کنترل تورم ضامن حفظ ارزش پول ملی

فاطمه خزائی؛ بازار: پول در تعریف ابتدایی آن وسیله، شیء یا چیزی است که انسان‌ برای تسهیل در دادوستد خدمات و کالاها و در راستای رفع نیازها و خواسته‌های خود از آن استفاده می‌کند.

شاید بی ربط نباشد اگر بگوییم ارزش پول توسط نوعی ارتباط دائمی بین اشیا و باور به ارزشمند بودن آن‌ها ساخته می‌شود و ارزشمندی آن از آنجا نشات می‌گیرد که افراد طالب آن هستند تا کالا یا خدمت مطلوبشان را با آن تهیه ‌کنند.

دارابودن پول یکی از مهم‌ترین خواسته‌های زندگی هر انسانی است زیرا با پول می‌توان مشکلاتی چون بیماری، فقر و مسکن را از بین برد از طرف دیگر پول می‌تواند با خود خانواده، جایگاه اجتماعی، تحصیل و دوستی به همراه داشته باشد و در یک جمله و به‌طور کلی مردم علاقه‌مند هستند که مقدار زیادی پول داشته باشند زیرا با پول  می‌توان استقلال مالی به دست آورد.

دقیق‌تر که می‌شویم می‌بینیم ارزش پول هم معنای جهانی دارد و هم معنای داخلی به نحوی که در جهان امروز ارزش پول بر حسب ارزهای دیگر سنجیده و بیان می‌شود و در این بین واضح است که ارزش برابری پول ملی با سایر ارزها، نتیجه معاملات و مراودات در مقادیر عرضه شده و خریداران ارز است.

ارزش پول ملی رابطه معکوسی با ارز دارد و زمانی که قیمت ارز افزایش پیدا می‌کند ارزش پول ملی کاهش پیدا می‌کند

باید توجه شود که کاهش نرخ برابری پول ملی نسبت به ارزش ارزهای دیگر، تعبیر دیگری از کاهش ارزش پول ملی است و از این منظر ارزش پول ملی رابطه معکوسی با ارز دارد و زمانی که قیمت ارز افزایش پیدا می‌کند ارزش پول ملی کاهش پیدا می‌کند.

بدین ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که اگر ارزش پول ملی در بخش بین‌الملل به دفعات دچار نوسان شود به معنای ناپایداری ارزی است بنابراین باید ارزش پول ملی در حیطه خارجی مدیریت شود.

آنچه مسلم است ارزش داخلی پول ملی تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد که از همه مهم‌تر جریان تورمی شکل گرفته در داخل کشور است که به واسطه آن، پول با کالاها و خدمات تولید داخل، مبادله می‌شود.

به طور کلی تورم و یا به عبارت دیگر افزایش مداوم سطح عمومی قیمت‌ها و کاهش مستمر قدرت خرید که گاه ناشی از افزایش تقاضا و گاه ناشی از افزایش هزینه‌های تولید و یا هر دو است؛ همواره یکی از معضلات اقتصادی جوامع بوده که کشور ما نیز از این مقوله مستثنی نیست.

همین واقعیت تایید می کند که ثبات و پایداری قیمت‌های داخل عاملی بسیار موثر در حفظ ارزش داخلی پول ملی است بنابراین هرچه بهتر بتوان جریان تورمی را کنترل کرد، علاوه بر اینکه پول ملی دچار نوسانات عمده نمی‌شود؛ ارزش پول ملی در بخش داخلی نیز حفظ و تقویت می‌شود.

نرخ بالای تورم اثرات مخربی بر فرآیند رشد و توسعه اقتصادی دارد
بر اساس بررسی‌ها نرخ بالای تورم اثرات مخربی بر فرآیند رشد و توسعه اقتصادی دارد به طوری که یکی از عوامل بوجود آورنده تورم ناشی از هزینه، افزایش قیمت کالاهای اولیه و واسطه‌ای وارداتی است.

در این میان ناترازی‌های ارزی نیز از دیگر عوامل موثر در تضعیف ارزش پول ملی است چراکه بخشی از آن به کسری‌های تجاری و بخش دیگر آن نیز به برنگشتن ارز حاصل از صادرات غیرنفتی مربوط می‌شود و بدیهی است افزایش میزان کسری‌های تجاری، خود یکی از عوامل کاهش ارزش پول ملی است.

واضح است که کاهش ارزش پول ملی منجر به چاپ پول، افزایش پایه نقدینگی، گرانی کالاها و تورم می‌شود بنابراین یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش ارزش پول ملی، رشد نقدینگی است.

وقتی نقدینگی سریع‌ تر از تولید رشد می‌کند در ازای کالا و خدمات موجود پول بیشتری در دست مردم وجود دارد بنابراین قیمت کالا و خدمات بالا رفته و باعث ایجاد تورم و کاهش ارزش پول ملی می‌شود

گذشته از این به نظر می‌رسد که رشد نقدینگی در ایران آسیب‌های مخربی از خود به جا گذاشته است؛ درواقع وقتی نقدینگی سریع‌ تر از تولید رشد می‌کند در ازای کالا و خدمات موجود پول بیشتری در دست مردم وجود دارد بنابراین قیمت کالا و خدمات بالا رفته و باعث ایجاد تورم و کاهش ارزش پول ملی می‌شود.

ناگفته نماند که تحریم هایی که از سوی کشورهای غربی و آمریکایی بر روی سایر کشورها اعمال می‌شود نیز یکی از مهم‌ترین عوامل در تضعیف نظام اقتصادی یک کشور است.

در شرایطی فعلی؛ تحریم و مسدود شدن پول‌ها در بانک‌های خارجی و عدم صادرات از جمله نفت که پایه محوری صادرات ایران است بیشتر از همه چیز سبب شده که ارزش پول ملی کاهش یابد و در همین راستا نمی‌توان انتظار داشت در شرایط فعلی تحریم‌ها، فروش نفت بهتر شود؛ اما مسائلی مانند کنترل نقدینگی، تنظیم بازار، افزایش متناسب حقوق و دستمزدها، استرداد منابع مسدود شده ایران در خارج از کشور و کنترل واردات از جمله عواملی هستند که می‌توانند از کاهش بیشتر ارزش پول ملی جلوگیری کنند.

کارشناسان معتقدند در شرایط عادی بهترین کار سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های تولیدی، کارآفرینی مستقیم، خرید سهام در بازار بورس یا حتی سپرده‌گذاری در بانک‌ها است اما در شرایط فعلی، آینده به شدت تابع تصمیمات سیاسی و متغیر است و در این وضعیت، تصمیمات سیاسی تقریبا غیرقابل پیش‌بینی بوده و متعاقباً، پیش‌بینی‌های اقتصادی کم دقت می شوند.

به هر حال باید پذیرفت کاهش ارزش پول اغلب با سیاست‌های اشتباه پولی و مالی در ارتباط است و  نباید فراموش کرد که در کنار مساله تحریم، سو مدیریت و عدم بکارگیری متخصصان خبره اقتصادی در سال‌های اخیر به فلج شدن اقتصاد دامن زده است.