سجاد صفری؛ بازار: معادن کوچک از اهمیت بالایی برخوردار هستند و میزان این اهمیت بر کسی، پوشیده نیست. از آنجا که معادن کوچک در کشور گسترده هستند؛ می‌توانند در مناطق کمتر توسعه یافته و کمتر برخوردار، موجب اشتغالزایی شوند و برای آن مناطق، آبادانی و توسعه را به ارمغان بیاورند.
بسیاری از کارشناسان حوزه معدن، بر این باور هستند که ذخایر معادن کوچک تا سال ۲۰۵۰ تمام خواهند شد و در این سال، دیگر هیچ معدن کوچکی وجود نخواهد داشت. آنها برای حل این مشکل، تاکید دارند که باید به اکتشاف ذخایر پنهان روی آورد. باتوجه به برآورد کارشناسان مبنی بر اینکه ذخایر معادن کوچک تا ۳۰ سال آینده تمام خواهند شد، سوال این است که آیا در حال حاضر، توانسته‌ایم از تمام ظرفیت معادن کوچک استفاده کنیم و با توجه به اینکه این مواد معدنی رو به اتمام هستند آیا کاری برای اکتشاف ذخایر پنهان انجام شده است.
تا سال ۲۰۵۰ معادن کوچک و متوسط مقیاس، تعطیل خواهند شد و معادن بزرگ مقیاس سیر صعودی را طی خواهد کرد
ظرفیت بالای معادن کوچک در اشتغالزایی
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی درباره اینکه معادن کوچک مقیاس چه ویژگی‌هایی دارند؟ گفت: بکارگیری نیروی انسانی گسترده به‌ویژه در مناطق کمتر توسعه یافته از جمله ویژگی‌های بارز این دسته از معادن است. در واقع، معادن کوچک به‌دلیل گستردگی و تنوع، می‌توانند نیروی انسانی زیادی را مشغول به کار کنند.
«علیرضا شهیدی» اظهار داشت: با فعالیت معادن کوچک مقیاس، تامین نیاز بازارهای محلی، گستردگی تولیدات، هزینه تولید پایین و تعداد بالای ذی‌نفعان باعث شده است که اقتصاد محلی، رونق پیدا کند و نقش این معادن دو چندان شود.
وی افزود: میزان اشتغالزایی معادن کوچک مقیاس ۱۰ برابر معادن بزرگ است و همچنین انرژی کمتری را مصرف و گاز گلخانه ای کمتری نیز، تولید می کنند.
شهیدی تصریح کرد: تمام این موارد باعث شده است این دسته از معادن، نقش تاثیرگذاری در توسعه پایدار مناطق کمتر توسعه یافته داشته باشند.
وی در ادامه به اتمام ذخایر معادن کوچک تا سال ۲۰۵۰ اشاره و تاکید کرد: هر چند سازمان زمین‌شناسی به موضوع توسعه معادن کوچک ورود پیدا نکرده است؛ اما پایش مواد معدنی در تمام دنیا برعهده چنین سازمانی است.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در پاسخ به این پرسش که با اتمام ذخایر معادن کوچک مقیاس چه باید کرد؟ گفت: اکتشاف ذخایر پنهان از جمله مواردی است که در نبود معادن کوچک، باید مورد توجه قرار گیرد.
شهیدی اظهار داشت: نبود تعادل بین حجم سرمایه‌گذاری و اکتشاف در دنیا، پیش بینی کاهش میزان سرمایه‌گذاری در بخش اکتشافات سطحی و بالا رفتن هزینه اکتشافی و معدنکاری در دنیا باعث شده به این مورد بیشتر توجه شود.
او تصریح کرد: اگر چه هزینه اکتشاف ذخایر پنهان بسیار بالا است اما با توجه به بزرگ بودن ذخیره اقتصادی آن باید مورد توجه قرار بگیرد.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با تاکید بر اهمیت توجه به ذخایر پنهان، گفت: از آنجا که تا سال ۲۰۵۰ معادن کوچک و متوسط مقیاس، تعطیل خواهند شد و معادن بزرگ مقیاس سیر صعودی را طی خواهد کرد، انتظار می‌رود به توسعه اکتشاف ذخایر پنهان توجه شود.
شهیدی درباره وضعیت ذخایر پنهان، گفت: پیش‌بینی تقاضای برخی مواد معدنی تا ۲۰۲۶ نشان می‌دهد سرب و روی، مس، طلا و اورانیوم روند رو به رشدی خواهند داشت. به این صورت که تولید طلا ۵ برابر، مس ۳ برابر، اورانیوم ۴ برابر، سرب ۲.۵ و روی ۳ برابر خواهد شد.
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در پاسخ به این پرسش که وضعیت ذخایر پنهان به چه صورت است؟ گفت: متاسفانه وضعیت مبهمی از ذخایر پنهان در ایران وجود دارد، چرا که هنوز بصورت جدی اقدامات بزرگی در این خصوص در کشور انجام نشده است. برای این مهم ژئوفیزیک هوایی و حفاری‌های مبتنی بر کار کارشناسی کمک بزرگی می کند. به‌طور حتم، با توجه به جایگاه زمین‌شناختی کشور، ایران دارای ذخایر معدنی در کلاس جهانی است که باید به صورت جدی به اکتشاف آن بپرداخته شود.
بسیاری از معادن کوچک، سرنخ‌هایی از معادن بزرگ هستند و اثری از یک ماده معدنی را نشان می‌دهند
معادن کوچک، سرنخ دستیابی به معادن بزرگ
معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با اشاره به اینکه ذخایر معادن کوچک تا سال ۲۰۵۰ به اتمام خواهد رسید، گفت: براساس آنچه تا امروز به دست آمده است مطرح می‌شود ذخایر معادن کوچک تا سال ۲۰۵۰ پایان می‌یابد و برای حل این مشکل باید به اکتشافات عمقی پرداخت.
«محمدباقر دری» اظهار داشت: ذخایر معدنی پنهان کشور، در واقع ناشناخته مانده‌اند و از آنها به شکل مناسبی، حمایت نمی‌شود. وی با بیان اینکه متاسفانه از سازمان زمین‌شناسی به‌عنوان یکی از متولیان اکتشافات تحت‌الارضی حمایت مناسبی انجام نمی‌شود، تصریح کرد: بسیاری از سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها به بهانه اینکه تنها می‌توان در چند نقطه محدود کار مطالعاتی انجام داد، کار را برای سازمان زمین‌شناسی سخت می‌کنند. در حالی که این سازمان برای فعالیت خود علاوه بر کار ژئوفیزیک هوایی باید دست به مطالعات تکمیلی هم بزند. در واقع هنوز این درک در جامعه معدنی ایجاد نشده است که اکتشاف سطح‌الارضی با تحت‌الارضی متفاوت هستند و باید فضا برای سازمان‌های متولی باز شود.
دری در ادامه با اشاره به اینکه تعداد زیادی معدن کوچک در کشور وجود دارد که هنوز متروکه و بلا استفاده مانده‌اند، تصریح کرد: اگر به اغلب معادن کوچکی که بلا استفاده مانده‌اند توجه کنیم، متوجه خواهیم شد بیشتر مواقع، کار اکتشاف این دسته از معادن تمام نشده است. مسئله مهم این است که حتی بسیاری از معادن کوچک می‌توانند رد پای یک معدن بزرگ باشند، در حالی که در کشور کمتر به آنها توجه شده است.
او تاکید کرد: اگر کار تکمیلی روی اکتشاف معادن کوچک انجام بگیرد احتمال اینکه به معادن بزرگ دست پیدا کنیم بسیار زیاد است.
دری در پاسخ به این پرسش که معادن کوچک چه اهمیتی دارند، گفت: همواره در کشور درباره اهمیت معادن کوچک، سخن به میان آمده است اما هرگز به این مسئله که اکتشاف آنها کامل نشده مورد توجه قرار نگرفته است و از آنجا که اکتشاف علمی و سرمایه‌گذاری چندانی روی آنها انجام نشده است اغلب، اصل موضوع رها شده است.
وی تاکید کرد: اگر مجموعه معادن کوچک را به شکل خوشه‌هایی درآورده و اکتشافات کاملی در آنها انجام بگیرد، بطور حتم به نتایج مطلوبی خواهیم رسید و اکتشافات در معادن کوچک باید گسترش پیدا کند تا نتایج مطلوب، حاصل شود.
دری در پایان، گفت: بسیاری از معادن کوچک، سرنخ‌هایی از معادن بزرگ هستند و اثری از یک ماده معدنی را نشان می‌دهند. مناطقی در کشور وجود دارند که معدنکار در آن کار کرده است و به دلیل ضعف در تامین سرمایه، دانش و انگیزه کافی، دیگر نتوانسته است فعالیت خود را ادامه بدهد؛ این در حالی است که ممکن بوده است آن معدن، سرنخی برای یک معدن بزرگ تر باشد.
سخن پایانی...
معادن کوچک به دلیل هزینه کمتر در اکتشاف و توسعه و نقش آنها در اشتغالزایی، نقش کلیدی در توسعه اقتصادی کشور دارند. با توجه به اینکه ذخایر معادن کوچک تا سال ۲۰۵۰ میلادی به اتمام خواهد رسید و برای اینکه در صورت تعطیلی این معادن، برای حوزه معدن کشور، مشکل چندانی بوجود نیاید بایستی به ذخایر پنهان معدنی توجه بشود هر چند که هنوز وضعیت ذخایر پنهان معدنی کشور مشخص نیست و به صورت جدی اقدامات بزرگی در این حوزه انجام نشده است. بنابراین، باید از ظرفیت معادن مقیاس کوچک که در حال حاضر تعطیل هستند نیز استفاده کرد تا بتوان این معادن را فعال کرد؛ چرا که معادن کوچک، می توانند ما را به معادن بزرگ برسانند و می‌توان با اکتشافات عمیق در یک معدن کوچک به یک معدن بزرگ، دست یافت.
نظر شما