به گزارش خبرنگار بازار، مشکلات در زمینه عرضه فولاد در بورس کالا در حالی موتور فعالیت بسیاری از کارخانجات را خاموش کرده که کشور ما در این زمینه تولید مازاد و توان صادراتی داشته است.
انجمن تولیدکنندگان فولاد اخیرا اعلام کرده است که شرکت های فولادساز کشور از ابتدای فروردین تا پایان شهریور، ۱۴ میلیون و ۳۹۲ هزار تن شمش فولاد (بیلت، بلوم و اسلب) تولید کردند که در مقایسه با رقم مدت مشابه سال گذشته، (۱۳ میلیون و ۸۹ هزار تن)، بود و این خود۱۰ درصد افزایش را نشان می دهد.
همچنین میزان تولید محصولات فولادی (تیرآهن، میلگرد، نبشی، ناودانی، انواع ورق و غیره) طی ۶ ماهه نخست امسال، ۱۱ میلیون و ۳ هزار تن بود که نسبت به رقم مدت مشابه سال گذشته (۱۰ میلیون و ۱۷۳ هزار تن)، بوده است که حاکی از افزایش ۸ درصدی این محصول دارد.
معاون امور معادن وصنایع معدنی وزارت صنعت، معدن وتجارت به تازگی اعلام کرده است: سال ۹۸ بالغ بر ۲۷.۲ میلیون تن شمش فولاد تولید شد و براساس سند چشم انداز ۱۴۰۴ پیش‌بینی شده، ظرفیت تولید شمش فولاد به رقم ۵۵ میلیون تن برسد.
این در حالی است که فعالان بازار آهن آلات از روند صعوی قیمت فولاد در دهه دوم اردیبهشت سال جاری و همچنین رشد ناگهانی در دهه دوم مهر ماه سال ۹۹ خبر دادند. نرخ‌های بازار آهن در روزهای گذشته، روزانه رشد داشت، به طوری که میانگین، ۸۰ تا ۹۰ تومان افزایش نرخ به ازای هر کیلو آهن به ویژه برای انواع میلگرد مشاهده می‌شود.
معضل گرانی قیمت فولاد اما به اینجا ختم نشده و کمیسیون صنایع و معادن مجلس هفته گذشته پیرو این موضوع گزارشی را با عنوان بررسی بازار فولاد به صحن مجلس ارائه کرد.
گزارش فولادی
در مقدمه این گزارش آمده است؛ توسعه صنعت فولاد در دنیا یکی از شاخص‌های مهم صنعتی بودن کشورهاست. در حال حاضر چین بزرگ‌ترین تولیدکننده (سهم ۵۳ درصدی) و مصرف‌کننده (سهم ۵۱ درصدی) فولاد جهان است و نقش تعیین‌کننده‌ای در بازار فولاد دنیا دارد.
ایران نیز در جایگاه دهمین تولیدکننده بزرگ فولاد دنیا قرار گرفته است؛ به طوری که در سال ۱۳۹۸ بیش از ۲۷ میلیون تن فولاد تولید کرده و براساس پیش‌بینی‌های انجام شده این میزان در سال ۱۳۹۹ به بیش از ۳۰ میلیون تن خواهد رسید. دسترسی به منابع عظیم گازی در ایران نیز این کشور را به بزرگ‌ترین تولیدکننده آهن اسفنجی بر پایه گاز در دنیا تبدیل کرده است. براساس چشم‌انداز افق ۱۴۰۴ جمهوری اسلامی ایران، ظرفیت تولید فولاد کشور باید به ۵۵ میلیون تن برسد.
از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ تولید فولاد خام در ایران به طور متوسط سالیانه با رشد ۹ درصدی همراه بوده است و با فعال شدن ظرفیت‌های حلقه‌های مختلف زنجیره فولاد کشور، علاوه بر تامین نیاز داخلی، امکان صادرات محصولات زنجیره فولاد به سایر کشورها نیز فراهم شده است.
در سال ۱۳۹۸ کل صادرات زنجیره فولاد از نظر وزنی ۲۵ میلیون تن و از نظر ارزشی ۹/ ۴ میلیارد دلار بوده است. زنجیره فولاد حدود ۱۲ درصد صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است.
مداخلات دولت؛ مهمترین چالش در بخش فولاد
کمیسیون صنایع و معادن مجلس پیرو این گزارش و در بخش چالش‌های زنجیره فولاد در کشور آورده است؛ مهمترین چالش زنجیره فولاد، تنظیم بازار فولاد کشور است. با توجه به شرایط تحریم و نوسانات نرخ ارز در سال‌های اخیر، دولت مداخلات گسترده‌ای برای تنظیم بازار فولاد کشور انجام داده است. مداخله دولت برای تنظیم بازار فولاد به طور عمده از طریق ستاد تنظیم بازار و صدور بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مختلف بوده که مجموعه سیاست‌های تنظیم بازار دولت، منفعتی به مصرف‌کنندگان نهایی کالاها (مردم) نرسانده است و موجب ایجاد رانت، فساد و رونق واسطه‌گری در بازار شده است.
سیاست‌های مداخله قیمتی دولت در بازار محصولات زنجیره فولاد موجب شده تا شکاف قیمتی قابل توجهی میان قیمت‌های داخلی و جهانی ایجاد شود که این مسئله به‌همراه کاهش ارزش ریال باعث شده تا جذابیت صادرات افزایش یابد.
کمیسیون صنایع و معادن مجلس در بخش نتایج بررسی های خود در این گزارش آورده است؛ هرگونه سیاستگذاری و تصمیم گیری در خصوص فولاد باید شامل کل زنجیره باشد تا از اتخاذ سیاست‌های متناقض در کل زنجیره اجتناب شود.
در چهار ماهه ابتدای سال ۱۳۹۹ صادارت انواع مقاطع فولادی کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است؛ بطوریکه مقاطع طویل فولادی ۴۰ درصد، مقطع تخت فولادی ۷۴ درصد، ولی شمش تنها ۲ درصد کاهش داشته است و با توجه به اینکه شمش در طول زنجیره در مرحله قبل از محصولات مقاطع فولادی است؛ عملاً خام فروشی صورت گرفته است.
هشدار به دلالان!
علی نیکزاد، نائب رئیس دوم مجلس شورای اسلامی پیرو ارائه گزارش کمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره بررسی بازار فولاد در جلسه – ۶ آبان - مجلس شورای اسلامی گفت: سیمان و فولاد تاثیر زیادی در پروژه‌های عمرانی و شهرداری دارد و به خاطر قیمت نامناسب این تولیدات بسیاری از کارگاه‌های توسعه‌ای تعطیل است.
وی تاکید کرد: گزارش کمیسیون صنایع و معادن در این رابطه دقیق است. در موضوع فولاد و سیمان ما چندین جلسه با مسئولین وزرات صمت داشتم. متاسفانه مدیریت مقتدرانه‌ای در وزرات صمت در بحث فولاد وجود ندارد
وی بیان داشت: این دوستان قول دادن قیمت هر کیلو فولاد بیش از ۸ هزارتومان نباشد که این اتفاق رخ نداد.مگر فولاد چند تمام می‌شود و چرا باید ۱۷ هزار تومان به فروش برسد. چرا فولاد باید بالاتر از قیمت جهانی به فروش برسد؟
نیکزاد خطاب به وزیر صمت بیان داشت: رزم حسینی باید جلوی رانت خواران و دلالان بازر فولاد در بورس را بگیرد.
با این حال واکنش مجلسی ها به شرایط نامطلوب عرضه فولاد در بورس کالا به اینجا ختم نشد.
هشدار برای تفحص!
در همین زمینه محسن علیزاده، عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس یه خبرنگار بازار گفت: متاسفانه موضوعی که در چند روز گذشته درباره فولاد هم مطرح شد نشان از این دارد که کارخانجات تولیدی ما تمام تولیداتشان را در بورس کالا عرضه نمی‌کنند.
وی با اشاره به اظهارات مسئولین وزارت صمت در رابطه با تولید و عرضه فولاد بیان داشت: این دوستان اذعان دارند که کمتر از ۲۰ درصد از تولیداتشان را در بورس کالا عرضه می‌کنند و بخش عمده‌ای از این تولیدات متاسفانه از طریق کانال‌ها به دست دلالان می رسد و با قیمت‌هایی بیشتر از قیمت هایی که در بورس کالا است، عرضه می‌شود.
وی تصریح کرد: ما به دنبال این هستیم تا اصلاحاتی در بورس کالا و همچنین در نحوه عرضه و قیمت گذاری تولیدات برخی از شرکتها صورت گیرد.
این نماینده مجلس با اشاره به ورود دلالان به مسئله فروش مواد اولیه آن هم چندین برابر قیمت‌های بازار بیان داشت: بی شک نظارت کافی در خروجی تولیدات برخی از شرکت‌های اعمال نشده است لذا به طبع بخشی از این تولیدات از طریق رانتی که همیشه وجود داشته و هست به فروش می رسد که ما به دنبال آن هستیم تا از ابزارهای نظارتی خود استفاده کرده و در این زمینه اقدام کنیم.
وی تصریح کرد: مطمئنا اگر که موارد اینچنینی را مشاهده کنیم به ویژه در زمینه نحوه فعالیت فولاد مبارکه، حتما تحقیق و تفحص از این بخش اقتصادی را مدنظر قرار می‌دهیم چراکه لازم است تحقیق و تفحصی نسبت به نحوه فعالیت فولاد مبارکه صورت گیرد.
همچنین جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس درباره عدم تامین مواد اولیه کارخانجات از سوی بورس کالا و نفوذ دلالان به این بخش به خبرنگار بازار گفت: پیش بینی بورس کالا بیشتر من باب این بوده تا قیمت مواد اولیه کارخانجات در آن واقعی شود تا تولید کننده و مصرف کننده ضرر نکنند.
وی تصریح کرد: اما اتفاقی که در بورس کالای ما در حال رخ دادن است این است که این بخش مواد اولیه را با قیمتی بالاتر از قیمت سایر مراکز خریداری می‌کند. این جای سوال دارد که چرا قیمت مواد اولیه که در داخل تولید می‌شود باید بدین شکل گران باشد.
این نماینده مجلس تاکید کرد: به واقع قیمت مواد اولیه در بورس کالا اگر پایین نیست حداقل نباید گرانتر از قیمت جهانی باشد لذا متاسفانه به علت برخی از رانت‌ها و انحصارگری از سوی دلالان ، تولید کننده جز ما نمی‌تواند خریدهای عمده ای داشته باشد.در حال حاضر انحصارگران و دلالان اقلام و مواد اولیه کارخانجات را به صورت کلی خریداری می‌کنند و نهایتا روی قیمت آن کالاها موج سواری می‌کنند لذا نباید این اتفاق رخ دهد.
قادری بیان کرد: به واقع ساز و کار بازار سرمایه و بورس کالا باید به نوعی اصلاح شود که مصرف کنندگان جزء بتوانند خرید عمده خود را به قیمت مصوب بازار و یا از طریق تشکل‌هایی که بتوانند مواد اولیه را با حداکثر قیمت جهانی تامین کنند، دریافت کنند نه اینکه این اقلام با ۷۰ الی ۸۰ درصد افزایش از سوی دلالان به فروش برسد.
طرح ۵ ماده ای در راه مجلس
همچنین احمد راستینه، نماینده مردم شهرکرد در همین زمینه به خبرنگاربازار گفت: متاسفانه قصه دلالی در بورس کالا تبدیل به یک واقعیت شده است.
وی با بیان اینکه حذف واسطه گران به اصلاح قیمتها در بورس کالا می‌انجامد، اظهار داشت: متاسفانه افزایش قیمتها به واسطه سیاست‌های غلط ما در بازار سرمایه و بازار بورس کالا به وجود آمده است.
این نماینده مجلس اظهار داشت: ما عرضه بسیاری از مواد اولیه خود را به بازار بورس کالا می بریم و آنجا کشف قیمت می‌کنیم اما عملا این مواد اولیه در بازار بورس کالا عرضه نمی‌شود و بلکه به دست دلالان در خارج از بازار بورس کالا به فروش می رسند.
وی تصریح کرد: متاسفانه امروز قیمت فروش فولاد در کشور حتی از قیمت جهانی آن گرانتر است ، در حال حاضربسیاری از مسائلی که در موضوع افزایش قیمتها به بهانه افزایش قیمت ارز رقم خورده به دلیل ناکارآمدی و سوء مدیریت در تنظیم بازار سرمایه و بازار کالا است. از این رومتاسفانه بازار دلالی به شدت در این بخش رشد کرده که باید جلوی آن گرفته شود.
این نماینده مجلس با اشاره به طرح ۵ ماده‌ای کمیسیون صنایع و معادن مجلس درباره عرضه فولاد در بورس کالا گفت: به لطف خدا این طرح چند اتفاق مطلوب را رقم خواهد زد.
وی تاکید کرد: پیرو این طرح تنظیم، ارائه و مصرف فولاد در بورس روند منطقی را طی خواهد کرد.همچنین این طرح تلاش دارد نقش بازار بورس کالا را در شناسایی مصرف کننده واقعی بیشتر کند.
همچنین محمد حسین فرهنگی در همین زمینه به خبرنگار پارلمانی بازار گفت: هر کدام از راهکارهای موجود در بورس کالا معایب و محاسنی دارد.
وی گفت: یکی از محاسن عرضه تولیدات در بورس کالا توجه به شفافیت ، کشف قیمت و روند منطقی‌تر قیمت گذاری‌هاست.
این نماینده مجلس با بیان اینکه حضور یک عده در بورس کالا آن هم با برنامه‌های خاص جهت بلوکه کردن تولیدات از جمله معایب است، گفت: این مقوله می‌تواند بازار سیاهی در عرضه تولیدات در بورس کالا ایجاد کند.
وی با اشاره به تدوین طرحی ۵ ماده‌ای در زمینه عرضه فولاد به بورس از سوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس اظهار داشت: در این طرح گفته شده خریداران فولاد هم نمی توانند مواد خام خود را خارج از بورس عرضه کنند لذا طبق این مکانیزم خرید و فروش تنها در بورس انجام خواهد شد.
این نماینده مجلس اظهار داشت: به طور کلی انحصار یا دامپینگ در حوزه عرضه فولاد آثار مخربی دارد که نیاز است زمینه‌های این مسئله از بین برود و قطعا ایجاد ثبات در بازار می تواند به هر گونه انحصارگری در بازار خاتمه دهد.
لزوم خارج شدن تقاضاهای کاذب از بازار فولاد و تأمین حداکثری مواد اولیه به عنوان دو عامل اساسی بهبود بازار و جهش تولید می‌باشند که باید منتظر ماند و دید مجلس و دولت با چه سازوکار و ابزراهای قرار است این بازار را به سمت ثبات سوق دهند.
نظر شما