بازار- دلالی شغل محبوب ایرانی‌ها شد. بر اساس آخرین آماری که فرامز توفیقی رییس کمیته شورای عالی دستمزد به بازار اعلام کرده حدود ۳۰ درصد از جامعه تحصیل کرده به صورت انتخابی ترک کار کرده اند و به سراغ کارهایی همچون واسطه گری، دلالی، ویزوتوری وحتی تاکسی‌های اینترنتی رو آوردند. شغل هایی که نقش موثری در تولید ناخالص داخلی ندارد. او از رواج نوعی نگاه ضد ارزش به کار در واحدهای تولیدی، گفت: این نگاه از آنجا ناشی می شود که درکشور ما دلال‌ها و رانت‌خواران پولدار می‌شوند اما تولیدکنندگان و کارآفرینان با مصائب مختلفی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
سود دلالی در کدام بازارها بیشتر است
البته سود دلالی و واسطه گری در برخی از بازارهای خیلی بیشتر از نرخ تورم گزارش شده است. وزارت راه و شهرسازی می گوید که متوسط قیمت فروش هر مترمربع زمین یا زمین ساختمان مسکونی کلنگی معامله شده از طریق بنگاه‌های معاملات ملکی در تهران نسبت به پارسال حدود ۸۶.۳ درصد بیشتر شده است. بازار خودرو از دیگر بازارهای جذاب سرمایه گذاری است که این روزها طرفدارهای زیادی پیدا کرده و معولا بالای ۵۰ درصد سود عاید طرفدارانش می کند. به عنوان مثال اگر شما سال گذشته نسبت به پیش خرید یک دستگاه پژو ۲۰۶ به قیمت ۶۵ میلیون تومان اقدام کرده بود، امسال می توانستید به قیمت ۱۰۰ میلیون تومان در بازار معامله کنید. در واقع اگر سود مشارکت ۱۵ درصدی را هم که خودروساز بابت پیش پرداخت اولیه به شما می دهد را هم به آن اضافه کنید، شما در یک سال از محل خرید و فروش خودرو حدود ۴۰ میلیون تومان سود کسب کرده اید. این میزان سود بدون زحمت معادل دستمزد ۲۰ ماه یک کارگر با دریافتی ۲ میلیون تومان است. بازارهای سکه و دلار از دیگر بازارهای جذاب برای نقدینگی است که بسیاری از افراد به سراغ آن می روند. جالب است که بدانید دلار در یک سال گذشته سود کمتری را برای سرمایه‌گذاران داشته است. بررسی قیمت‌ها نشان می دهد که بهای هر اسکناس آمریکایی از ۱۱ هزار و ۶۰۰ تومان در مدت مشابه سال گذشته به ۱۴ هزار و ۲۰۰ تومان رسیده که از سود ۲۲ درصدی در این بخش خبر می دهد. سکه هم از حدود ۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان به ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان افزایش یافته که نشان دهنده رشد حدود ۲۹ درصدی در این بخش است.در بازار بورس که یکی از سالم ترین وشفاف ترین بازارها است، نیز اکنون این طور برای تازه واردان جا انداخته است که سرمایه گذاری در یک سال بازدهی بیش از ۱۲۰ درصد یعنی سود ماهانه ۱۰ درصد دارد.
با این اوصاف آیا کار سخت کارگری در کارگاه های تولیدی با حداقل حقوق جذاب است یا بازی با سرمایه در اثر سیاست های غلط دولت ؟ سیاست هایی که در طی این سالها مزد کارگران در بخش های تولیدی را غیر جذاب کرده ودر فضای غیر شفاف محیط را برای دلالی و درآمدهای باد اورده فراهم تر کرده است.
میثم هاشم خانی کارشناس اقتصادی به بازار می گوید: این مشکل تنها مربوط به افراد تحصیل کرده ایران نیست و گرایش تمامی مردم به کارهای واسطه گری در بدترین حالت خود طی یک دهه گذشته قرار گرفته است. او که دلیل اصلی این نوع رفتار در اقتصاد ایران را بالابودن نرخ تورم می داند، ادامه داد: بررسی های انجام شده نشان می دهد که ۹۱ کشور دنیا امسال نرخ تورم کمتر از ۳ درصد داشته اند.حتی کشورهایی همچون افغانستان و عراق که به نوعی کشورهای جنگ زده محسوب می شوند، طبق پیش بینی ها تورمی کمتر از ۳ درصد خواهند داشت. معنی این آمار این است که اگر شما کالایی را امسال خریداری کرده و سال آینده بفروشید تنها ۳ درصد سود خواهید کرد که البته اگر قرار باشد هزینه های نگهداری را از آن کسر کنید، نه تنها سودی به جیب نزدید بلکه ضرر هم کرده اید. حال آنکه مطابق با آمار اعلامی از طرف مرکز آمار نرخ تورم در ایران ۳۸.۶ درصد بوده است. او که معتقد است بخش خصوصی داغدار جذب نیروی کارآمد ماهر است، گفت: اگر در سیاست گذاری خود تجدید نظر نکنیم چند سال دیگر کسی حاضر به کار کردن در بخش‌های مولد اقتصاد نیست.
۳ سال زمان برای گرفتن مجوز
فضای نامساعد کسب و کار از دیگر عوامل محبوبیت واسطه گری در بازار کار ایران است. هاشم خانی در این باره می گوید: مجوز راه اندازی یک کسب و کار گاهی اوقات ۳ سال زمان می برد در حالیکه این زمان در بسیاری از کشورها کمتر از ۲۰ روز اعلام می‌شود.
او ادامه می دهد: در همه جای دنیا امتیازها و حمایت ها نصیب بخش شفاف و مولد اقتصادی می شود. اما در ایران کاملا معکوس عمل می‌کنیم. معافیت‌های مالیاتی شامل بخش خاکستری اقتصاد می شود، قاچاقچی را از پرداخت عوارض معاف می کنیم و در نهایت واحدهای تولیدی را زیر بار فشارهای مالی و قوانین دست و پاگیرله می کنیم.
سعید منصور افشار تولید کننده سیستم های صوتی نیز در این باره به بازار می گوید: تولید در فضای کنونی وبا توجه به محدودیت های ارزی در بخش هایی مانند رشته فعالیت کاری ما تا حدودی بهتر شده اما نیروی متخصص و پای کار مانند دُرّ نایاب شده است.
وی می افزاید: هم اکنون برای پروژه ای در جاسک به دنبال برق کار حرفه ای با ۴ برابر حداقل حقوق و تقبل هزینه های جا ومکان هستیم، اما کسی را پیدا نمی کنیم .
وی با بیان این که تورم بالا، محیط کسب و کار، فسادهاو پرونده های میلیاردی انتشار یافته در رسانه ها در حال تغییر فرهنگ کار در کشوراست، تاکید می کند: در محیط دانشگاه متاسفانه، متناسب با بازار آموزش داده نمی شود و از سوی دیگر فضای جامعه به گونه ای است که هر جوانی در رویای خودبه دنبال یافتن گنج وپولدار شدن یک شبه و در آرزوی برنده شدن یک نوع بلیت بخت آزمایی است. در حالی که در عالم واقع مسیر توسعه دقیقا از سخت کوشی و تلاش و هدف دار بودن جوانان می گذرد.
نظر شما