست که تمام وام ها را دانه درشت ها گرفته باشند. بلکه خیلی از وام ها (در سال گذشته) به صورت قرض الحسنه نیز پرداخت شده است. همتی در پاسخ به اینکه چرا مردم به خوبی تسهیلات بانک ها را دریافت نکرده اند؟ گفت: مخلص مردم هم هستیم و ما هم میدانیم مردم تحت فشار هستند؛ بانک ها هم مشکل و تخلف دارند ولی ۹۰ درصد تامین مالی اقتصاد که الان جلوی امریکا و تحریم ایستاده است، را بانک ها انجام داده اند.
بنا به این گزارش، با توجه به کم توجهی بانک مرکزی به نظارت بر فعالیت بانک ها و تعریف از عملکرد آنها شکی نیست که سیستم بانکی همچنان در پرداخت تسهیلات، خود مختار بوده و چنانچه ایرادی بابت عدم همراهی بانک ها با متقاضیان وام گرفته شود بانک ها در پاسخ کمبود منابع به دلیل خرید اوراق بدهی دولت را بهانه عدم پرداخت وام دهی ها می دانند.
نظر شما