صفورا کاظمیان؛ بازار: استان همدان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور محسوب می‌شود که با داشتن ۱.۲ درصد از وسعت کشور؛ ۴.۴ درصد از تولیدات بخش کشاورزی ایران را به خود اختصاص داده است؛ یعنی سهم کشاورزی همدان در کشور ۴ برابر وسعتش است بنابراین به کار بردن صفت قطب کشاورزی برای این استان مناسب است.
بخش کشاورزی استان همدان ۱۱۷ هزار بهره‌بردار، ۶۹۲ هزار هکتار سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی (۶۱۹ هزار هکتار زراعی و ۷۷.۵ هزار هکتار باغی ) و ۲۹۳ هزار هکتار آیش با تولید سالانه قریب به ۴.۹ میلیون تن انواع محصولات که ۲۹ درصد اشتغال و ۲۵ درصد ارزش‌افزوده فعالیت‌های اقتصادی استان و ۴.۵ درصد از تولیدات و ۳.۴ درصد از ارزش‌افزوده بخش کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده؛ دارد.
این آمار را ذکر کردیم تا بگوییم مسئولان استان بارها اذعان کرده‌اند محور توسعه استان همدان گردشگری است و تقویت صنعت گردشگری تنها راه توسعه، رونق اقتصادی و تولید ثروت در همدان است؛ چراکه همدان یک استان صنعتی نیست اما با همه اینها این سوال پیش می‌آید که چرا این قطب کشاورزی کشور آزمونه گردشگری کشاورزی نشده است؟
استانی که صنعتی نیست و کشاورزی است باید سهمی در میان استان‌های آزمونه گردشگری کشاورزی می‌داشت اما اکنون از آن بی‌بهره است
استانی که صنعتی نیست و کشاورزی است باید سهمی در میان استان‌های آزمونه گردشگری کشاورزی می‌داشت اما اکنون از آن بی‌بهره است؛ البته آزمونه شدن‌های راه‌وبیراه همدان در زمینه‌های مختلف هم به‌خودی‌خود آورده‌ای برای استان نداشته و همه‌چیز به همت مسئولان برای توسعه بازمی‌گردد اما غرض از این یادآوری، تلنگری برای رشد و توسعه همدان است.
سال‌هاست برای ایجاد رونق اقتصادی و مهاجرت معکوس به روستاها، بوم‌گردی مطرح‌شده و تلاش شده زندگی روستاییان با گردشگری پیوند بخورد که البته بوم‌گردی با سبک و سیاقی که در همدان در حال اجراست موافقان و مخالفانی دارد و گاهی به نظر می‌رسد از مسیر خود دورافتاده و زندگی‌های روستایی را تهدید ماهوی می‌کند؛ چراکه هدف بوم‌گردی معرفی سنت‌ها و سبک زندگی روستایی به گردشگران است و نه جدا کردن روستاها از آئین‌های کهن، غذاهای محلی و بازی‌های بومی که گاه می‌بینیم بوم‌گردی هویت زندگی روستایی را دگرگون کرده و دیگر تفاوتی بین روستاهای همدان با مثلاً اصفهان وجود ندارد که این فرایند وقتی به اینجا می‌رسد دیگر برای روستاییان فرصت نیست بلکه تهدید است.
ولی در گردشگری کشاورزی برخلاف بوم‌گردی با چنین چالشی مواجه نمی‌شویم؛ هدف از گردشگری کشاورزی آشنایی گردشگران با مراحل مختلف کشت است و همین امر به ماندگاری مسافر در استان کمک بزرگی می‌کند.
درواقع استان همدان با ورود به گردشگری کشاورزی می‌تواند به مقصد گردشگری تبدیل شود و دیگر استانی برای گذر گردشگران نباشد؛ مثلاً تویسرکان را در نظر بگیرید آنچه در این شهرستان به مسافران خوش‌آمد می‌گوید درختان گردوست و به جرات می‌توانم بگویم در هیچ کجای ایران؛ زمین آن‌قدر سخاوتمند نیست که این‌گونه طلای سبز را به گردشگران پیشکش کند یا انگور ملایر و مراحل مختلف تولید محصول از آن آیا نمی‌تواند جذب گردشگر کند؟ آلوی اسدآباد، مزارع کلزا و زعفران؛ زمین‌های گندم و جو هریک می‌تواند جاذبه‌های بسیاری برای گردشگران داشته باشد.
دستورالعمل مجوز گردشگری کشاورزی توسط وزیر میراث فرهنگی به ۳۱ استان ابلاغ‌شده تا بتوانند بخش‌هایی از باغات و مزارع را به ظرفیت گردشگری تبدیل کنند و در حال حاضر پنج استان در صدر صدور مجوز هستند که متأسفانه نام همدان فعلاً در میان آن‌ها نیست
دستورالعمل مجوز گردشگری کشاورزی توسط وزیر میراث فرهنگی به ۳۱ استان ابلاغ‌شده تا بتوانند بخش‌هایی از باغات و مزارع را به ظرفیت گردشگری تبدیل کنند و در حال حاضر پنج استان در صدر صدور مجوز هستند که متأسفانه نام همدان فعلاً در میان آن‌ها نیست.
مسئولان وزارت گردشگری جهاد کشاورزی استانها را در این زمینه مسئول می‌دانند و اذعان می‌کنند که در برخی استانها کم‌کاری‌هایی در این زمینه از سوی سازمان جهاد کشاورزی صورت پذیرفته این در حالی است که اداره کل میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان توپ را به زمین کشاورزان می‌اندازد و اعلام می‌کند که کشاورزان تمایل به این امر نداشته‌اند و حال این سوال پیش می‌آید که اصلاً کشاورزان همدان از ابلاغ چنین طرحی مطلع‌اند؟
چندی پیش معاون گردشگری میراث فرهنگی همدان اعلام کرد که اطلاع‌رسانی در این زمینه به کشاورزان در حال انجام است اما در حال حاضر تنها دو متقاضی برای گردشگری کشاورزی در همدان وجود دارد که کشاورزان باید استقبال بیشتری از این طرح داشته باشند.
ازآنجاکه در گردشگری کشاورزی اصل بر عدم دست‌کاری زمین‌های زراعی است این حوزه می‌تواند آسیب‌های دیگر انواع گردشگری روستایی را به حداقل برساند و برای جذب گردشگر خارجی نیز بسیار مؤثر باشد.
مزارع و باغات در این نوع گردشگری بدون تغییر می‌ماند و گردشگر با همان امکانات می‌تواند از باغ یا مزرعه بازدید کند، میوه بخرد و با دم‌نوش یا محصول آن مزرعه یا باغ پذیرایی شود.
گردشگران با حضور در باغ می‌توانند میوه مدنظر خود را چیده و خریداری کنند و در مراحل مختلف کشاورزی حضور فعال داشته باشند که این روند برای بسیاری از گردشگران هیجان‌انگیز است
گردشگران با حضور در باغ می‌توانند میوه مدنظر خود را چیده و خریداری کنند و در مراحل مختلف کشاورزی حضور فعال داشته باشند که این روند برای بسیاری از گردشگران هیجان‌انگیز است.
قطعاً گردشگری کشاورزی رونق صنایع‌دستی را هم برای روستاها به همراه خواهد داشت و روستاییان باکمی خلاقیت و حفظ سنت‌های خود می‌توانند گردشگران را پای تولیدات خود بنشانند و به رونق اقتصادی روستا کمک کنند.
به نظر می‌رسد گردشگری کشاورزی می‌تواند تمام شعارها درزمینهٔ توسعه همدان بر محور گردشگری را محقق کند البته اگر فرصت سوزی نشود و مسئولان برنامه‌ریزی درستی برای این امر داشته باشند.
از طرفی همین گردشگری کشاورزی می‌تواند بسیاری از محصولات کشاورزی همدان را که در بازاریابی ناموفق است به کشور و حتی جهان معرفی کند ازجمله زعفران همدان که حتی برای هم استانی‌ها نیز ناشناخته است.
با گردشگری کشاورزی بسیاری از قابلیت‌های این حوزه در استان کشف و معرفی می‌شود و قطعاً برای همدان آورده چشم‌گیر خواهد داشت و بر همین اساس امیدواریم این بار قدر وقت دانسته شود و همدان این قطب کشاورزی ایران از قافله گردشگری کشاورزی جا نماند و حال که قرار است همدان کشاورزی بماند و صنعتی نشود و توسعه‌اش بر مدار گردشگری بگردد این فرصت را غنیمت بشمارد و وعده‌های خشکیده بر کاغذ در میدان عمل جلوه‌گری کند.
عدم تمایل کشاورزان موجب توجیه برای شانه خالی کردن از مسئولیت نشود
امیدواریم مسئولان در این مورد نیز مثل بسیاری موارد دیگر تقصیرها را گردن مردم نیندازند و حتی اگر باوجود اطلاع‌رسانی بازهم کشاورزان استان به این امر رغبت نشان ندادند به دنبال رفع عوامل این بی‌تمایلی باشند نه اینکه عدم تمایل کشاورزان موجب توجیه برای شانه خالی کردن از مسئولیت شود.
اگر کشاورزان همدان بعد از اطلاع‌رسانی کامل همچنان به گردشگری کشاورزی رغبت نشان ندهند باید مسئولان در پی علت‌یابی باشند و سعی کنند بی‌اعتمادی را در روستاییان به اعتماد و خودباوری تبدیل کنند نه اینکه به‌جای مداوا، درد را بپذیرند و به بهانه آن از انجام مسئولیت و ایجاد تحرک در روستاییان شانه خالی کنند.
گردشگری کشاورزی شاید تنها نوع گردشگری است که به حفظ زیست‌بوم روستاها در عین گردشگر پذیری کمک می‌کند و با حفظ اصالت و سنت روستاییان آن را با گردشگران در جای‌جای کشور و حتی جهان پراکنده می‌سازد بنابراین باید در عین مطالبه گری منتظر بود شاید این بار کشاورزی همدان ناجی گردشگری استان باشد.
نظر شما