بازار-فرحناز سپهری: دانش بنیان، استارت آپ، Startup، کسب و کارهای نوپا؛ واژه هایی که به گوش اغلب ما آشنا هستند. به طوری که با شنیدن شان، ما را به تحسین وا می دارند و از آن ها به نیکی یاد می کنیم. چراکه این واژگان ثمره به بار نشستن ایده های نو چند جوان هوشمند و کارآفرین است. اما در عین حال باید بدانیم که این جوانان کارآفرین و ایده پرداز در به سرانجام رساندن ایده های شان از آغاز تا راه اندازی استارت آپ خود با چه چالش هایی روبرو بوده اند و هستند، که این مساله هم جای سوال، هم نیاز به تامل بیشتر دارد.
از سوی دیگر باید یادآور شد که برخی از این کسب و کارهای نوپا بیشتر نزد مردم شناخته شده اند. به گونه ای که به عنوان ابزاری جهت بهره بردن از خدمات آنها نزد عموم تبدیل شده اند. اما در این میان بسیارند استارت آپ هایی در گوشه و کنار کشور، که شاید آن گونه که باید نزد مردم معرفی نشده اند؛ درحالی که خدماتی را که ارایه می دهند بسیار قابل توجه و در عین حال کاربردی هستند.
درهمین راستا برآن شدیم تا برای آگاهی از چگونگی راه اندازی، ارایه خدمات و چالش هایی که در این راه وجود دارد، با مصطفی حسین پور، یکی از بنیانگذاران استارت آپ «ایران والنتیر» گفتگویی انجام دهیم.
در آغاز تاریخچه ای از راه اندازی استارت آپ «ایران والنتیر» را بیان کنید.
ایران والنتیر (IranVolunteer) یک پلتفرم جامع کار داوطلبی است که از بهمن ماه سال 1397 هسته اولیه آن شکل گرفته است. با توجه به اینکه فرهنگ کار داوطلبانه در حوزه های مختلف در کشور روز به روز در حال توسعه است، نیاز به ایجاد بستری برای معرفی پروژه های داوطلبانه و جذب و به کارگیری نیروهای داوطلب بیش از هر زمانی احساس شد. ما با هدف تسهیل فرآیند جذب داوطلب در پروژه ها و افزایش مطلوبیت داوطلب و کارفرما «ایران والنتیر» را راه اندازی کردیم و امیدواریم که توانسته باشیم ابزار کارآمدی برای کمک به توسعه کمی و کیفی فعالیت های داوطلبانه ارائه داده باشیم. در طول یک سال فعالیت ایران والنتیر ما بانک اطلاعاتی عظیمی از فعالان این حوزه جمع آوری کرده ایم و با ذینفعان اصلی فعالیت های داوطلبانه وارد مذاکرات جدی و امیدوار کننده ای شده ایم. از سوی دیگر به صورت غیر رسمی و با استفاده از ثبت نام کنندگان اولیه تست های نهایی سامانه را انجام دادیم. به امید خدا در آینده نزدیک شاهد اجرای پروژه های داوطلبانه جذاب با استفاده از این پلتفرم خواهیم بود.
بنیان گذاران این استارت آپ چه کسانی هستند؟ و براساس چه ایده ای این استارت آپ آغاز به کار کرد؟
مصطفی حسین پور، مرتضی حسین پور و منصور ندیری بنیان گذاران ایران والنتیر هستند. ایده اولیه ایران والنتیر با توجه به این موضوع شکل گرفت که افراد حاضرند با انگیزه های غیر مادی فعالیت هایی را انجام دهند و انجام این فعالیت ها در مقیاس وسیع می تواند به حل بسیاری از مسائل در سطح جامعه کمک کند. از سوی دیگر فعالیت های داوطلبانه علاوه بر منافعی که برای درخواست کننده نیروی داوطلب و جامعه دارد منافع و مزایای فراوانی برای کسی که کار داوطلبانه انجام می دهد، دارد. لذا احساس کردیم این نیاز پنهان در جامعه وجود دارد و ما با تسهیل انجام فعالیت های داوطلبانه می توانیم این فرهنگ را در جامعه توسعه دهیم و ارزش ایجاد کنیم.
چه خدماتی را در چه حوزه هایی ارایه می کنید؟
در حال حاضر ایران والنتیر خدمات ایجاد و اطلاع رسانی آگهی های جذب نیروی داوطلب را به صورت کامل ارائه می دهد و داوطلبان می توانند از طریق این پلتفرم در پروژه های داوطلبی مورد علاقه خود ثبت نام کنند. پروژه ها و فرصت های کار داوطلبی در 18 حوزه کاری قابل تعریف هستند که این حوزه ها از صنعت، کسب و کار و کارآفرینی تا فعالیت های عام المنفعه دارای تنوع هستند. علاوه بر این خدمات مشاوره و کوچینگ در طراحی، اطلاع رسانی و راهبری هرچه بهتر پروژه های داوطلبانه ارائه می شود.
جهت معرفی استارت آپ به مردم از چه راه هایی استفاده کرده اید؟ و در حال حاضر چه میزان مراجعه کننده دارید؟
در واقع، ما در مدت این یک سال قصدی برای معرفی ایران والنتیر به مردم نداشتیم. با این وجود از زمانی که سایت ایران والنتیر بالا آمد، چند صد نفر داوطلب و کارفرمای مشتاق در سایت ثبت نام کرده اند و ما در تست پلتفرم و اخذ بازخورد از این افراد کمک های زیادی گرفته ایم و رابطه بسیار خوبی با همراهان عزیزمان داریم.
با چه چالشهایی در راه اندازی استارت آپ مواجه بوده اید؟
یکی از چالش هایی که بسیاری از استارت آپ ها با آن مواجه هستند فرآیند اخذ مجوزها در فرآیند ایجاد یک کسب و کار است، به طوری که زمان لازم برای ایجاد یک کسب و کار در کشور چندین برابر کشورهایی با محیط کسب و کار مناسب است. البته تلاش های بسیار خوبی در زمینه مقررات زدایی صورت گرفته است که امیدواریم این تلاش ها با قوت بیشتر ادامه یابد.
برای تامین مالی با چه چالشهایی روبرو بوده اید؟ چه راهکاری در این خصوص دارید؟ از چه راههایی جهت تامین مالی بهره برده اید؟
ما در حوزه تأمین مالی با مشکل خاصی مواجه نبوده ایم چراکه در مراحل اولیه سرمایه زیادی نیاز نداشتیم. از نظر بنده پول به اندازه کافی در اکوسیستم وجود دارد ولی با کمبود سرمایه گذار هوشمند رو به رو هستیم، سرمایه گذاری که علاوه بر پول آورده های دیگری از جمله شبکه، ساختار، دانش، اطلاعات و تجربه مرتبط به استارت آپ انتقال دهد. ما عمیقا به دنبال چنین سرمایه گذاری هستیم و امیدواریم فضا برای ظهور چنین سرمایه گذارانی فراهم شود.
حمایت کنندگان شما چه سازمانها یا افرادی هستند؟
در حال حاضر ما پروژه هایی را به صورت مشترک با سازمان ها ، شرکت ها و نهادهای مختلف انجام داده ایم ولی هنوز سرمایه گذار قبول نکرده ایم و با سرمایه بنیان گذاران فعالیت می کنیم.
درحال حاضر برای بهبود روند راه اندازی استارت آپ در ایران باید چه اقداماتی صورت گیرد؟
همان طور که اشاره شد بهبود محیط کسب و کار نقش مهمی در بهبود روند راه اندازی استارت آپ ها دارد. یکی از راه های بهبود محیط کسب و کار، ساده سازی فرآیند راه اندازی کسب و کار است که با کاهش مقررات زائد این موضوع می تواند رقم بخورد. برای این موضوع می توان از مطالعات تطبیقی و الگو گرفتن از نمونه های موفق استفاده نمود. از سوی دیگر کل اکوسیستم می بایست خیلی بیشتر کار کنیم و به صورت مستمر یاد بگیریم و نقاط ضعف شرکت خود و اکوسیستم کارآفرینی ایران را برطرف کنیم و روز به روز تکامل پیدا کنیم. انشا الله در آینده نزدیک شاهد اکوسیستم نسبتا کاملی باشیم که اجزای آن به درستی عمل می کنند.
به نظر شما از این ایده های نو چگونه باید حمایت کرد؟ (در سطح کلان، دولت و سازمانها ....؟)
ایده های نو در یک چرخه سالم و زنجیره ای از عوامل می توانند نقش مفیدی داشته باشند. در سطح کلان دولت ها می توانند بر درست کار کردن این چرخه تمرکز کنند و کامل شدن اجزای این زنجیره را مأموریت خود قرار دهند، ولی اجزای این زنجیره می بایست مردم و ساختارهای خصوصی باشند. اگر زنجیره و اکوسیستم به خوبی طراحی شده باشند و به درستی عمل کنند، ایده های نو که سوخت موتور این اکوسیستم هستند جایگاه خود را پیدا می کنند.
از طرف دیگر از نظر بنده ایده های نو در یک فرآیند بلند مدت به نتیجه می رسند و دولت ها می توانند با کاهش ریسک فعالان استارت آپی زمینه حضور بلند مدت در اکوسیستم را فراهم کنند، این امر منجر به پخته شدن ایده ها و نتیجه بخش شدن آن ها می شود. هرچه ریسک نوآوران کم شود ایده های متحول کننده بیشتری ظهور خواهند کرد.
اکنون با راه اندازی استارت آپ، چه مشکلاتی پیش رو دارید؟
استارت آپ، دنیای مسائل است و ما هر روز با مساله های مختلفی رو به رو می شویم. ولی کسی که به دنیای استارت آپ وارد می شود خود را برای رو به رو شدن با هر شرایطی آماده کرده است. موضوعی که این روزها فکر من را مشغول کرده است، چگونگی اضافه کردن افراد جدید به تیم است. حجم کار به حدی رسیده که باید اعضای جدید به تیم اضافه شوند و انتخاب و چگونگی تعامل با اعضای جدید مساله امروز من است. از طرف دیگر درخواست ها برای سرمایه گذاری در ایران والنتیر زیاد شده و انتخاب سرمایه گذار مناسب هم روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می کند.
نظرتان درباره تامین مالی از طریق صندوق های سرمایه گذاری جسورانه (VC) چیست؟ چگونه می توان این صندوق ها را در زمینه تامین مالی استارت آپ ها توسعه داد؟
صندوق های سرمایه گذاری جسورانه (VC) یکی از ارکان اصلی و پیش برنده اکوسیستم استارت آپی هستند که در مرحله مقیاس پذیری وارد سرمایه گذاری می شوند. سرمایه گذاری توسط شرکت های سرمایه گذاری خطر پذیر بهترین مسیر سرمایه گذاری در استارت آپ ها است چراکه روش های سنتی تأمین مالی مناسب استارت آپ ها نیستند و ریسک پذیری استارت آپ ها را کاهش می دهند. از نظر بنده سرمایه انسانی توانمند در این حوزه به اندازه کافی وجود ندارد و صندوق های سرمایه گذاری جسورانه می بایست در حوزه آموزش سرمایه انسانی توانمند، سرمایه گذاری کنند و در آینده از مزایای این نیروهای خبره استفاده کنند. از نظر بنده سرمایه گذاران سنتی می بایست به صورت غیر مستقیم و از طریق صندوق های سرمایه گذاری جسورانه در استارت آپ ها سرمایه گذاری کنند، زیرا این حوزه بسیار پیچیده و تخصصی است و اگر سرمایه گذاری توسط افراد غیر متخصص صورت گیرد موجب شکست سرمایه گذاری ها می شود و در نهایت موجب خروج سرمایه از اکوسیستم می شود. لذا مهمترین وظیفه صندوق های سرمایه گذاری خطر پذیر، ساختن داستان های موفقیت استارت آپ ها و طراحی مسیر ورود سرمایه از بخش های مختلف اقتصاد به اکوسیستم کارآفرینی است به نحوی که بازده سرمایه گذار و شرکت های نوپا حد اکثر شود. از سوی دیگر سایر بازیگران حوزه تأمین مالی از جمله فرشتگان کسب و کار، شتاب دهنده ها، پلتفرم های تأمین مالی جمعی (Crowdfunding) و بنیان گذاران می بایست نقش خود را به درستی در اکوسیستم استارت آپی ایفا کنند و مقدمات ظهور تیم های قوی به منظور سرمایه گذاری توسط این صندوق ها را فراهم نمایند.
نظر شما