بازار؛ گروه استانها: زمستان با سوز و سرمایش اگرچه یادآور خاطراتی خوش و دل‌چسب است اما با نخستین ماه این فصل زلزله دی‌ماه بم را یادآور می‌شود، زلزله‌ای که با بعدی عظیم در بافتی فرسوده حسابی قدرت‌نمایی کرد و ضعف انسان در مواجهه با حوادث و بلایای طبیعی را به رخ کشاند.
در حالی ۱۷ سالگی زلزله بم را پشت سر گذاشتیم که مدیرکل مدیریت بحران استان قزوین از فرسوده بون ۵۰۰ هکتار از بافت‌های شهر قزوین خبر می‌دهد و این در حالی است که این استان با ۳۵ گسل که هشت مورد آن نیز در حال حاضر فعال می‌باشند محصورشده است. ازاین‌رو دور از انتظار نیست که بافت‌های فرسوده با تکانی از دل زمین بلرزند و صحنه‌های تلخ بی‌سروسامانی عده زیادی از هموطنان عزیزمان، آواربرداری‌های سهمگین و تشییع گروهی پیکرها در زلزله رودبار، آوج و بم را مجدد رقم بزند. گفتنی است این آمار در حالی بیان می‌شود که آمار شهرستان‌ها، مناطق اقماری و روستاهایی که با وقوع این بلای طبیعی متحمل آمار بالایی از خسارات جانی و مالی خواهند شد در آن گنجانده نشده است.
اکنون اما با گذر از روزهای تلخ زلزله سهمگین بوئین‌زهرا، رودبار و بم هنوز کهن شهر قزوین در مسئله احیاء بافت شهری دچار مشکل و ایراد است، استان قزوین با بیش از یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار نفر جمعیت دارای بیش از یک هزار و ۴۳۸ هکتار بافت ناکارآمد شهری است که تقریباً ۲۰ درصد از مساحت شهرهای قزوین را شامل می‌شود.
بافت فرسوده یا بناهای تاریخی؟ معیار تفکیک کدام است
علی فرخزاد معاون عمرانی استانداری قزوین معتقد است یکی از چالش‌های پیش روی مدیران در استان برای اجرای طرح‌های نوسازی و بهسازی در شهر مسئله وجود بناهای تاریخی است، وی در گفتگو با خبرنگار بازار اظهار داشت: در حقیقت یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در مسیر اجرای طرح‌های بازآفرینی بافت شهری و نوسازی و بهسازی بافت فرسوده در شهر قزوین وجود دارد این است که مرز مشخصی برای تفکیک بین بافت و فرسوده و بنای تاریخی ایجاد نشده است.
وی خاطرنشان کرد: اجرای طرح‌های بهسازی و نوسازی در قزوین مستلزم این است که بناهای تاریخی و بافت فرسوده تفکیک شود و طرح‌های بهسازی متناسب با بناهای تاریخی تدوین و اجرایی گردد.
معاون عمرانی استانداری قزوین گفت :برخی از محلات فرسوده استان از سالیان گذشته در طرح‌های مختلف وجود داشته‌اند و تلاش‌های زیادی برای بهسازی این محلات صورت گرفته است که هنوز نتایج ویژه‌ای را ایجاد نکرده است.
فرخزاد بیان کرد: ریزدانه بودن بناها، عدم استقبال ساکنین از اجرای طرح‌های بهسازی، همکاری نکردن به دلیل سکونت چندین خانواده در یک بنای ریزدانه از مشکلاتی است که در این محلات وجود دارد این در حالی است که بارها از سوی مسئولین مدیریت بحران و حوادث استان قزوین در خصوص فرسودگی این بافت‌ها، عدم امکان تردد خودروهای امدادی و آتش‌نشانی تذکرات داده‌شده است.
وی گفت: نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده شهر به دلیل وجود گسل‌های گسترده در قزوین بسیار ضروری است و تلاش ما اجرای طرح‌های بازآفرینی و همراه کردن مردم با ارائه مشوق‌های مختلف برای به ثمر رسیدن این پروژه‌هاست
ساکنین جنوب شهر قزوین درخطر هستند
مدیرکل مدیریت بحران قزوین در این خصوص نیز در گفتگو با بازار گفت: زلزله بم ۱۷ سال پیش و باقدرت ۶.۷ ریشتر رخ داد و حدود ۵۰ هزار کشته به همراه داشت درحالی‌که زلزله آبان ماه سال ۹۶ سرپل ذهاب باقدرت ۷.۳ ریشتر تنها ۶۲۰ کشته برجای داشت که مقایسه این ۲ حادثه به ما ثابت کرد با رعایت اصول ساخت‌وساز و بالا بردن سطح آگاهی مردم در برخورد با زلزله می‌توان به آینده همچنان امیدوار بود.
مهدی خانی در ادامه با اشاره به وجود گسل‌های فعال و متعدد موجود در سطح استان و همچنین لرزه‌خیزی آن‌ها یادآور شد: در حال حاضر در شمال شهر قزوین گسلی وجود دارد که توان بروز زمین‌لرزه‌ای باقدرت هفت ریشتر را دارد که این امر اهمیت آمادگی مردم و مسئولان در برابر زلزله را دوچندان می‌کند و بنا بر آمار شهر قزوین نزدیک به ۵۰۰ هکتار بافت فرسوده دارد که بیشتر آن در جنوب این شهر قرارگرفته است. بافت بیشتر این مناطق با پلاک‌های ریز به‌صورت خانه‌های کوچک، گذرگاه‌های بسیار باریک و تأسیسات زیربنایی فرسوده همراه است که سعی شده با اقداماتی همچون رایگان نمودن پروانه ساخت و ارائه تسهیلات ساکنان را ترغیب به بازسازی و نوسازی این واحدها نماید.
وی طرح اجرای طرح بازآفرینی شهری را یک از نسخه‌های درمانی برای کاهش آسیب در بافت‌های فرسوده عنوان کرد و گفت: در حال حاضر محلات سردار، بلاغی، امامزاده حسین (ع)، راه‌آهن، دیمج، لالوها، هادی آباد و نشاط با ۱۳۰ هزار نفر جمعیت دارای طرح‌های بازآفرینی شهری هستند.
این مقام مسئول یادآور شد:وقوع زلزله سال ۸۱ آوج و آبگرم با حدود ۲۵۰ کشته خاطره تلخی را در اذهان باقی گذاشت اما خوشبختانه با ساخت‌وسازهای مستحکمی که بعدها در این مناطق صورت گرفت، امروز ضریب اطمینان خاطر شهروندان را بسیار بالابرده تا جایی که در زلزله اخیر این منطقه که قدرت آن بیش از ۵ ریشتر بود، هیچ خسارت جانی را به همراه نداشت.
طرح بازآفرینی شهری، نسخه درمانگر آسیب بافت فرسوده از زلزله؟
اوایل تابستان سال جاری، وزیر راه و شهرسازی در دیدار با نماینده ولی‌فقیه در استان بر لزوم اجرای طرح بازآفرینی شهری در بافت‌های فرسوده قزوین باهدف نوسازی سکونت‌گاه‌ها تأکید کرد، طرحی که در صورت اجرای صحیح می‌تواند از آن به‌عنوان نسخه درمانگر کاهش آسیب مالی و جانی در بلایای طبیعی در مناطق فرسوده نام برد.
طرحی که در ابتدای امر معاون عمرانی استاندار از چالش‌های بشمار پیش رو اجرای کامل آن خبر داده بود و اکنون نیز لاک‌پشت وار در حال اجرا است هرازگاهی به موانعی در راهش برمی‌خورد و مدتی مسکوت می‌ماند. موانعی که رفع هر چه سریع‌تر آن به‌حق نیازمند دست‌به‌دست هم دادن مردم و مسئولان به هم هست.
دستگاه‌های خدمات رسان ۳۰ درصد از هزینه‌های زیرساختی خود را صرف بازآفرینی شهری کنند
سرپرست معاونت شهرسازی و معماری شهرداری قزوین نیز در گفتگو با بازار، از تخصیص دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان اعتبار برای طرح‌های بازآفرینی شهری قزوین در سال جاری خبر داد و گفت: این طرح در ۲ محله هادی‌آباد و بلاغی برای ساماندهی و بهسازی معابر و احداث سرای محله در حال اجرا هستند و محلات ۱۴ گانه شهری شامل دیمج، آقا کبیر پنبه ریسه، محله سردار راه‌آهن، سپه، زبیده خاتون، امامزاده علی، لالو آباد، باغ نشاط، بلاغی، آخوند و سبزه‌میدان در دستور کار قرار گرفتند.
ضیائی با اشاره به قدمت ۱۵ ساله نقشه محدوده بافت فرسوده قزوین ، اظهار داشت: بخش اعظم بافت فرسوده شهر در منطقه یک و بخشی نیز در منطقه دو و سه قرار دارند و شهرداری قزوین بعد از مصوب شدن این نقشه، مشوق‌هایی را برای ترغیب سازندگان مسکن و کاهش عوارض صدور پروانه در دستور کار قرارداد
وی در ادامه افزود: صاحبان پلاک‌های تجاری و مسکونی در این محدوده در صورت گشایش معابر و عقب‌نشینی برای توجه به موضوع بحران و تردد خودروهای آتش‌نشانی و اورژانس، حداقل سه برابر میزان عقب‌نشینی، تراکم رایگان دریافت می‌کنند همچنین تمامی دستگاه‌های خدمات رسان موظف هستند حداقل ۳۰ درصد از هزینه‌های زیرساختی سالانه خود را در محلات هدف برای اجرای طرح بازآفرینی شهری هزینه کنند.
ضیائی طرح بازآفرینی بافت فرسوده را فرصت مناسبی جهت نوسازی خانه‌های فرسوده و محله‌های قدیمی عنوان کرد و گفت: اجرای کامل و سریع این طرح نیازمند همکاری ساکنان این مناطق و ورود تمام دستگاه‌ها و ارگان‌های متولی است.
مسئولین امنیت مردم را در نظر داشته باشند
در خاتمه باید گفت زلزله مانند هر بلای طبیعی دیگر آسیب‌رسان و غیرقابل‌اجتناب است که نمی‌توان از آن پیشگیری کرد اما می‌توان با اقدام مناسب و تصمیم‌گیری‌های صحیح در مدیریت کشوری آثار تخریبی آن را کاهش داد اما متأسفانه هیچ دولتی در ایران نمره قابل قبولی درزمینهٔ مدیریت بحران در زلزله نمی‌گیرد و اگر از یک‌سو طرح بازآفرینی بافت شهری را اجرا شود و از سوی دیگر مسکن نوساز تحت عنوان مسکن مهر و یا هر عنوان دیگری باکیفیت ضعیف و رعایت نشدن استانداردها دور از محیط و امکانات امدادی شهر ساخته شود، نمی‌توان انتظار اتفاقاتی به‌خصوص در این زمینه بود
به امید اینکه روزی از الگوهای موفقی همچون ژاپن بهره بگیریم و با حل ضعف‌های موجود در سیستم مدیریت بحران، مدیریت شهری و کمک‌رسانی شاهد کم شدن آثار تخریبی نه‌تنها زلزله بلکه تمامی بلایای طبیعی باشیم.
نظر شما