بازار؛ گروه استانها: ایران با تولید نزدیک چهار میلیون تن سیب یکی از شش کشور برتر تولید این محصول در دنیا به شمار می رود، در این میان آذربایجان غربی با یک میلیون و ۲۰۰ هزارتن رتبه برتر را به خود اختصاص داده است.
بر اساس آمارهای اعلامی بیشترین ضایعات محصولات باغی در حوزه سیب و انگور به شمار می رود؛ محصولاتی که ارزش افزوده، اشتغال و ارزآوری بالایی دارند اما به دلیل غفلت از روش های نوین و علمی بخش کشاورزی تاکنون نتوانسته ایم از آنها در جهت رونق بخشی استفاده درستی داشته باشیم.
کاشت، داشت و برداشت سنتی، بسته بندی نامناسب، استفاده از روش های سنتی، تعذیه نامناسب عدم بهره مندی از کارشناسان پژوهشی، تحقیقی و تغذیه در زمینه کشت و تولید محصولات کشاورزی به همراه عدم بهره گیری از آبیاری نوین موجب شده است شاهد ضایعات زیادی در این حوزه باشیم.
در حال حاضر از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن سیب تولید شده در استان ۳۰ درصد سیب زیردرختی است که با وجود بالا بودن هزینه های تولید به قیمت ناچیزی در بازار عرضه می شود.
کارشناسان حوزه باغی و کشاورزی معتقدند استفاده و بهره گیری از روشهای ترویجی و آموزشی با تکیه بر توان پژوهشی و علمی در این حوزه می تواند ضمن ارزش افزوده بالا موجب رونق بخشی صادرات این حوزه نیز باشد.
اجرای طرح یاوران ترویجی
رئیس موسسه آموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی با تاکید بر کاهش ضایعات بخش کشاورزی با تکیه بر توان و دانش علمی در این بخش گفت: موفقیت آینده کشاورزی در گرو ارتباط بخش های تحقیقاتی آموزشی ترویجی، اجرایی و کشاورزان است.
علی اکبر مویدی در جلسه رویداد ملی بررسی چالشها و راهکارها در ریزش میوه سیب درختی که ظهر شنبه به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد، افزود: دستیابی به امنیت غذایی، نیازمند برنامه‌ریزی جامع برای توسعه سرمایه‌های انسانی و اجتماعی بخش کشاورزی و جامعه روستایی و عشایری از طریق فرهنگ‌سازی، ظرفیت‌سازی، نهادسازی، آموزش، ترویج و حمایت از کشاورزان و فعالان بخش کشاورزی است.
وی همچنین به ترسیم مولفه‌های تبیین‌کننده نقش کشاورزان در تامین امنیت غذایی کشور پرداخت، گفت: برنامه‌ریزی جامع برای توسعه سرمایه‌های انسانی و اجتماعی با هدف نیل به جامعه آرمانی کشاورزان دارای صلاحیت حرفه‌ای باید مورد تاکید قرار گیرد.
رئیس موسسه آموزش و ترویج کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی، همچنین به تبیین وضعیت کنونی جامعه کشاورزان ایران و ترسیم وضعیت مطلوب در افق پیش‌رو اشاره کرد و افزود: نقش‌آفرینی موثر کشاورزان در تامین امنیت غذایی کشور، مستلزم استقرار نظام صلاحیت حرفه‌ای کشاورزی به‌منظور ساماندهی وضعیت شغل و شاغل در بخش کشاورزی، ساماندهی آموزش‌های کشاورزی در راستای تامین نیروی ماهر مورد نیاز، الزام سنجش مهارت و احراز صلاحیت حرفه‌ای کشاورزان و علاقمندان به فعالیت در بخش کشاورزی، بهبود نظام ترویج کشاورزی و تامین پشتیبانی و حمایت کافی است.
بیشترین مقدار ضایعات در محصولات باغی مربوط به مراحل برداشت و پس از برداشت است که با اعمال مدیریت صحیح در مراحل تولید تا عرضه محصول و همچنین صنایع تبدیلی و تکمیلی میزان ضایعات را به مقدار قابل توجهی می‌توان کاهش داد
مویدی با بیان اینکه در گام دوم بخش نوین کشاورزی طرح یاوران ترویج اجرایی می شود، خاطرنشان کرد: این طرح یکی از کارهای خوب وزارت جهاد کشاورزی در سالهای اخیر است که با حضور جدی تر محققان در کنار همکاران اجرایی تلاش می شود تا مشکلات فنی بررسی شده تا خروجی خوبی داشته باشیم.
وی حضور محققان و پژوهشگران بخش کشاورزی را هوشمند کردن و استفاده از راهکارهای نوین کشاورزی در کشور دانست و اظهارکرد: تقویت این ارتباط منجر به استفاده از روش های علمی و کاربردی و نیز بکارگیری روشهای نوین با رویکرد اجرایی در بخش تولید محصولات کشاورزی می شود.
مویدی یادآور شد: بیشترین مقدار ضایعات در محصولات باغی مربوط به مراحل برداشت و پس از برداشت است که با اعمال مدیریت صحیح در مراحل تولید تا عرضه محصول و همچنین صنایع تبدیلی و تکمیلی میزان ضایعات را به مقدار قابل توجهی می‌توان کاهش داد.
ایجاد کلکسیون سیب بومی ایران در ایستگاه کمالشهر
رئیس موسسه تحقیقات علوم باغبانی کشور نیز در این نشست با تاکید بر اینکه ایران از نظر تنوع ژنتیکی یکی از مناطق مهم و غنی در زمینه گونه ها و ارقام سیب در دنیا به شمار می رود، گفت: کلکسیون سیب بومی ایران با بیش از ۴۰۰ ژنوتیپ بومی در ایستگاه کمالشهر احداث شده است.
شکرالله حاجی وند با بیان اینکه مناطق عمده پرورش سیب در ایران آذربایجان غربی، تهران، خراسان رضوی و استان فارس است، عنوان کرد: ارقام عمده تحت کشت در ایران دو رقم رد و گلدان دلشیز به همراه تعدادی از ارقام وارداتی و بومی است.
وی با اشاره به اینکه تحقیقات نوین سیب از سال ۸۳ شامل جمع آوری و ارزیابی ژرم پلاسم بومی سیب در ایران جمع آوری بیش از ۴۰۰ ژنوتیب سیب بومی در حال انجام است، ادامه برنامه اصلاح ارقام و پایه های سیب، برنامه های فناوری و مدیریت تولید در سیب، برنامه فیزیولوژی و مدیریت پس از برداشت، برنامه تولید هسته های اولیه سالم عاری از ویروس به همراه واردات ارقام تجاری و بررسی سازگاری و توصیه برای مناطق مختلف را از اهم برنامه های تحقیقاتی در این بخش برشمرد.
حاجی وند با اشاره به تحقیقات علمی انجام شده در بخش سیب گفت: ایران سهم قابل توجهی در تولید و سطح زیر کشت باغات سیب دنیا را به خود اختصاص داده و از نظر وزنی نیز بالاترین حجم صادرات محصولات باغی مربوط به سیب است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر کشورهای چین با ۴۱.۳، آمریکا با ۵.۲، ترکیه با ۳ میلیون تن تولید و صادرات سیب رتبه های اول دنیا را به خود اختصاص داده اند، افزود: درآمد سالانه این کشور ها چین ۱۵۱۲ میلیون دلار، آمریکا ۹۷۷ میلیون دلار و ترکیه ۳۹۹ میلیون دلار است.
حاجی وند یادآور شد: در حال حاضر ۹۶ کشور جهان با اختصاص سطحی معادل ۶.۹۷۵ میلیون هکتار به کشت سیب بارور ۱۲۵.۳ میلیون تن میوه با میانگین عملکرد ۱۶.۵ تن در هکتار تولید کرده اند، افزود: مهمترین کشورهای تولید کننده سیب به ترتیب چین، آمریکا، لهستان، ترکیه، ایران، ایتالیا، هند، روسیه و فرانسه هستند که ۵۰ درصد سیب دنیا را تولید می کنند.
وی با اشاره به اینکه ایران رتبه ششم و چهارم تولید و سطح زیر کشت سیب دنیا را به خود اختصاص داده است، گفت: ایران در سال گذشته موفق به صدور ۷۴۰ هزار تن سیب به ارزش ۳۶۲ هزار دلار شده است که با توجه به میزان تولید و کیفیت رقم ناچیزی است و باید این رقم افزایش یابد.
حاجی وند افزایش کیفیت سیب های تولیدی، کاهش ضایعات سیب به همراه استفاده از روشهای نوین و تحقیقی در این حوزه را ضروری دانست و افزود: سامانه تحقیقات سیب در ایران مربوط به دهه ۴۰ و واردات ارقام خارجی به همراه احداث کلکسیون سیب به کرج برمی گردد.
وی با تاکید بر اینکه در کنار انجام فعالیت های تحقیقی خوب در بخش سیب هم اکنون تحقیقات در زمینه سیب در سایر استانهای کشور نیز در حال انجام است، بیان کرد: محور اصلی پژوهش های در این زمینه سازگاری ارقام خارجی و استفاده از پایه های رویشی، بررسی تراکم کاشت، سازگاری پایه و پیوند، شناخت شیوه مبارزه با آفات و بیماریهای سیب در کنار تحقیقات باغبانی است.
آذربایجان غربی قطب اول سیب ایران به شمار می رود
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با بیان اینکه آذربایجان غربی با تولید سالانه نزدیک یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن سیب رتبه اول کشور را به خود اختصاص داده است، گفت: استان نزدیک ۳۰ درصد از ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تن سیب کشور را تولید می کند که سهم عمده ای در تولید این محصول استراتژیک دارد.
رسول جلیلی هم در جلسه رویداد ملی بررسی چالشها و راهکارها در ریزش میوه سیب درختی افزود: هم اکنون ۵۴ هزار هکتار سطح باغات سیب مثمر و شش هزار هکتار باغ نهال سیب در استان است که بخش زیادی از محصولات باغی استان را شامل می شود.
وی در خصوص مدیریت ضایعات محصولات کشاورزی در حوزه سیب، عنوان کرد: از دهه ۶۰ در استان آذربایجان غربی به خصوص شهرستان ارومیه عمده محصول تولید شده انگور بود که به این خاطر به ارومیه شهر انگور نیز گفته می شد اما بعد از دهه ۶۰ به خصوص دردهه ۷۰ با برداشت آب از منابع آبهای زیرزمینی و علاقمندی باغداران به این بخش کشت و تولید سیب به تدریج جای محصول کم آب بر انگور را گرفت و باغات سیب در استان رونق گرفت.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان عربی با اشاره به اینکه با رشد باغات سیب، صنایع فرآوری و تبدیلی خوبی در این حوزه در استان احداث و فعالیت خود را آغاز کردند، گفت: در حال حاضر ۱۴ واحد فرآوری و صنایع تبدیلی کنسانتره سیب در استان فعال است که نقش آفرینی مهمی در اشتغال و ارز آوری برای استان و کشور به همراه دارند.
وی ادامه داد: در حاضر ۵۴ هزار هکتار باغ سیب مثمر و ۶ هزار هکتار باغات سیب نهال در استان داریم که در کنار این باغات سیب ۱۴ واحد صنایع فرآوری با ظرفیت ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار تن کنستانتره و انواع محصولات فرآوری شده فعالیت می کنند.
جلیلی با بیان اینکه بر اساس برخی آمارها ۳۰ درصد از محصولات کشاورزی به ضایعات تبدیل می شوند، ادامه داد: در حوزه سیب موضوعی تحت عنوان ضایعات نداریم بلکه این ضایعات تحت عنوان سیب درجه در بازارها به خصوص در بخش کنسانتره عرضه می شود و در حوزه تولید سیب حتی یک سیب هم از چرخه تولید خارج نمی شود.
باید در راستای ارزش افزوده بیشتر تلاش کنیم اختلاف معامله قیمت سیب درجه ۳ را افزایش دهیم چرا که همان هزینه و زحمتی که برای تولید سیب های درجه یک و درجه ۲ در کشور صرف می شود در سیب درجه ۳ نیز صورت می گیرد
کیفیت و رقابت پذیری محصولات کشاورزی به خصوص سیب را افزایش دهیم
جلیلی با تاکید بر اینکه سیب های تولیدی آذربایجان غربی و کشور از کیفیت خوبی برخوردار است، اضافه کرد: باید در راستای ارزش افزوده بیشتر تلاش کنیم؛ اختلاف معامله قیمت سیب درجه ۳ را افزایش دهیم چرا که همان هزینه و زحمتی که برای تولید سیب های درجه یک و درجه ۲ در کشور صرف می شود در سیب درجه ۳ نیز صورت می گیرد.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون سیب درجه یک و درجه ۲ بین ۸ تا ۱۰ هزار تومان در بازار عرضه می شود، اظهار کرد: این در حالی است که سیب درجه سه استان و کشور با رقمی بین ۹۰۰ تا هزار و ۵۰۰ تومان در هر کیلو به فروش می رسد که با توجه به هزینه های تولید رقم ناچیزی است.
جلیلی با بیان اینکه بین ۲۵ تا ۳۰ درصد از محصول سیب تولیدی سیب درجه ۳ است، گفت: در زمان حاضر متوسط عملکرد تولید ۲۰ تن در هر هکتار است برای افزایش رقابت پذیری در بازارهای جهانی این میزان باید افزایش یابد، هم اکنون کشور چین که ربته اول تولید سیب در دنیا را دارد این میزان ۵۰ تا ۶۰ تن در هر هکتار است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با تاکید بر نهادینه کردن کشاورزی هوشمند و استفاده از روشهای تحقیقی، ترویجی و آموزشی در این حوزه افزود: مبارزه دقیق با آفات و امراض سیب، مقاوم سازی گونه های کشت شده در استان با توجه به ریزش بالای سیب به دلیل بادهای مدیترانه ای بهاره که از شرق و غرب کشور وارد می شود ضروری است.
جلیلی با بیان اینکه کارها و اقدامات خوبی طی سالهای اخیر در این حوزه صورت گرفته است، عنوان کرد: باید با مقاوم سازی ارقام سیب های تولیدی در کشور برای کاهش خسارات و ضایعات در این بخش تلاش کنیم چرا که اقتصاد آذربایجان غربی به اقتصاد کشاورزی وابسته است و بخش کشاورزی در واقع موتور محرکه اقتصاد استان به شمار می رود.
قیمت تمام شده محصولات کشاورزی به خصوص سیب سال آینده افزایش خواهد داشت
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به افزایش قیمت نهادهای بخش کشاورزی، افزایش بالای قیمت سموم، کود و غیره گفت: با این افزایش قیمت در سال آینده قیمت تمام شده محصولات کشاورزی به خصوص سیب افزایش خواهد داشت.
جلیلی با بیان اینکه باید پژوهشگران و محققان بخش کشاورزی به صورت نظامند و برنامه ریزی شده وارد بخش کشاورزی شوند، افزود: به دلیل کاهش تعرفه تجاری بین ایران و کشورهای اوراسیا سال گذشته توانستیم ۷۳۰ هزارتن سیب به خارج از کشور صادر کنیم که سهم آذربایجان غربی ۵۴۰ هزار تن بود.
وی یادآور شد: به دلیل ارزآوری خوب سیب سال گذشته امسال تجار به صورت با توجه بیشتر به حوزه سورت و بسته بندی و نیاز روز بازارهای جهانی نسبت به سالهای گذشته وارد صادرات سیب شده اند که با روشهای آموزشی و ترویجی در این بخش می توانیم در کنار تجاری سازی نتیجه مطلوب تری به دست بیاوریم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی با اشاره به ظرفیت یک میلیون تنی سردخانه ای آذربایجان غربی و رتبه اول استان در این بخش گفت: سال گذشته زنجیره سیب در استان شکل گرفته است که تمامی حوزه های تولید، حمل و نقل، صنایع تبدیلی، سردخانه، تجار همه در این زنجیره سهم قابل توجهی دارند.
اقتصاد آذربایجان غربی بر پایه کشاورزی استوار است کاهش ضایعات این بخش می تواند گام مهمی در رونق بخشی این حوزه باشد.
نظر شما