۲۰۲۱؛ سال اصلاحات دموکراتیک و اقتصادی ترکیه

ابراهیم فراهانی؛ بازار: ترکیه در یک دهه در اثر تحولات داخلی و بین المللی متحول شده و رفتار پارادوکسیکالی از خود نشان داده است. 

  سال ۲۰۱۰ : حمله اسرائیل به کشتی ترکیه ای شکستن حصر غزه و فرصت ژست اسرائیل ستیزی اردوغان. 

  سال ۲۰۱۱ : آغاز جنبش های عربی و خارج شدن از استراتژی سیاست خارجی تنش صفر با همسایگان.

  سال ۲۰۱۲ : ورود ترکیه به مناقشات خاورمیانه ای و عملیاتی کردن نو عثمانی گرایی با کمک شبه نظامیان وابسته.

  سال ۲۰۱۳ :  اعتراضات پارک گزی و جدایی گولن، متحد اصلی اردوغان با پرونده ضراب و حضور عملی ترکیه در باتلاق خاورمیانه.

  سال ۲۰۱۴ : رسیدن اردوغان به پست ریاست جمهوری و اولین رییس جمهور منتخب با رای مستقیم. حذف عبدالله گل و رقبای حزبی به تدریج.

  سال ۲۰۱۵ : آغاز کاهش محبوبیت حزب آک پارتی و شکست در انتخابات پارلمانی، قدرت گرفتن حزب کردی HDP متحد اسبق اردوغان و پایان مذاکرات صلح کردی، امضای برجام و ورود روسیه به سوریه، برگشتن ورق به نفع بشار اسد.

  سال ۲۰۱۶ : کودتای نافرجام و فرصت حذف مخالفان و رقبا. نزدیکی ترکیه به روسیه و اسرائیل و شکل گیری بلوک آستانه با حضور ایران، ترکیه و روسیه. آمدن ترامپ وحمایت از عربستان و عدم توجه به ترکیه.

  سال ۲۰۱۷ : برگزاری رفراندوم تغییر نظام از پارلمانی به ریاست جمهوری و تمرکز و افزایش قدرت اردوغان

  سال ۲۰۱۸ : برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در نظام جدید قبل از بحران اقتصادی ( کاهش ۴۰ درصدی ارزش لیر به سبب ماجراجویی های سیاست خارجی و سر رسید بدهی ها و ...).

  سال ۲۰۱۹: اگر سال قبل را سال تجمیع قدرت در دست اردوغان بنامیم قطعا سال ۲۰۱۹ سال نمایش قدرت وی در حوزه داخلی و خارجی بود.

  سال ۲۰۲۰ : سال تثبیت قدرت اردوغان و جبران شکست های سیاست خارجی در دو زمین لیبی و آذربایجان بود. دستاوردهای اقتصادی اردوغان، پاشنه آشیل مشروعیت وی در داخل در یک دهه اخیر آسیب دیده بود به بحران تبدیل شد و ارزش لیر بازهم سقوط کرد. کرونا کمر صنعت توریسم ترکیه را شکست، فرار سرمایه ها از ترکیه سرعت گرفت و تنها مردم همسایگان بحران زده در ترکیه خانه خریدند و سرمایه گذاری کردند. سیاست خارجی تهاجمی در مسیر دستیابی به منابع عظیم انرژی در دریای سیاه، مدیترانه شرقی، قفقاز، آسیای مرکزی و ... تلاش جدی و تاثیرگذاری را به دنبال داشت.

 سال ۲۰۲۱ : اردوغان قدرتش تثبیت شده است و هیچ آلترناتیوی وجود ندارد.  امسال به دنبال بازگرداندن سرمایه اجتماعی (مشروعیت و اقتدار) و سرمایه اقتصادی (خارج شدن از بحران اقتصادی) است. اردوغان در سخنرانی چند روز پیش گفته است به شرط احترام به حقوقمان آماده گفت ‌و گو با تمام کشورها هستیم. آنکارا هیچ مشکل و مساله‌ لاینحلی با اروپا، آمریکا، روسیه، چین و هیچ کشوری در منطقه ندارد. امیدوارم همانطور که به ملت خود وعده داده ‌ایم، سال ۲۰۲۱ سال اصلاحات دموکراتیک و اقتصادی در ترکیه باشد.

این سخنان نشان می دهد که در حوزه داخلی به دنبال حل اختلافات داخلی و توسعه اقتصادی است که دستیابی به آن با توجه به شرایط موجود بعید است. دو فرد موثر از آک پارتی جدا شدند. احمد داود اوغلو، وزیر خارجه و نخست وزیر اسبق، حزب آینده را تشکیل داده است. علی باباجان، فرد محبوب و اقتصاددان، حزب دموکراسی و پیشرفت را پایه ریزی کرده است. هر دو حزب جدید در پی وعده ها، آرمان های منحرف شده و مغفول مانده حزب عدالت و توسعه هستند. دو حزب متحد اردوغان، حزب وطن (شرق گرایان) و حزب حرکت ملی(ملی گرایان افراطی)، در بدنه اجتماعی قابل اتکایی ندارند.

 در حوزه سیاست خارجی، اردوغان به دنبال ترکیب بازگشت به استراتژی تنش صفر با همسایگان در کنار استراتژی نو عثمانی گرایی است. در عمل نمیتوان هر دو استراتژی را در کنار هم پیش برد و موفقیت آن بعید است.

آمدن بایدن سبب نزدیکی ترکیه به عربستان در مهار ایران (در مذاکرات جدید با آمریکا ) نیز می شود. با توجه به نزدیکی اسرائیل به یونان و احداث پایگاه هوایی در این کشور، ترکیه به دنبال حل تنش های موجود با اسرائیل بدون پیش شرط است تا انزوای مدیترانه شرقی را تاحدودی جبران کند. مدیریت بحران مدیترانه شرقی و خاورمیانه در سال ۲۰۲۱ با توجه به پیچیدگی ها، از دستان ترکیه بسیار دور است. اما در منطقه قفقاز، آسیای مرکزی و دریای سیاه، برای ترکیه فضای آماده تری وجود دارد.