بازار؛ گروه بین الملل: حمله ملک سلمان به ایران در طی سخنرانی خود در اجلاس سالانه شورا و سخن گفتن او از خطرناکی طرح ایران برای منطقه -جدی بودن پروژه منطقه ای ایران، دخالت آن در کشورها، حمایت از تروریسم و افراط گرایی و برافروختن شعله های فرقه ای از طریق بازوهای مختلف - در واقع دعوت از جامعه بین المللی برای اتخاذ موضعی سختگیرانه در قبال ایران است. تنش زایی عربستان با ایران در زمان کنونی پرسش های زیادی برمی‌انگیزد. به ویژه این که بدون هیچ مناسبت یا وقوع تحولی میان دو طرف صورت گرفته است.
بر اساس گزارش رسانه ها چند روز پیش نیز ملک سلمان در نامه ای به بایدن بر خطر ناک بودن ایران تاکید کرد. اخیرا روزنامه نیویورک تایمز نیز اعلام کرد دونالد ترامپ در جلسه با مشاور امنیت ملی و وزیر دفاع این کشور از حمله نظامی به تأسیسات هسته ای نطنز سخن گفته است.
از طرفی سفر پمپئو به خاورمیانه که شامل سه کشور حاشیه خلیج فارس به علاوه بیت المقدس و ترکیه می شود، علت واقعی و اهداف آن هنوز مشخص نشده است. به ویژه این که او مدت زمان مناسبی برای اجرایی کردن هر نوع سیاست بلند مدتی در این ارتباط ندارد زیرا به زودی این منصب را ترک می کند. آیا او این طرف ها را از نیت نظامی آمریکا باخبر می کند و نقش ها را میان آنها توزیع می کند؟
در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «شیرین طهماسب هانتر» عضو شورای روابط خارجی آمریکا و استاد دانشگاه جورج تاون تنظیم نموده که در ادامه آمده است.
وی متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده‌است و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست.
کتاب «روابط ایرانی-عربی، فرایندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون(نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است. از جمله آثار دیگر وی می توان به کتابهای «خدا در کنار ماست: دین و امور بین الملل»، «سیاست خارجی ایران در دوران بعد از شوروی»، «ایران متفرق: ریشه های تاریخی مناظرات ایرانیان درباره هویت »، «فرهنگ و حکومت در قرن بیست و یکم»، «اسلام در روسیه؛ سیاست هویت و امنیت»، «آینده اسلام و غرب؛ برخورد تمدنها یا همزیستی مسالمت آمیز»، «صدای اسلام از جناح اصلاح طلب»، «اسلام و حقوق بشر»، «مدرنیزاسیون، دموکراسی و اسلام» و «اسلام: دین دوم اروپا» اشاره کرد.
*چند روز پیش ملک سلمان پادشاه عربستان در نامه ای به بایدن بر خطر ناک بودن ایران تاکید کرد. اخیرا روزنامه نیویورک تایمز نیز اعلام کرد دونالد ترامپ در جلسه با مشاور امنیت ملی و وزیر دفاع این کشور از حمله نظامی به تأسیسات هسته ای نطنز سخن گفته است. البته این موضوع توسط رسانه حامی ترامپ یعنی فاکس نیوز تکذیب شد. دلایل موج جدید ایران هراسی از سوی عربستان و رسانه های نزدیک به دموکراتها چیست؟
علت افزایش حملات عربستان سعودی به ایران برای این است که ریاض می ترسد که دولت بایدن رویه نرمتری نسبت به ایران اتخاذ کند. بنبراین سعی دارند با این حملات بایدن را از این سیاست باز دارند.
*متعاقب گزارش اخیر «رافائل گروسی» دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (گزارش شماره GOV/۲۰۲۰/۵۱)، سه کشور بریتانیا، آلمان و فرانسه خواستار بازگشت ایران به تعهدات و پایبندی کامل به مفاد توافق هسته‌ای شده و انجام این اقدامات از سوی ایران را برای نجات این توافق ضروری دانسته‌اند. آنها اعلام کردند همواره صراحت داشته‌ایم که از خروج آمریکا از برجام و احیای تحریمها متأسفیم. ما تحریمها را به نحو پیش‌بینی‌شده در برجام رفع کرده و مضاف بر آن از طریق ایجاد ساز و کار مالی اینستکس، تلاش‌هایی اضافی جهت مجاز کردن تجارت مشروع با ایران به کار بسته‌ایم. این در حالی است که اینستکس نتوانست نیاز ایران را برطرف کند و اساساً کاهش تعهدات برجامی ایران به خاطر بی اراده بودن اروپا در انجام تعهدات خود ذیل برجام بوده است. به نظر شما اروپا می تواند مدعی تلاش در جهت رفع تحریمهای ایران باشد؟
این درست است. اما از اول هم روشن بود که نه آمریکا و نه اروپا رویه خود را به خاطر این افزایش ها تغییر نخواهند داد. آنها می دانستند این افزایش ها خطر اینکه ایران سلاح هسته ای تولید کند را افزایش نمی دهد.
این استراتژی از ابتدا معیوب بود و فقط به نفع مخالفان برجام تمام شد. اروپا هم از اول در قبال برجام یک روش دو رویانه(ریاکارانه) داشت. بنابراین این اظهارات جای تعجب ندارد.
*لحن اروپا در قبال ایران تند شده و در گفتگوی وزرای خارجه آلمان و فرانسه هم با اعلام تمایل به همکاری با دولت بایدن گفته شد برای اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران، «خواستار همکاری آمریکا در یک رویکرد مشترک هستند. این رویکرد برای مقابله با سایر چالش‌هایی که ایران برای امنیت این کشورها و منطقه ایجاد می‌کند، ضروری است.» به نظر می رسد از سویی اروپا خواهان ایفای نقش مهم در مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا است و از سوی دیگر درصدد پیوند زدن موضوع هسته ای به مسائل موشکی و سیاست منطقه ای به طور جدی تر هستند. ارزیابی شما چیست؟
از ابتدا هم روشن بود که مخالفت اروپا با سیاست آمریکا در قبال ایران بیشتر مربوط به نحوه رفتار ترامپ در قبال مسائل دیگر بود، نظیر خروج آن از توافق پاریس در مورد تغییرات اقلیمی.
با آمدن بایدن اروپا امیدوار است که سیاستهای امریکا تغییر خواهد کرد. اگر بهای تغییر سیاستهای آمریکا در مورد مسائلی که مورد توجه اروپا است همکاری با واشنگتن در زمینه ایران باشد اروپا آنرا خواهد پرداخت.
*محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران اخیرا اعلام کرده در خصوص چگونگی ورود آمریکا به برجام حاضر به مذاکره هستیم. برخی استدلال می کنند این موضوع به معنای این است که ایران حاضر است بدون لحاظ پیش شرطهای خود یعنی برداشته شدن تحریمها و پرداخت غرامت از سوی آمریکا، با آمریکا وارد مذاکره شود. ارزیابی شما چیست؟
من نمی توانم بگویم منظور آقای ظریف از این اظهارات چه بود. اما قبل از اینکه ایران وارد مذاکره احتمالی شود باید یک اجماع داخلی قوی در این مورد حاصل شود. اگر تجربه برجام تکرار شود وضع بدتر خواهد شد.
*ظریف همچنین اعلام کرد آمریکا باید به قطعنامه ۲۲۳۱ باز گردد. یعنی در سخنان ظریف پیوستن به قطعنامه مهمتر از پیوستن آمریکا به برجام عنوان شده است. دلایل این موضوع چیست؟
قطعنامه ۲۲۳۱ یک سند بین المللی است که پشتوانه سازمان ملل را دارد. ضمناً این قطعنامه، قطعنامه های دیگر علیه ایران را لغو می کند.
نظر شما