بازار؛ گروه انرژی: لایحه بودجه ۱۴۰۰ در حالی آخرین مراحل تحلیل را پشت سر می‌گذارد که اخبار رسیده از محتوای پیش‌بینی شده در این لایحه دلالت بر آن دارد که دولت همچنان بر فروش نفت در بازارهای جهانی حساب باز کرده است. بر اساس آنچه اعلام شده قرار است که ۲۰۵ هزار میلیارد تومان درآمدهای دولت از محل فروش اوراق نفتی تامین شود. وابستگی شدید بودجه ۱۴۰۰ به نفت در حالی است که هنوز تکلیف تحریم‌های اقتصادی علیه ایران و فروش نفت ایران در بازارهای جهانی مشخص نیست. محمد علی خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک معتقد است که نباید سفره مردم را به عامل نامطمئنی همچون نفت گره زد. جدای از این بورس در کشور ما کارکرد طبیعی خود را نداشته و وضعیت آن را نه عرضه و تقاضا بلکه نظام دستوری تعیین می‌کنند.
اما مهدی پازوکی کارشناس اقتصادی از دیگر مخالفان افزایش سهم نفت در بودجه است. او به بازار می‌گوید بهترین منبع درآمدی برای دولت در شرایط فعلی افزایش درآمدهای مالیاتی است. به گفته او دولت با جلوگیری از فرارهای مالیاتی و حذف معافیت‌های مالیاتی می‌تواند به اندازه بودجه جاری کشور درآمد کسب کند.
او همچنین مولد سازی دارایی‌های دولت را دیگر راه کار مناسب برای تامین منابع مالی بودجه سال آینده می‌داند که نه تنها بار تورمی ایجاد نمی کند بلکه منجر به افزایش عرضه در بازار مسکن می‌شود.
دولت با جلوگیری از فرارهای مالیاتی و حذف معافیت‌های مالیاتی می‌تواند به اندازه بودجه جاری کشور درآمد کسب کند. در مقابل درآمدهای نفتی را صرف پروژه های عمرانی و ایجاد زیرساخت در کشور کند
آینده تیره و تار بازار نفت
آمارهای اعلامی نشان می‌دهد که رقم بودجه ۱۴۰۰ با افزایش بی سابقه ای قرار است به حدود ۸۰۰ هزار میلیارد تومان برسد. که نشان دهنده افزایش حدود ۲۳۰ هزار میلیارد تومانی است. رشدی که به نظر می‌رسد که حدود یک چهارم منابع آن از محل فروش اوراق نفتی تامین شود. اما افزایش وابستگی بودجه ۱۴۰۰ به نفت در شرایطی است که بازار جهانی نفت تنها در این روزها اندکی افزایش یافته و چندان به این موضوع دلخوش کرد. محدودیت‌های قرنطینه ای در بسیاری از کشورها بیشتر شده و با توجه به کاهش تقاضا احتمال می‌رود که اوپک پلاس کاهش تولید نفت را برای ۳ ماه آینده هم تمدید کند. اوضاع در سال ۲۰۲۱ هم چندان امیدوار کننده نخواهد بود و پیش بینی می‌شود که در سال ۲۰۲۳ سطح تقاضا به میزان پیش از کرونا بازگردد. در چنین شرایطی بیشتر کشورهای دنیا به دنبال کاهش وابستگی خود به درآمدهای نفتی هستند؛ اما به نظر می‌رسد که داستان اقتصاد نفتی ایران سر درازی دارد.
در بهترین حالت بعد از ورود جو بایدن به کاخ سفید و مذاکرات ایران و آمریکا آغاز می‌شود. البته آغاز مذاکرات هم منوط به این است که ایران خود حاضر به مذاکره درباره مسائل موشکی و دفاعی باشد. حتی در این صورت هم اینکه نتیجه این مذاکرات چه باشد، به هیچ وجه مشخص نیست و چقدر زمان نیاز دارد بنابر این بهتر است دیگر سفره مردم و بودجه جاری را به نفت؛ این عامل نامطمئن گره نزده و شرایط را برای کاهش وابستگی نفت فراهم کنیم
سفره مردم را عامل نامطمن نفت گره نزنیم
قیمت نفت نیز در لایحه تدوین شده برابر با ۴۰ دلار تعیین شده و آنگونه که محمد باقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده مقدار آن حدود ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه در روز در نظر گرفته خواهد شد. این یکی از مهمترین پیش‌بینی‌های صورت گرفته در قالب بودجه سال آینده است که نشان می‌دهد امیدواری به بهبود شرایط در تمامی ارکان تصمیم‌گیری وجود دارد. اما در حالی مسئولان دولتی انتخاب بایدن را به منزله بازگشت نفت ایران به بازارهای جهانی می‌دانند که محمد علی خطیبی می‌گوید: در بهترین حالت بعد از ورود جو بایدن به کاخ سفید و مذاکرات ایران و آمریکا آغاز می‌شود. البته آغاز مذاکرات هم منوط به این است که ایران خود حاضر به مذاکره درباره مسائل موشکی و دفاعی باشد. حتی در این صورت هم اینکه نتیجه این مذاکرات چه باشد، به هیچ وجه مشخص نیست و چقدر زمان نیاز دارد.
او با بیان اینکه بهتر است نسبت به صادرات نفت ایران و شرایط درآمدهای نفتی کمی واقع بین باشیم، ادامه داد: طی سال‌های گذشته فشارهای متعددی از سوی دشمنان کشور از محل صادرات نفت به ایران وارد شده است. بنابر این بهتر است دیگر سفره مردم و بودجه جاری را به نفت؛ این عامل نامطمئن گره نزده و شرایط را برای کاهش وابستگی نفت فراهم کنیم.
نهادهای دولتی تعداد زیادی ساختمان های بلااستفاده دارند که باید واگذار شود. مولد سازی دارایی های دولت نه تنها به تامین منابع مورد نیاز دولت منجر می شود بلکه باعث انظباط مالی و افزایش کارایی دارایی های دولت می‌شود
آزموده را آزمودن خطاست
اما مشکل اینجاست که بودجه ۱۴۰۰ غیر از وابستگی که به فروش نفت در بازارهای جهانی دارد، به عرضه اوراق سلف نفتی در بورس هم گره خورده است. نماینده سابق ایران در اوپک اما می‌گوید : اما مطرح شدن فروش اوراق نفتی به عنوان یکی از منابع اصلی درآمدی بودجه نه تنها واسبتگی به درآمدهای را کم نمی کند بلکه شرایط را سخت تر و بدتر هم می‌کند.
او همچنین با اشاره به تجربه قبلی اجرای این طرح در سال‌های گذشته، گفت: آزموده را آزمودن خطاست. این طرح یکبار به شکست خورده است. حالا چرا فکر می‌کنیم که در شرایط فعلی که وضعیت اقتصاد بی ثبات تر شده، می‌توان این طرح را دوباره اجرایی کرد.
این کارشناس بازار انرژی همچنین به نوسانات بورس در ماه‌های گذشته اشاره کرده و گفت: بورس در کشور ما کارکرد طبیعی خود را نداشته و وضعیت آن را نه عرضه و تقاضا بلکه نظام دستوری تعیین می‌کنند.
بورس در کشور ما کارکرد طبیعی خود را نداشته و وضعیت آن را نه عرضه و تقاضا بلکه نظام دستوری تعیین می‌کنند
جلوگیری از فرارهای مالیاتی و حذف معافیت‌های مالیاتی
در شرایطی که نمی توان خیلی روی درآمدهای نفتی حساب باز کرد، افزایش سهم مالیات از منابع دولت راه کار پیشنهادی کارشناسان اقتصادی است. مهدی پازوکی دراینباره می‌گوید که بهترین منبع تامین درآمد دولت مالیاست است. البته منظورم افزایش نرخ مالیات نیست. چرا که افزایش نرخ مالیات رکود را در اقتصاد تشدید می‌کند. بنابراین دولت به دنبال جلوگیری از فرارهای مالیاتی و حذف معافیت‌های مالیاتی باشد.
به گفته او، دولت می توان منابع لازم برای بودجه جاری کشور را از مجل حذف معافیت های مالیاتی و جلوگیری از فرارهای مالیاتی کسب کند. در مقابل درآمدهای نفتی را صرف پروژه های عمرانی و توسعه ای در کشور کند.
اما مولد سازی درآمدهای دولت دیگر راه کار پیشنهادی این کارشناس اقتصادی برای تامین منابع بودجه سال آینده است که در باره آن گفت : نهادهای دولتی تعداد زیادی ساختمان های بلااستفاده دارند که باید واگذار شود. به عنوان مثال در دروس ساختمان خدمات درمانی در حال خاک خوردن است. از این دست ساختمان‌ها در همه وزارتخانه ها و دستگاه های دولتی زیاد است. خانه‌های سازمان در مراکز استانی باید فروخته شود. مولد سازی دارایی های دولت نه تنها به تامین منابع مورد نیاز دولت منجر می شود بلکه باعث انظباط مالی و افزایش کارایی دارایی های دولت می‌شود.
نظر شما