بازار نفت پس از کرونا به کدام سو می‌رود؟

 بازار؛ گروه بین الملل: کرونا همان طور که همه چیز را تحت تاثیر قرار داد، بازار نفت و انرژی را نیز به شدت متاثر ساخت.

طی یک سال گذشته صنعت نفت افت و خیزهای متعددی تجربه کرده و حتی در مقطعی کوتاه به کمترین قیمت طی ۱۲ سال گذشته رسید. شرایط فعلی بازار نیز با تداوم همه گیری جهانی کرونا در واقع ترکیبی از شوک عرضه زیاد همراه با کاهش بی سابقه تقاضاست که در مجموع چشم انداز روشنی را از بازار نفت ارائه نمی دهد.

افزایش عرضه از سوی شل، عدم تمایل اعضای اوپک به قوانین دست و پاگیر و محدود کننده و فراتر از آن تداوم تقاضای کم و اجبار برخی مصرف کنندگان غربی به جایگزینی سوخت های فسیلی با انرژی های نو همه باعث شده تا بازار نفت اوضاعی نامساعد را سپری کند.

به گفته بسیاری از کارشناسان بحران همه گیری کرونا به یک رکود کم سابقه در بازار نفت منجر شده و مدت زمان این رکود نیز نامشخص است.

در عین حال گفته می شود که به طور کلی بازگشت به بازار پررونق و پرتقاضای گذشته بازار نفت دشوار است و حداقل بدون تغییر اساسی در نوع عرضه بازار شاید بازار نفت نتواند رونق گذشته خود را بازیابد. حتی برای برخی سقوط قیمت نفت به ۱۰ دلار به مانند دهه ۱۹۸۰ نیز سناریویی محتمل است و در شرایط فعلی به آن فکر می کنند.

سناریورهای کوتاه مدت
به سختی می توان پیش بینی بلندمدت و طولانی مدتی را از بازار انرژی ارائه داد، اما چشم‌انداز های کوتاه مدت با توجه به شرایط فعلی می تواند نتایج واقعی تر و قابل انتظارتری را ارائه دهد.

در سناریوی کوتاه مدت، قیمت نفت می‌تواند طی سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ کمی بهبود یابد و سطح آن از ۵۰ تا ۶۰ دلار در هر بشکه متغیر باشد، اما تا سال ۲۰۲۴ شرایط فعلی با وجود کاهش تقاضا اما به دلیل کاهش همزمان سرمایه گذاری در صنعت نفت بدون تغییر حفظ  خواهد شد و این محدوده قیمتی را طی چند سال آتی شاهد خواهیم بود.

حتی قیمت گاز در این بازه زمانی می تواند به کمتر از میزان فعلی نیز برسد که این کاهش قیمت به دلیل افزایش منابع اکتشافی شل و تبدیل شدن آمریکایی شمالی به یکی از قطب‌های صادرات گاز مایع ال ان جی خواهد بود. این شرایط بر بازار محصولات پتروشیمی نیز تاثیرگذار خواهد بود و می توان انتظار کاهش قیمت محصولات پتروشیمی تا ۲۰ درصد را در محدوده زمانی یاد شده داشت.

چالش‌های بلندمدت
کاهش تقاضا بدون تردید پرچالش ترین مانع پیش روی رونق بازار نفت و مشتقات آن خواهد بود. بسیاری گفته‌اند که سطح فعلی تقاضا برای نفت و مشتقات نفتی حداکثر تا پایان دهه ۲۰۲۰ خواهد بود و پس از آن تقاضا برای نفت به دلیل شرایط خاص جهانی روبه کاهش خواهد رفت و این کاهش به صورت مداوم طی سال‌های بعد ادامه خواهد داشت.

بنابراین مهمرین چالش پیش روی بازار نفت، کاهش بلند مدت تقاضا در بازار خواهد بود.

از سوی دیگر چشم انداز روشنی از ادامه نفوذ و تاثیرگذاری سازمان اوپک به چشم نمی خورد و این سازمان که در دهه‌های گذشته یکی از عناصر تعیین کننده قیمت نفت در بازار بود، این سال‌ها در نتیجه کاهش قیمت نفت به شدت دچار بحران انسجام داخلی و توجه اعضا به محدودیت‌ها و سبدهای تعیین شده برای هرکدام از کشورهای عضو شده و گاه اخبار از خروج احتمالی برخی از اعضای اوپک از این سازمان حکایت دارد.

تضعیف و انحلال احتمالی اوپک طی‌ سال‌های آتی در نتیجه رکود در بازار نفت خود دلیل دیگری بر  کاهش و سقوط دوباره قیمت‌ها خواهد بود و وضعیت تولید کنندگان را در شرایط سخت تری قرار خواهد داد، چون از طرف دیگر به دلیل تداوم رکود و قیمت پائین در بازار، اعضای اوپک میل چندانی به تداوم محدودیت‌های اعمالی بر میزان تولید و عرضه نفت خود از سوی اوپک ندارند.

همچنین سیاست کربن زدایی عامل اصلی و دشمن شماره یک قیمت نفت در بازار شده است. سیاست کربن زدایی در کشورهای توسعه یافته ناشی از نگرانی‌های جهانی و فشار مجامع و گروه‌های محیط زیستی برای انجام اقدامات فوری در جهت جلوگیری از گرمایش کره زمین است و همین موضوع طی سال‌های آتی با شور و حرارت بیشتری دنبال خواهد شد و فشارها برای سیاست های کربن زدایی به منظور جلوگیری از گرم تر شدن کره زمین در دستور کار دولت‌های بیشتری قرار خواهد گرفت.

در حال حاضر برخی کشورهای اروپایی برنامه خود برای کربن زدایی و جایگزینی کامل خودروهای بنزینی با خودروهای برقی و خورشیدی ر اعلام کرده‌اند و بریتانیا برنامه جامع خود برای حذف بنزین از سوخت ماشین‌ها را رونمایی کرده است.

استفاده از نیروگاه های سبز و یا خورشیدی که بدون سوخت های فسیلی قادر به تولید برق خواهند بود در کنار گسترش سایر منابع انرژی‌های نو در دستور کار بسیاری از دولت‌ها قرار خواهد گرفت و همه این شرایط جز به معنای کاهش بیشتر تقاضا در بازار نفت نیست که این وضعیت باعث می‌شود چشم انداز رشد قیمت های در بازار نفت به مانند گذشته چندان واقعی به نظر نرسد.