اسدالله خسروی بازار: نظام بانکداری کشور با وجود پیشرفت های که طی یک دهه اخیر در حوزه حذف فیزیکی مشتریان به شعب بانک ها برای امور دریافت و پرداخت ها، اخذ خدمات متنوع و سریع بانکداری با استفاده از اینترت بانک، موبایل بانک، کیف پول الکترونیکی و...داشته است اما مشتریان بانکی همچنان وابستگی عجیبی به حضور فیزیکی در شعب بانک ها برای انجام امورات بانکی دارند.
بانک ها نیز اگر چه در مسیر چابکی با توسعه بانکداری الکترونیکی گام بر می دارند اما بخش عمده آنها برای رقابت بانکی در جذب مشتری و بازاریابی ساختمانهای مجلل و شعب باشکوهی در بهترین نقاط شهرها بنا کرده اند تا هیبت و اقتدار خود را در پشتیبانی از مشتریان بانکی به رخ رقبا و مشتریان بکشانند.
استارد کاهش شعب بانکی با ادغام بانک های نظامی
موضوع حذف شعب اضافه بانکی و تجمیع آنها موضوعی است که چندسالی است مورد توجه وزارت اقتصاد و برخی بانک ها قرار گرفته است. استارد چایکی بانک ها و تجمیع آنها از ادغام بانک های نظامی و جمع آوری موسسات مالی و اعتباری غیر مجاز و ساماندهی آنها کلید خورد. این اقدام درست و کارشناسانه باعث شد تا نه تنها موسسات مالی قانونمند شوند بلکه مانع از گستردگی فعالیت بانکهایی که زیر مجموعه یک نهاد و یا بخش هستند شوند. به طور مثال اکنون کار ادغام ۵ بانک و موسسه (بانک مهر اقتصاد، بانک قوامین، بانک حکمت ایرانیان، بانک انصار و موسسه مالی کوثر) در بانک سپه در حال نهایی شدن است که ادغام ۲ بانک عملیاتی شده است و طبق اظهارات چفازردی مدیر عامل بانک سپه باقیمانده بانکها نیز در آینده بسیار نزدیک مراحل ادغام خود را طی خواهند کرد.
کدام بانک در حذف کامل شعب خود در کشور پیشتاز شده است؟
علاوه بر این برخی بانک ها نیز چون بانک قرض الحسته رسالت، اقدامات خود را در مسیر حذف شعب و تبدیل این بانک به بانک کاملا دیجیتال به کار گرفته است. حسین زاده مدیر عامل بانک قرض الحسنه رسالت چندی پیش ضمن اعلام دیجیتالی شدن تمام خدمات این بانک و حذف شعب فیزیکی تا پایان سال ۱۴۰۰ گفت: با دو رویکرد بانکداری اجتماعی و بانکداری دیجیتال تلاش می‌کند تا زمینه‌های دست‌یابی به خدمات را به صورت غیر حضوری فراهم کند. وی با اشاره به اینکه برنامه بانک قرض الحسنه رسالت تا افق، ۱۴۰۰ بانکداری بدون شعبه است، گفت: در سال ۱۴۰۰ همچنان شعبی از بانک رسالت وجود خواهند داشت اما این شعب در حال خدمت‌رسانی به مشتریان هستند تا آنها را با نحوه استفاده از کانال‌های بانکداری دیجیتال و بانکداری الکترونیک آشنا سازند.
۱۰ هزار شعبه اضافی بانکی!
البته سال گذشته معاون وزیر امور اقتصادیی ودارایی نیز درباره ازدیاد شعب و حرکت در مسیر کاهش هزینه ها با ایجاد بانکداری الکترونیکی اظهارداشت؛ شعب بانکی باید کاهش یابد چرا که در سراسر کشور بیش از ۲۲ هزار شعبه بانکی فعال است و خدمات رسانی می کند که در حال حاضر به این تعداد نیاز نداریم و باید کمتر شود. حال از آنجا که هر روز خدمات غیر حضوری بیشتر می شود لذا وجود شعب متعدد در عصر کنونی منطقی نیست و هزینه ها را بیشتر می کند. بر اساس مطالعه ای که در وزارت اقتصادی و داریی صورت گرفته در حال حاضر ۱۲ هزار شعبه بانکی در کشور می تواند نیازهای جمعیتی را تامین کند در حالی که حدود ۲۲ هزار شعبه وجود دارد که باید ۱۰ هزار شعبه در سراسر کشور کم شود.
حال باتوجه به رویکرد بانک ها در جهت کاهش شعبات خود و توجه به بانکداری دیچیتالی معاون بانک مرکزی نیز دیروز از راه اندازی بانک های مجازی بدون شعبه یا موبایل بانک و حذف فیزیکی کارت بانکی طی دو سال آینده خبر داد. مهران محرمیان گفت: بانک مرکزی طرحی برای حذف فیزیکی کارت بانکی دارد که تا دو سال دیگر، طبق استانداردهای بین‌المللی و از طریق تلفن همراه عملی می شود. از سوی دیگر طرح نئو بانک و مربوط به بانکداری دیجیتال و مجازی و بدون شعبه در دست بررسی است که طی یکی دو سال آینده راه اندازی خواهد شد.
آیا حذف کامل شعب بانکی در کشور طی ۲ سال آینده امکان پذیر است؟
اظهارات معاون بانک مرکزی در خصوص حذف فیزیکی کارت بانکی و شعب بانک ها در حالی مطرح است که محسن صادقی کارشناس مالی و بانکی در گفتگو با «بازار» معتقد است: هر چند حرکت در مسیر بانکداری دیجیتال به منظور تسریع و تامین خدمات مدرن بی زحمت اقدام درستی بوده که با پیشرفت تکنولوژی مدرن دنیا باید مورد توجه قرار گیرد اما ایران اکنون با پیشرفتی که دنیا در صنعت بانکداری کسب کرده فاصله بسیار دارد و به این درجه نرسیده است که طی ۲ سال آینده شعب بانکی حذف و صفر تا صد خدمات بصورت غیر حضوری انجام گیرد چرا که این کار نیاز به زمان و تامین زیر ساخت ها دارد.
وی با بیان اینکه چنانچه ارتباط فیزیکی مشتری با بانک قطع شود این اقدام به زیان بانک ها و کم اطمینانی مشتریان به سیستم بانکی منجر خواهد شد، افزود: هنوز در هیچ کجای دنیا خدمات بانکی بصورت کامل غیر حضوری انجام نمی شود. این کارشناس بانکی و مالی اظهارداشت: ممکن است یک سری خدمات اولیه در بانک ها به صورت الکترونیکی انجام شود اما همه خدمات بانکی را نمی توان بصورت غیر حضوری از بانک ها دریافت کرد. در چنین شرایطی حذف شعب بانکی و کارت بانکی نیاز به زمان و کار کارشناسی شده دارد.
بانک های خصوصی بدنبال حذف شعب مازاد
وی به کاهش شعب برخی بانک های خصوصی و نیمه خصوصی اشاره کرد و گفت: بانکها معمولا بنگاههای حساسی بوده که به دنبال کسب سود و کاهش هزینه ها هستند در چنین شرایطی خیلی از شعب مازاد بانک ها در چند سال اخیر حذف شده اند.
صادقی خاطر نشان کرد: معمولا بانک های دولتی به دلیلی اینکه با طیف وسیعی از مشتریان سر و کار دارند، خیلی نمی توانند شعب خود را کم کنند و معمولا برای بازاریابی و جذب مشتری شعب خود را شیک و مدرن می کنند. البته الان نسبت به دهه های گذشته نیاز چندانی به گسترش شعب ندارند مگر اینکه در برخی شهرستانهایی که نیاز به بانک داشته باشد. وی بابیان اینکه وجود شعب بانکی برای احراز هویت ضرورتی اجتناب ناپذیر است گفت: حذف شعب از سیستم بانکی بحث امنیت اطلاعات را زیر سئوال می برد چرا که کارد بانک مجازی خواهد شد در صورت نبود پشتوانه قوی مردم از سرمایه گذاری در سیستم بانکی که وجود خارجی نداشته باشد گریزان می شوند.
زیر ساخت ها مهیا نیست
این کارشناس بانکی خاطرنشان کرد: اکنون که بانک ها به صورت فیزیکی فعالیت دارند مشکلات نظیر فیشینگ، پولشویی و سرقت های اینترنیتی وجود دارد گفت: با حذف شعب بانکی این احتمال وجود دارد که مشکلات از این دست برای مشتریان زیاد تر شود مگر اینکه ابتدا با ایجاد زیرساخت های قوی it مانع بروز چنین مشکلاتی در این سیستم شد.
صادقی به پیشرفت صنعت بانکداری کشورهای پیشرفته در مقایسه با نظام بانکداری ایران اشاره کرد و افزود: بانک مرکزی در حالی بدنبال حذف شعب بانکی است که ساختار نظام بانکی کشور نیاز به اصلاح دارد و این طرح اصلاح ساختار نظام بانکی هم اکنون در مجلس در حال بررسی است.
نظر شما