در گذر از آخرین خزان قرن؛ گرانی و نگرانی در یلدای پایانی| خرج چله برابر ۴ روز کار یک کارگر ساده

بازار؛ گروه ایران: آخرین یلدای قرن متفاوت تر از هر زمانی قرار است که برگزار شود. مسئولان مدام هشدار می‌دهند که برای حفظ سلامت خود و خانواده‌های خود قید دورهمی‌های طولانی ترین شب سال را بزنید و محدودیت‌های سخت گیرانه تری برای کاهش رفت وآمدها در حال اجرایی شدن است. اما این همه ماجرای آخرین یلدای قرن نیست. فعالان بازار از افت تقاضای خرید نسبت به سال‌های گذشته خبر می‌دهند و می‌گویند مردم دیگر توان مالی برگزاری دورهمی‌ها را ندارند. البته گفته‌های مسئولین نشان می‌دهد که این ادعا خیلی هم بیراه نیست.

مجید فراهانی، رئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر تهران چند روز پیش اعلام کرده بود که ۷ دهک جامعه زیر خط فقر قرار داشته و تنها ۳ دهک جامعه بالای خط فقر هستند.

گزارش‌های مرکز آمار هم از رشد شدید قیمت‌ها خبر می‌دهد. بر اساس آخرین آمار اعلامی نرخ تورم در آبان امسال به ۴۶ درصد رسیده است. به عبارت دیگر خانوارهای کشور به طور میانگین ۴۶.۴ درصد بیشتر از آبان ١٣٩٨ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. البته شرایط در برخی از اقلام خیلی بدتر از گزارش‌های مراجع رسمی اعلام آمار است. به عنوان مثال قیمت میوه و آجیل و شیرینی در آستانه شب یلدا نسبت به مدت مشابه پارسال ۲ تا ۳ برابر شده و هر کیلو آجیل بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ هزار تومان فروخته می‌شود . قیمت هر کیلو انار از ۱۵ هزار تومان به ۳۵ هزار تومان و هر کیلو موز از ۱۵ هزار تومان به ۳۵ هزار تومان رسیده است. یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که هزینه یک شب یلدایی ساده برای یک خانواده ۴ نفره حدود ۴۰۰ هزار تومان می‌رسد.

قیمت میوه و آجیل و شیرینی در آستانه شب یلدا نسبت به مدت مشابه پارسال ۲ تا ۳ برابر شده و هر کیلو آجیل بین ۲۵۰ تا ۳۵۰ هزار تومان فروخته می‌شود . قیمت هر کیلو انار از ۱۵ هزار تومان به ۳۵ هزار تومان و هر کیلو موز از ۱۵ هزار تومان به ۳۵ هزار تومان رسیده است. یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که هزینه یک شب یلدایی ساده برای یک خانواده ۴ نفره حدود ۴۰۰ هزار تومان می‌رسد

حذف هندوانه از سبد خرید مردم
امسال دیگر خبری از خرید میوه‌های لاکچری برای شب یلدا نیست. میوه فروش‌ها می‌گویند بسیاری از خانواده‌ها حتی قادر به خرید میوه‌های مرسوم شب چله هم نیستند. قیمت‌ها نسبت به گذشته چند برابر شده است. رییس اتحادیه میوه و تره بار از رشد ۵۰ درصدی قیمت‌ها خبر می‌دهد اما واقعیت چیز دیگری است. قیمت بیشتر میوه‌ها ۲ تا ۳ برابر شده است. به عنوان مثال انار که پای ثابت شب‌های یلدایی ایرانی‌هاست که در مقایسه با پارسال ۲ برابر شده است. هر کیلو انار این روزها بین ۱۵ تا ۳۵ هزار تومان فروخته می‌شود در حالیکه متوسط قیمت‌ها در پارسال بین ۸ تا ۱۵ هزار تومان بود.

هندوانه دیگر میوه محبوب طولانی ترین شب سال است که خرید آن این روزها بین ۴۰ تا ۷۰ هزار تومان خرج روی خریداران می‌گذارد. البته قیمت‌ها هندوانه در وانتی‌هایی که معمولا در مناطق جنوبی تهران بازارشان داغ است، کمی ارزان تر است. در حالی که هر کیلو هندوانه در وانتی‌های سطح شهر به قیمت ۴ هزار تومان فروخته می‌شود اما بازهم بسیاری از خانواده‌ها می‌گویند به دلیل گرانی امسال یلدای خود را بدون این میوه سحر خواهند کرد.

البته در سایر میوه‌ها و محصولات غذایی اوضاع چندان قابل تعریف نیست. گزارش‌های موجود نشان می‌دهد که از ابتدای سال ۱۳۹۶ تا پایان آبان ۱۳۹۹، بین ۲ برابر تا ۴ برابر گران شده است. در بین مواد غذایی پرمصرف، موز با ۳۳۲ درصد رکورددار گرانی است.  جالب است که بدانید قیمت موز در فروردین ۱۳۹۶ هر کیلو ۵۵۰۰ تومان بود که در آبان امسال به هر کیلو ۲۴۰۰۰ تومان رسید. البته این روزها هر کیلو موز در بازار بین ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان فروخته می‌شود.

در حال حاضر هر کیلو پرتقال و نارنگی در واحدهای صنفی به قیمت ۱۷ تا ۲۵ هزار تومان و سیب زرد بین ۱۴ تا ۲۰ هزار تومان فروخته می‌شود. مرکز آمار می‌گوید که پرتقال که تقریبا تمام نیازش از محل تولیدات داخلی تامین می‌شود، در مدت اعلامی ۱۴۲ درصد و سیب هم حدود ۱۰۰ درصد گران تر شده است. هم اکنون هر کیلو لیموشیرین بین ۱۳ تا ۲۰ هزار تومان، خرمالو بین ۱۷ تا ۲۵ هزار تومان فروخته می‌شود.

با این اوصاف میوه شب یلدا با فرض در نظر گرفتن یک هندوانه ۴۰ هزار تومانی و یک کیلو انار به قیمت ۲۰ هزار تومان و یک کیلو خرمالو به قیمت ۲۰ هزار تومان دست کم ۸۰ هزار تومان تمام می‌شود.

هر کیلو انار این روزها بین ۱۵ تا ۳۵ هزار تومان فروخته می‌شود در حالیکه متوسط قیمت‌ها در پارسال بین ۸ تا ۱۵ هزار تومان بود.  هندوانه دیگر میوه  محبوب این روزها،  خریدش  بین ۴۰ تا ۷۰ هزار تومان خرج روی خریداران خود می‌گذارد

هندوانه طراحی شده ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان
البته شرایط در برخی از میوه فروشی‌های لاکچری تهران کمی متفاوت است. سبک زندگی لاکچری تغییراتی را در نحوه خرید آنها ایجاد کرده و تقاضا برای خرید میوه‌های طراحی شده در این مناطق بیشتر است. البته میوه فروشی‌های این مناطق می‌گویند که میوه‌های طراحی شده غالبا به صورت سفارشی خریداری می‌شود چرا که قیمت آنها ۲ تا ۳ برابر حالت عادی است. جالب است که بدانید در حال حاضر یک هندوانه طراحی شده بسته به نوع طرحش بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان هزینه برای خریدار می‌تراشد.

همچنین یک کدو حلوایی تزیین شده نیز حدود ۶۰ تا ۸۰ هزار تومان قیمت دارد و خریداران این اقلام غالباً کسانی هستند که می‌خواهند برای عروس و داماد شب چله‌ای ببرند.

در حال حاضر یک هندوانه طراحی شده بسته به نوع طرحش بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان هزینه برای خریدار می‌تراشد. همچنین یک کدو حلوایی تزیین شده نیز حدود ۶۰ تا ۸۰ هزار تومان قیمت دارد

تخمه و سویا جایگزین آجیل شد
این روزها خرید یک کیلو آجیل تقریبا معادل حقوق ۳ روز یک کارگر ساده است. کارگرانی که حالا ناچارند که تخمه، سویا و بادام زمینی را جایگزین آجیل شب یلدای خود بکنند. البته رییس اتحادیه آجیل فروش چند روز پیش اعلام کرده بود که قیمت آجیل برای شب یلدا ۲۵ درصد گران تر خواهد شد. اما مساله اینجاست که واقعیت‌های بازار با آنچه مسئولین ادعا می‌کنند، زمین تا آسمان تفاوت دارد.

در حال حاضر هر کیلو آجیل شب یلدا به طور متوسط ۲۵۰ تا ۳۵۰ هزار تومان قیمت دارد. این در حالی است که پارسال هر کیلو آجیل به طور متوسط ۱۵۰ هزار تومان فروخته می‌شد. به عبارت دیگر بهای آجیل دست کم ۷۰ درصد نسبت به پارسال گرانتر شده‌اند.

یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که این ادعا خیلی هم بیراه نیست. در واقع اگر هر فرد خانواده ۴ نفر قرار باشد که یک پیاله آجیل ۲۵۰ هزار تومانی (حدود ۱۰۰ گرم) مصرف کند، چیزی حدود ۱۵۰ هزار تومان باید هزینه کنند. البته اگر هزینه خرید نیم کیلو تخمه آفتاب گردان یا تخم کدو را هم به آن اضافه کنی، خرید خشکبار این شب تاریخی حدود ۱۵۰ هزار تومان خرج می‌تراشد.

خرید یک کیلو آجیل تقریبا معادل حقوق ۳ روز یک کارگر ساده است. کارگرانی که حالا ناچارند که تخمه، سویا و بادام زمینی را جایگزین آجیل شب یلدای خود بکنند

وضعیت قنادی‌ها هم چنگی به دل نمی‌زند
سال گذشته قیمت یک کیلوگرم شیرینی‌ تر بین ۳۲ تا ۳۵ تومان بود و امسال بین ۴۸ تا ۶۰ هزار تومان است. این در حالی است که علی بهره‌مند، رئیس اتحادیه قنادان تهران با تأکید بر ممنوعیت افزایش قیمت شیرینی تا پایان ‌سال گفت: «با توجه به اعلام صورت‌گرفته، هیچ یک از قنادی‌های تهران به هیچ عنوان حق افزایش قیمت را ندارند.»

به گفته بهره‌مند، قیمت مصوب اتحادیه برای عرضه «شیرینی تر» در واحدهای درجه یک ۴۸ هزار تومان، «شیرینی دانمارکی، زبان و پاپیونی» ۳۸ هزار تومان و «کیک یزدی» با قیمت هر کیلو ۲۹ هزار تومان به مشتری‌ها عرضه می‌شود. البته وقتی به شیرینی فروشی معرف شهر سر می‌زنید می‌بینید خبری از قیمت‌های مصوب نیست. در حال حاضر قیمت شیرینی تر در بیشتر شیرینی فروشی‌های پایتخت بین ۶۰ تا ۸۰ هزار تومان است.
با این حساب خرید نیم کیلو شیرینی تر  بر مبنای قیمت مصوب اعلامی برای دورهمی یلدا حدودا ۲۵ هزار تومان می‌شود.

هزینه یک شام ساده ۱۵۰ هزار تومان
اما اگر به هزینه‌های شب یلدا یک سبزی پلو با ماهی را هم اضافه کنید، هزینه این شب خاطره انگیز بالاتر همی رود. هم اکنون هر کیلو ماهی قرل آلا به قیمت ۵۰ هزار تومان، هر کیلو برنج ایرانی به قیمت ۳۶ هزار هزار تومان، هر کیلو سبزی پلو به قیمت ۱۰ هزار تومان فروخته می‌شود. در واقع در صورت خرید ۲ کیلو ماهی، نیم کیلو برنج و نیم کیلو سبزی پلو و ۲۵۰ گرم زیتون می‌توان گفت که یک شام ساده برای این شب حدود ۱۵۰ هزار تومان خرج می‌تراشد.

با این اوصاف خرج شب یلدا یک خانواده ۴ نفره چیزی حدود ۴۰۰ هزار تومان است. در چنین شرایطی شاید اگر کرونا هم نبود دهک‌های پایین درآمدی قادر به برگزاری دورهمی‌های یلدا به شبک گذشته نبودند.