انعقاد قرارداد ۲.۶ میلیارد دلاری؛ «دوو» کُره بزرگترین طرح اقتصادی عراق را می‌سازد

بازار؛ گروه بین الملل: عراق دارای پنج بندر تجاری است که همگی در بصره مستقر هستند، اما بندر بزرگ فاو با موقعیت استراتژیک خود بر فراز خلیج فارس از همه این بنادر امتیازات بیشتری دارد که به یک رویای بزرگ برای عراقی ها تبدیل شده است.

در واقع، بخش محدودی از عراق دارای فضا یا مرکز آبی به سمت خلیج فارس می باشد که این مرکز آبی در نتیجه عوامل مختلفی از جمله جنگ با ایران در زمان صدام و حمله صدام به کویت تشکیل شده که بخش‌ های زیادی از راه‌ها، آبراهها و حتی جزایر و خورها دچار مشکلاتی در طول این سال‌ها شده که در نتیجه دسترسی عراق به خلیج فارس محدودتر شده است.

 اگرچه ۱۰ سال از آغاز کار دولت عراق برای آماده سازی و راه اندازی بندر بزرگ فاو در جنوب عراق می گذرد، اما این پروژه هنوز به پایان نرسیده و به دلیل مشکلات متعدد از جمله فشار و تهدیدات خارجی، مشکلات مالی و عدم جدیت لازم از سوی مقامات عراقی به تاخیر افتاده است.

به راه افتادن بندر بزرگ مبارک در کویت نیز موجب شد تا عراق در اجرای این طرح بزرگ متحمل فشارهای بیشتر شود. برخی از کارشناسان معتقدند که دولت کویت با دعوت های چندین باره مقامات عراقی قصد داشته تا امتیازهای بیشتری را در حوزه هایی از جمله حقوق کشتیرانی در دهانه خلیج فارس، توافقنامه خور عبدالله، بندر مبارک، برداشت نفت از میادین نفتی مشترک، ارتباط ریلی میان کویت و عراق، سرمایه گذاری مشروط کویت در عراق، متوقف کردن ساخت پروژه بندر بزرگ فاو عراق، ترسیم مجدد مرزها بین دو کشور و معافیت گمرکی کویت در تعامل تجاری به عراق را از آن خود کرده و به امتیازات اقتصادی خود در دهانه خلیج فارس دست یابد، زیرا این کشور همواره به دنبال دسترسی به موقعیت اقتصادی خود در خلیج فارس همانند سالهای پیش از ۱۹۹۰ بوده است.

در واقع کویتی ها همواره قصد داشته تا با فضا سازیهای خاص، موجب انزوای اقتصادی و همچنین عدم دسترسی عراق به آب های آزاد در دهانه خلیج فارس شوند. حتی این کشور در کنفرانس بین المللی سه سال گذشته متعهد شد تا یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار در جهت بازسازی عراق هزینه کند، اما بر اساس اعلام منابع آگاه در همان زمان، به تعهدات خود عمل نکرد.  

کویتی ها همواره قصد داشته تا با فضا سازیهای خاص، موجب انزوای اقتصادی و همچنین عدم دسترسی عراق به آب های آزاد در دهانه خلیج فارس شوند

بر اساس ادعای یکی از مقامات پارلمان عراق، کویت در طی سال های گذشته، عراق را در رابطه با معافیت از تعرفه های گمرکی در جهت انجام مراودات تجاری تحت فشار قرار داده است.

 کویتی ها بر این باورند که این بندر تاثیرات منفی بر اقتصاد کشورشان خواهد گذاشت و به همین دلیل  مجبور به احداث بندر مبارک در مقابل آن شده اند. در حقیقت، کویت در تلاش است تا از بحران های کنونی عراق به نفع خود و در اجرای پروژه های خود استفاده کند و از طرفی ممکن است برخی مقامات عراقی برای نشان دادن خروج عراق از بحران مالی، میلیاردها دلار پول را از کویت دریافت نمایند، در حالی که درآمد مالی از بندر فاو حدود یک سوم درآمدهای نفتی عراق خواهد بود.

اما به هرحال و با وجود بحران اقتصادی در عراق و عدم توانایی مقامات در انجام تعهدات مالی خود، به ویژه در مورد پرداخت حقوق کارمندان دولت، دولتهای عراقی به خصوص دولت جدید از مدتها پیش اصرار دارد که این بندر بزرگ را احداث کرده و کار آن را به اتمام رساند.

بر همین اساس، خبرگزاری رویترز اعلام کرد که دولت عراق با امضای قراردادی با ارزش دو میلیارد و ۶۲۵ میلیون دلار ساخت نخستین فاز از بندر بارگذاری کالاهای فاو در جنوب کشور را به شرکت مهندسی و ساخت ‌و ساز دوو کره جنوبی واگذار کرده است. 

طبق این قرارداد که در بغداد از سوی نماینده وزیر حمل‌ و نقل این کشور و شرکت کره ‌ای به امضا رسید، شرکت دوو قرار است تا ساخت این بندر، از جمله پنج اسکله برای تخلیه کشتی‌ها و حیاط کانتینرها را بر عهده گیرد. 

شرکت دوو قرار است تا ساخت بندر فاو، از جمله پنج اسکله برای تخلیه کشتی‌ها و حیاط کانتینرها را بر عهده گیرد

بر اساس همین گزارش، فرهان الفرتوسی، مدیرکل عراق در شرکت عمومی بنادر، در حاشیه مراسم امضای دفتر مرکزی حمل و نقل ، به رویترز گفت که شرکت دوو همچنین اقدامات مرتبط با لایروبی و حفاری را برای ایجاد یک کانال ناوبری دسترسی انجام خواهد داد. فرتوسی اضافه کرد که مرحله اول باید به بندر اجازه دریافت سه میلیون کانتینر را بدهد و تمام کارهای ساختمانی در حدود چهار سال به پایان برسد.

در حال حاضر، عراق برای دریافت کشتی های کالایی باید بیشتر به بندر ام قصر در جنوب متصل شود که در بالای آبراه راهبردی خلیج فارس قرار دارد.

گزارش رویترز در حالی مطرح است که طی ماههای گذشته همین شرکت کره ای یعنی «دوو» اعلام کرده بود که می خواهد شرایط مربوط به مدت زمان و پرداخت های قرارداد را تغییر داده و پول بیشتری را از عراقی ها طلب کند و در حقیقت خواستار تغییر مفاد قرارداد شده بود. 

وزارت حمل و نقل عراق در همان زمان بیانیه ای صادر کرد و به مشکلات «دوو»، که پروژه بندر را اجرا می کند، پرداخت. 

عده ای از کارشناسان عراقی در آن زمان معتقد بودند که ایجاد چالشهای جدید از جمله عقب نشینی و بهانه تراشی های شرکت های کره ای در اثر تحریکات امریکا صورت گرفته است زیرا این مشکلات در حالی مطرح شده بود که شرکتهای کره ای تمایل خود را به سرمایه گذاری در این پروژه بزرگ از مدتها پیش اعلام کرده بودند.  

 وزیر حمل و نقل عراق، «ناصر حسین بندر الشبلی» در ماه گذشته اعلام کرده بود که وزارتخانه وی در نظر دارد برای از سرگیری پروژه بندر الفاو قراردادی با شرکت کره جنوبی هانوا نیز امضا کند.

هانوا در سال ۲۰۱۵ با ساخت شهرک بزرگ بسمایه در ۱۰ کیلومتری جنوب شرقی بغداد، در طرح های راهبردی و اقتصادی عراق مشارکت خود را آغاز کرده بود که در سال جاری تصمیم گرفت که کار را در بزرگترین بندر عراق در خلیج فارس آغاز کند.

 وی در گفت ‌و گو با روزنامه دولتی الصباح گفته بود: «مذاکرات با شرکت هانوا تاکنون خوب پیش رفته و اکنون این شرکت طرح های کوچکی مانند کانال کشی و خاکریزی را در بندر بزرگ فاو آغاز کرده است.»

این طرح بزرگ با هزینه ای بالغ بر چهار میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو قرار است با ظرفیت ۹۹ میلیون تن بار در سال به عنوان بزرگترین بندر در خلیج فارس و دهمین بندر بزرگ جهان در نظر گرفته شده که می تواند تحولی در اقتصاد عراق و دست کم ۷۰ هزار فرصت شغلی ایجاد کند و بر اهمیت استراتژیک شهر بصره بیفزاید.

اجرای بندر فاو با هزینه ای بالغ بر چهار میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو قرار است با ظرفیت ۹۹ میلیون تن بار در سال به عنوان بزرگترین بندر در خلیج فارس و دهمین بندر بزرگ جهان در نظر گرفته شده که می تواند تحولی در اقتصاد عراق و دست کم ۷۰ هزار فرصت شغلی ایجاد کند و بر اهمیت استراتژیک شهر بصره بیفزاید

اسد الرشید، مدیر این پروژه بزرگ، نیز بارها اعلام کرده که بندر الفاو به رشد اقتصادی عراق و افزایش ترافیک تجاری کمک می کند که چهار برابر آنچه که عراق از طریق سایر بنادر جمع آوری و سودآوری مالی کرده است، حاصل خواهد شد.

از نظر این مدیر، مرحله اول بندر تا سال ۲۰۲۴ در صورتی که همه چیز به خوبی و روان پیش رود، تکمیل خواهد شد زیرا عراق با کمبودهای مالی به میزان سه تا چهار میلیارد دلار مواجه بوده است.

هنگامی که شرکت کره ای دوو خواستار تغییر مفاد قرار داد با عراقی ها و مطالبات بیشتری کرده بود، آژانس خبری عراق (INA) به نقل از «ناصر الشبلی» اعلام کرد که از آن جایی که عراق اصرار به ساخت این بندر و پروژه بزرگ دارد، وزارت حمل و نقل مذاکرات خود را با «دوو» در مورد بندر فاو ادامه خواهد داد و خاطرنشان کرد که این شرکت دو قرارداد برای بندر منعقد کرده است که در سال ۲۰۲۱ پایان می یابد.

وی با اشاره به اینکه «دوو» مستثنا از دبیرخانه عمومی دولت است، در همان زمان تصریح کرد که کارهایی که تاکنون انجام شده عالی بوده است.

البته اشاره به این موضوع نیز قابل ذکر است که این وزیر در همان زمان احتمال مراجعه به شرکت های چینی در صورت عدم توافق با این شرکت کره ای را اعلام کرده و گفته بود که پس از این مطالبات کره ای ها، یک شرکت چینی که اقدام به عقد قرارداد با دولت عراق برای ساخت بندر کرده بود، نیز از انجام این طرح و مشارکت در آن عقب کشیده است.

خبرگزاری نینا عراق نیز پس از اعلام خبر انعقاد عراق با این شرکت کره ای و آغاز عملیاتی فاز نخست این طرح، از تحقق رویای بزرگ عراق در اجرای این طرح بزرگ اقتصادی که برای این کشور در شرایط کنونی با  توجه موقعیت استراتژیک کشور بر فراز خلیج فارس سودآوری زیادی دارد، خبر داد.