بازار؛ گروه استانها: با بسته شدن مرزها در فروردین‌ماه و بازگشایی آن‌ها در خرداد البته با شرایط خاص، هنوز شرایط مبادله تجاری به روال سابق خود بازنگشته است چراکه پروتکل‌های بهداشتی نیز تغییر کردند.
گر چه کشور ترکمنستان هنوز با شرایط ورود خودروهای ترانزیتی و باری موافقت چندانی نداشته و هر بار به‌صورت آزمایشی و موقتی طرح‌هایی به مرحله اجرا درآمده، اما واقعیت این است که در مسیر ریلی نیز این کشور محدودیت‌های بسیاری برای مبادلات تجاری وضع کرده است که بنا بر گفته برخی از فعالان اقتصادی و بازرگانان این شرایط به‌هیچ‌وجه قابل‌قبول نیست.
عدم پذیرش واگن توسط ترکمنستان بعد از ساعت دو بعدازظهر، افزایش نرخ نامه‌ها و عوارض گمرکی، خصوصی‌سازی حمل‌ونقل و واگذاری واگن‌های تجاری به بخش خصوصی تنها بخشی از مشکلاتی است که صنعت تجارت بین ایران و ترکمنستان را در مسیر ریل دچار انقباض و انبساط‌های شدید کرده است.
خصوصی‌سازی واگن‌ها
خصوصی‌سازی واگن‌ها توسط کشور ترکمنستان این روزها به یکی دیگر از مشکلات تجار ایرانی تبدیل‌شده است و بسیاری از هزینه‌های صادرات را برای تجار افزایش داده است.
ازآنجاکه بنا بر گفته فعالان صنعت حمل‌ونقل ازآنجاکه ترکمنستان واگن‌های خود را به بخش خصوصی واگذار کرده است لذا دخالتی در حمل، سیر و واگذاری واگن ندارد و لذا این رویه هزینه‌های تجاری را به گونه دیگری افزایش داده است.
مدیرعامل شرکت حمل‌ونقل توسعه ترابری «تات» در همین رابطه با اشاره به اینکه متأسفانه در شرایطی که با تحریم‌های بین‌المللی مواجه هستیم دچار خودتحریمی نیز شده‌ایم به خبرنگار ما گفت: اگر کشور افغانستان با ایران همکاری لازم را نداشته باشد، مسیر ترانزیتی ما با چالش مواجه می‌شود و از این منظر باید زیرساخت‌ها بهبود پیدا کنند و از مانع‌تراشی‌ها جلوگیری شود چرا همین رویه، شکلی از خود تحریمی است.
داود سپهر اظهار کرد: راه‌آهن جمهوری اسلامی باید تا حدودی مسئولیت خود را در خصوص مشکلات شرکت‌های ترانزیتی قبول کند و لذا اتاق بازرگانی باید این مسئولیت‌ها را به شرکت راه‌آهن گوشزد کنند.
وی افزود: نباید این‌طور باشد که راه‌آهن تنها کرایه حمل دریافت کند، بلکه باید مابه ازای هزینه‌های دریافتی، خدمات مطلوبی نیز ارائه کند و خسارت‌های ناشی از خواب واگن را شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی متحمل شوند.
مدیرعامل توسعه ترابری تات تصریح کرد: مشکل شلوغی راه‌آهن به شرکت‌های حمل‌ونقلی ارتباطی ندارد، این مسئله را باید راه‌آهن مدیریت کند.
واگن‌ها نیازمند ساماندهی است
رئیس کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با بازار بابیان اینکه تأمین واگن باید توسط دولت انجام شود اظهار کرد: رفتار امروز ترکمنستان ناشی از اشتباهاتی است که پیش‌ازاین از سمت طرف ایرانی انجام شد و به هر رو، مشکل واگن باید با نظارت دقیق ساماندهی شود.
محمدحسین روشنک به مسائل موجود در حوزه تجارت ریلی استان اشاره کرد و گفت: در اتحادیه صادرکنندگان، کمیته ریلی با هماهنگی اداره کل راه‌آهن استان تشکیل‌شده که مصوبات و پیشنهادت این کمیته به‌عنوان مصوبات و پیشنهادات کمیسیون تجارت اتاق بازرگانی به رسمیت شناخته می‌شود و این کمیته نیز زیرمجموعه این کمیسیون می‌باشد.
وی بیان کرد: یکی از مسائلی که حتماً باید به آن پرداخته شود مبادله دلاری یا ریالی است که برای خریدوفروش واگن صورت می‌گیرد و غیرقانونی بوده و در هیچ دفتر رسمی نمی‌توان آن را ثبت کرد.
روشنک بابیان اینکه مشکلات حمل‌ونقل ریلی با ترکمنستان معطوف به امسال نیست و سال‌ها این مشکل وجود داشته است افزود: یکی از مشکلات اساسی ما این است واگن‌های راه‌آهن جمهوری اسلامی به راه‌آهن کشورهای آسیای میانی نمی‌توانند سیر کنند درحالی‌که این اقدام به‌صورت عکس در کشور ما رخ می‌دهد.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی تصریح کرد: ما همیشه برای انجام کارهای تجاری خود، مستأجر راه‌آهن کشورهای آسیای میانه بودیم و این امر چندین سال است که ادامه دارد.
محدودیت‌های ریلی
گفتنی است در همین راستا مدیرکل راه‌آهن خراسان رضوی پیش‌ازاین با اشاره به محدودیت پذیرش واگن توسط ترکمنستان در نشست کمیسیون تجارت گفت: در حال حاضر این کشور، پنجاه واگن از خط عریض و پنجاه واگن از خط نرمال می‌پذیرد که این مهم محدودیت‌هایی را برای حمل‌ونقل ریلی این استان ایجاد کرده است.
مشکلات حمل‌ونقل ریلی با ترکمنستان معطوف به امسال نیست و سال‌ها این مشکل وجود داشته است
مصطفی نصیری ورگ افزود: در پی شیوع کرونا و بسته شدن مرزها در فروردین‌ماه و بازگشایی آن‌ها در خرداد با شرایط خاص، هنوز شرایط مبادله کالا به روال سابق خود بازنگشته است.
وی ادامه داد: در راستای تأمین واگن، ۵۴ شرکت مجوز واردات دریافت کردند و نزدیک به دو هزار و ۴۰۰ واگن امدادی شرکتی وارد استان شده است اما ترکمنستان تحت هیچ شرایطی به اداره کل راه‌آهن (به‌عنوان بخش دولتی) واگن نمی‌دهد.
مدیرکل راه‌آهن خراسان رضوی گفت: بر اساس پروتکل‌های موجود بین راه‌آهن‌ها، نباید ترکمنستان هزینه‌ای از اداره کل راه‌آهن خراسان دریافت کند اما واگن در اختیار بخش خصوصی قرار داده می‌شود که البته هزینه آن پرداخت می‌گردد.
وی افزود: راه‌آهن ترکمنستان تغییر ساختار داده و همانند سایر کشورها، واگن‌های خود را خصوصی کرده است و واگن‌های خود را در اختیار بخش دولتی قرار نمی‌دهد و ما باید برای رفع مشکلات موجود سازوکار جدیدی پیش‌بینی کنیم.
نصیری ورگ ادامه داد: تعدادی از افراد متقاضی واگن، شرکت حمل‌ونقل یا صادرکننده نیستند و فقط درزمانی که با کمبود واگن مواجه می‌شویم، در این حوزه حضور پیدا می‌کنند و به دنبال سوداگری هستند، به همین منظور نیاز به بررسی کارشناسی برای حذف افرادی داریم که فقط برای کسب منفعت شخصی، به این حوزه ورود کرده و چالش‌ها و نوسانات قیمت را موجب می‌شوند.
ضرورت ایجاد مسیر جایگزین
ترکمنستان به دلیل شیوع کرونا مرزهای زمینی خود را به روی صادرکنندگان ایرانی بسته و شرایطی را برای بازگشایی آن در نظر گرفته است که برای تجار خراسان رضوی جذابیتی ندارد.
گرچه ترانزیت کالا از طریق زمینی به کشورهای آسیای میانه و اوراسیا از طریق مرز افغانستان امکان پذیر است اما هم مسیر آن طولانی و هم ضریب امنیتی آن پایین است در حالی که مسیر ترانزیت جاده‌ای ترکمنستان امن تر و کوتاه‌تر است لذا با این وجود بسیاری از تجار بر ضرورت ایجاد مسیر جایگزین برای صادرات و ترانزیت کالا از خراسان رضوی و مسیر جایگزین مرز ترکمنستان، از بندر امیرآباد به بندر«آک تاو» قرقیزستان تاکید می کنند.
نظر شما