بازار؛ گروه استانها: باوجوداینکه از مجموع ۹۰ هزار هکتار اراضی زیر کشت زعفران در خراسان رضوی، هشت هزار و ۸۰۰ هکتار آن یعنی معادل ۱۲ درصد به تربت‌حیدریه اختصاص دارد اما جالب اینجاست که هنوز پس از سال‌ها برخورداری از جایگاه جهانی اما هنوز برداشت این محصول با دست انجام‌شده و بسیاری از بهره‌برداران در فصل برداشت با مشکل نیروی کارگر و هم‌چنین پاک کردن گل همراه هستند.
در خراسان رضوی ۱۱۷ هزار خانوار به کشت زعفران مشغول هستند که از این تعداد ۱۴ تا ۱۵ هزار خانوار به زعفران کاران تربت‌حیدریه اختصاص دارد.
همه‌ساله برداشت زعفران به ترتیب در سه اقلیم سرد (رخ)، معتدل (مرکزی و زاوه) و گرم (مه ولات) از ۱۵ مهرماه آغاز و تا اواخر آبان ادامه دارد.
کمبود ماشین‌آلات برای برداشت، پاک کردن و خشک‌کردن گل و هم‌چنین جداسازی پیاز زعفران در این منطقه موجب شده تا توان رقابت کشاورزان این منطقه با سایر تولیدکنندگان گرفته و لذا فضا برای دلالان بیشتر باز شود.
افت کیفیت و گرانی کارگر
حسین اسدی یکی از مزرعه‌داران گل زعفران در تربت‌حیدریه در گفت‌وگو با بازار می‌گوید: نیاز به ماشین‌آلات و دستگاه فرآوری یا همان گل پاک‌کن زعفران یا «گلپرکن» یکی از مهم‌ترین نیا های زعفران کاران است.
وی بیان می‌کند: افزایش شدید تولید گل و هم‌زمان شدن گلدهی سطح قابل‌توجهی از مزارع تربت‌حیدریه و شهرستان‌های اطراف همه‌ساله بهره‌برداران را با کمبود شدید نیروی کار، افزایش شدید دستمزد روبرو می‌کند.
این مزرعه‌دار اظهار می‌کند: ازآنجاکه برای افزایش و حفظ کیفیت باید زعفران باید هرچه سریع‌تر برداشت و فراوری شود می‌افزاید: باوجوداینکه این منطقه قطب تولید زعفران است اما از کمبود چنین دستگاه‌هایی رنج می‌برد.
اسدی به بازار می‌گوید: کمبود کارگر برداشت محصول و کارگر پرک کردن موجب می‌شود تا بخش زیادی ازگل‌های زعفران بر زمین‌های زراعی باقی بماند و موجب کاهش کیفیت محصول و افزایش ضایعات شود.
وی با تأکید بر اینکه در حال حاضر مزد کارگر بیش از سه برابر شده است، اظهار می‌کند: در حال حاضر کارگران برای پرک کردن هر کیلوگرم زعفران بیش از ۲۰ تا ۳۰ هزار تومان دریافت می‌کنند که این رقم‌ها به ضرر کشاورز است.
ضرورت سرمایه‌گذاری
دبیر شورای ملی زعفران بابیان اینکه هزینه برداشت زعفران و جداسازی کلاله از گل با دست برای کشاورزان گران تمام‌شده و این هزینه سنگین، توان رقابت را در قیمت از کشاورز می‌گیرد، اظهار کرد: شورای ملی زعفران نیز بارها درخواست کمک برای تأمین تجهیزات و ماشین‌آلات لازم را مطرح کرده است اما متأسفانه دولت تاکنون هیچ بودجه‌ای برای این منظور اختصاص نداده است.
فرشید منوچهری به بازار گفت: این‌همه در حالی است که ۱۷.۵درصد تولید ناخالص بخش کشاورزی استان خراسان رضوی مربوط به محصول زعفران می‌باشد اما حتی ده درصد از بودجه استان را هم به توسعه این بخش اختصاص نمی‌دهند.
وی یادآور شد: عدم وجود دستگاه برای جداسازی پیاز زعفران نیز سبب می‌شود تا کشاورز به‌ناچار مازاد پیاز زعفران خود را به قاچاقچیان بفروشد و در ادامه نیز پیاز زعفران ایران به کشورهایی مثل افغانستان راه پیدا می‌کند و بعد از گذشت مدتی این کشور را به رقیب ما در همین حوزه تبدیل خواهد کرد.
وی با تأکید بر اینکه غفلت از چنین ظرفیت‌هایی، عامل اصلی در عدم توسعه این بخش است ادامه داد: با کمک کشاورزان باتجربه و توانمند می‌توان به دیگر فعالان این بخش را آموزش داد تا با کشت باکیفیت، بتوانند قیمت تمام‌شده محصول خود را کاهش دهند و جایگاه مؤثرتری را در بازار زعفران در قیاس با رقبا کسب نمایند.
منوچهری اعلام کرد: افزایش برداشت زعفران در هکتار از ۳.۵کیلوگرم به ۶تا ۷ کیلوگرم، نیازمند ارائه آموزش‌های لازم و انتقال تجارب کشاورزانی است که میزان برداشت زعفرانشان، حدود ۲۰کیلو در هکتار می‌باشد.
دبیر شورای ملی زعفران پیشنهاد کرد: نمایندگان شهرستان‌های زعفران خیز و یا تمامی نمایندگان دو استان خراسان رضوی و جنوبی در مجلس، یک روز مشخص در ماه را به مسائل حوزه زعفران اختصاص دهند و پیگیر رفع مشکلات و فراهم‌سازی زیرساخت‌ها لازم برای توسعه ظرفیت‌های این محصول به‌ویژه در بخش صادرات شوند.
راه‌اندازی قرارگاه همیاری زعفران
مشکل کمبود کارگر برای برداشت زعفران در مزارع شهرستان تربت‌حیدریه که همه‌ساله قابل تکرار است امسال برخی از گروه‌های جهادی را بر آن داشت تا به کمک بهره‌برداران بشتابند.
گر چه بخش اعظمی از زعفران شهرستان تربت حیدریه به‌صورت مکانیزه کشت می‌شود اما در تولید این محصول دو حلقه مفقوده داریم، ابتدا اینکه برداشت زعفران هنوز با دست صورت می‌گیرد که موجب افزایش هزینه‌های تولید می‌شود و دیگری نبود صنایع تبدیلی است
در همین راستا مدیر دفتر مرکزی ارتباطات مردمی نماینده مردم تربت‌حیدریه، زاوه و مه ولات در مجلس شورای اسلامی بابیان اینکه نیروهایی در قالب «قرارگاه همیاری زعفران» با استقرار در این شهرستان‌ها به کشاورزان درروند مراحل گل‌چینی و پاک کردن محصول زعفران یاری می‌کنند.اظهار کرد: طرح راه‌اندازی «قرارگاه همیاری زعفران» در چارچوب طرح الگویی مثلث توسعه اقتصادی فرهنگی خراسان رضوی اجراشده است.
علیرضا فهیمی ادامه داد: این اقدام باهدف حمایت از زعفران کاران و به‌منظور رعایت کف قیمت تصویب‌شده در شورای ملی زعفران انجام می‌شود تا هنگام عرضه محصول، قیمت زعفران با کاهش مواجه نشود.
وی بابیان اینکه قرار است دو هزار نفر در قالب قرارگاه همیاری زعفران در فصل برداشت این محصول در منطقه مستقر شوند گفت: تاکنون افزون بر ۵۰۰ نفر از این افراد مستقرشده و مشغول همکاری هستند.
فهیمی افزود: بر اساس توافق صورت گرفته، مقر رشد ۲۹ درصد محصول پس از پاک کردن نصیب نیروهای قرارگاه زعفران شود و ۷۱ درصد باقیمانده را به زعفران کاران تحویل دهند.
افزایش هزینه‌های تولید
مدیر جهاد کشاورزی تربت‌حیدریه نیز بابیان اینکه برای کیفی سازی زعفران سال گذشته ۳۰ دستگاه خشک‌کن در اختیار کشاورزان قرار داده شد تا زعفران تولیدی به‌صورت مکانیزه و باکیفیت مطلوب خشک شود اظهار کرد: گر چه بخش اعظمی از زعفران شهرستان به‌صورت مکانیزه کشت می‌شود اما در تولید این محصول دو حلقه مفقوده داریم، ابتدا اینکه برداشت زعفران هنوز با دست صورت می‌گیرد که موجب افزایش هزینه‌های تولید می‌شود و دیگری نبود صنایع تبدیلی است.
حسین محمدی تصریح کرد: با توجه به اینکه زعفران یک گیاه دارویی است، می‌شود از تمامی اجزاء آن استفاده بسیار بهتری به‌خصوص در مصارف دارویی و صنعتی کرد.
وی با اشاره به اینکه جای صنایع وابسته به بخش کشاورزی به‌خصوص زعفران که یک محصول استراتژیک و ارزآور محسوب می‌شود، در شهرستان خالی است که باید گسترش یابد.
نظر شما