حمید حسینی؛ بازار: این روزها حرف و حدیث درباره صادرات نفت ایران به اوج خود رسیده است. بر اساس آنچه دولت در لایحه پیشنهادی خود آورده در سال ۱۴۰۰ صادرات نفت ایران به ۲.۳ میلیون بشکه افزایش خواهد یافت . عددی ها بسیاری دست یافتن به آن را غیر ممکن می کنند. برخی سرنوشت نامعلوم تحریم های اقتصادی علیه ایران را دلیل این پیش بینی می دانند. اینکه برجام در سال آینده چه سرنوشتی را خواهد داشت سئوالی است که مسئولان کشورها باید به آن پاسخ بدهند و در این یادداشت مجال پرداخت به آن نیست. اما آنچه قرار است بررسی کنیم این است که در صورت لغو تحریم‌ها علیه ایران آیا دست یافتن به صادرات ۲.۳ میلیون بشکه ای شدنی است؛ ابهامی که در ادامه با طرح سوالاتی به آن پاسخ خواهم داد.
بر اساس آمار موجود در سال ۲۰۲۱ حدود ۵.۹ میلیون بشکه به مصرف نفت دنیا افزوده شود. این افزایش مصرف در حالی قرار است اتفاق بیافتد که تولید کشورهایی همچون آمریکا به شدت کاهش یافته و بازار نیازمند عرضه بیشتر است
برای اینکه ۲.۳ میلیون بشکه نفت صادر کنیم، باید ظرفیت تولید خود را باید به ۴ میلیون بشکه افزایش دهیم. اما سوال اینجاست که چاه های نفتی ایران که در سال های گذشته با کمترین ظرفیت ممکن تولید کرده‌اند، آیا آمادگی این حجم از افزایش تولید را دارند؟ در پاسخ به این سئوال باید گفت که ایران یکبار افزایش سریع تولید را بعد از برجام تجربه کرده و اتفاقا موفق هم از این آزمون بیرون آمده است. جدای از این در حال حاضر ایران حجم بالایی از ذخایر نفتی را داراست. این ذخایر به نوعی می تواند زمان برای اورحال کردن چاه های نفتی ایران بخرد. ایران می‌تواند در ماه های ابتدایی ذخایر خود را راهی بازارها کرده و در این مدت ۲ تا ۳ ماهی که با عرضه ذخایر سهم خود در بازار را افزایش می دهد، به روز رسانی چاه های نفت خود را به اتمام برساند.
پاندمی کرونا سطح تقاضا در بازارهای جهانی را به شدت تحت تاثیر قرار داد. در چنین شرایطی این سوال مطرح می شود که آیا بازار کشش و جذب افزایش تولید و عرضه نفت ایران را دارد؟ بر اساس آمار موجود در سال ۲۰۲۱ حدود ۵.۹ میلیون بشکه به مصرف نفت دنیا افزوده شود. این افزایش مصرف در حالی قرار است اتفاق بیافتد که تولید کشورهایی همچون آمریکا به شدت کاهش یافته و بازار نیازمند عرضه بیشتر است. این افزایش عرضه احتمال سهم اوپک از بازار خواهد بود. از طرفی با توجه به مستثنی بودن ایران از کاهش سقف تولید، ما خیلی راحت می توانیم تقاضای ایجاد شده در بازار را پاسخ دهیم. هرچند که آمار دقیقی اعلام نمی شود، اما میزان صادرات نفت ایران در حال حاضر به حدود یک میلیون بشکه رسیده و برای این میزان تولید خود مشتری دارد. کافی است که برای ۱.۳ میلیون بشکه دیگر بازاریابی کنیم.
هزینه بهره برداری نفت در ایران ۵ تا ۷ دلار به ازای هر بشکه است. به همین دلیل دست ایران در رقابت قیمتی باز بوده و اگر کشورهای اوپکی و غیر اوپکی با ایران همکاری نکنند، خیلی راحت می توانیم قیمت شکنی کنیم
آقای زنگنه به تازگی سفری را به مسکو داشته و با هم تای روسی خود نشست هایی را برگزار کرده است. بسیاری این دیدار را تلاش وزیر نفت برای کسب حمایت و پشتبانی روسیه می دانند. اما از آنجا که روس ها تمایل زیادی به افزایش سهم ایران از بازارهای جهانی ندارند، ممکن است نه تنها حامی ما نباشند بلکه در این مسیر سنگ اندازی هایی را هم داشته باشند. اما سوال سوم این است که آیا ایران بدون حمایت روسیه قادر به افزایش حدود ۱.۳ میلیون بشکه ای صادرات نفت خود خواهد بود؟ در پاسخ به این سوال باید اشاره کنم که هزینه بهره برداری نفت در ایران ۵ تا ۷ دلار به ازای هر بشکه است. به همین دلیل است که آقای زنگنه گفته اگر نفت ۱۰ دلار هم شود، بازهم به بازار خواهیم برگشت. این مزیت قیمتی برای بسیاری از کشورهای نفتی دنیا همچون ونزوئلا، آمریکا، کانادا، نروژ و حتی خود روسیه وجود ندارد. جدای از این ما به بازارهای مصرف نزدیک بوده و ناچار به پرداخت هزینه های سنگین برای حمل و نقل نیستیم. به همین دلیل دست ایران در رقابت قیمتی باز بوده و اگر کشورهای اوپکی و غیر اوپکی با ایران همکاری نکنند، خیلی راحت می توانیم قیمت شکنی کنیم. بدون شک در چنین شرایطی کشورهای زیادی از افت قیمت ها زیان خواهند دید.
نظر شما