بازار؛ گروه ایران: «از ابتدای امسال تا کنون ۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی اختصاص داده شده است.» این آماری است که حسن روحانی رئیس جمهوری امروز در جلسه هییت دولت اعلام کرده است. در واقع اگر قیمت دلار را حدود ۳۰ هزار تومان در نظر بگیریم می‌توان ارزش ارزی که دولت برای واردات کالاهای اساسی اختصاص داده را ۱۵۹ هزار میلیارد تومان دانست. با این اوصاف می‌توان ادعا کرد که دولت تا حالا چیزی حدود ۱۳۶.۷ هزار میلیارد تومان یارانه بابت واردات کالاهای اساسی صرف کرده است. این حجم از یارانه در شرایطی پرداخت شده که روند روبه رشد قیمت‌ها در بازار همچنان ادامه دارد و خبری از کنترل قیمت‌ها نیست. جدای از این بررسی های انجام شده از کوچک شدن سفره خانوار در ماه های گذشته حکایت می کند. به عنوان مثال مصرف برنج خارجی ۸ درصد، گوشت گوساله ۲۰ درصد، گوشت گوسفند ۲۹ درصد، روغن نباتی ۶ درصد و قند و شکر ۴ درصد در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است. مرکز افکارسنجی ایسپا پیش‌تر در گزارشی تاکید داشت که سوسیس و کالباس از سوی برخی خانوارها تا حدی جایگزین گوشت قرمز شده است. حالا شرایط سخت تر هم شده و بسیاری از کالاهای اساسی در یک سال گذشته تورم بالای ۵۰ درصد را تجربه کردند. قیمت برخی از کالاها همچون تخم مرغ و حبوبات حتی بیش از ۱۰۰ درصد افزایش یافته است.
همچنین بر اساس آنچه رئیس جمهوری امروز اعلام کرد دولت تا کنون یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان هم دلار هم صرف تامین دارو، تجهیزات و نظام بهداشت و درمان کرده است. این ادعا در حالی مطرح شده بود که وزیر بهداشت چندی پیش از عدم از اختصاص اعتبار یک میلیارد دلاری که قرار بود که به نظام بهداشت و درمان اختصاص داده شود، گله کرده بود. این اعتبار بعد از موافقت رهبری قرار بود که از محل ذخایر صندوق توسعه ملی برای به نظام بهداشت و درمان پرداخت شود.
دولت تا حالا ۱۳۶ هزار میلیارد تومان یارانه برای واردات ۲۵ قلم کالای اساسی اختصاص داده است. یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که سهم هر ایرانی(با فرض جمعیت ۸۰ میلیون نفری) از یارانه ارزی که دولت تا حالا پرداخت کرده چیزی حدود یک میلیون و ۷۰۸ هزار تومان بوده است
یارانه پاشی غیر هدفمند
دولت تا حالا ۱۳۶ هزار میلیارد تومان یارانه برای واردات ۲۵ قلم کالای اساسی اختصاص داده است. یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که سهم هر ایرانی(با فرض جمعیت ۸۰ میلیون نفری) از یارانه ارزی که دولت تا حالا پرداخت کرده چیزی حدود یک میلیون و ۷۰۸ هزار تومان بوده است. یارانه ای که مسئولین بر این باورند که توزیع نقدی آن می‌تواند اثر گذار تر باشد. عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی حدود یک ماه پیش ضمن اعلام مخالفت خود با اختصاص ارز دولتی به واردات کالاهای اساسی گفت: می‌توان ارز ۴۲۰۰ تومانی را حذف و مابه التفاوت آن را به صورت یارانه به طبقات پایین جامعه اختصاص داد.
البته این اولین بار نیست که یک مسئول دولت نارضایتی خود را از پرداخت یارانه ارزی اعلامی کند. بهار پارسال بود که محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه نسبت به ناکارآمدی اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی اعتراف کرد. گفت که یارانه ای که دولت در این بخش پرداخت می‌کند، به دست مصرف کننده واقعی نمی رسد.
اگر قیمت تمام شده تولید و عرضه هر کیلو گوشت گوساله (بدون دریافت یارانه) را حدود ۲۰۰ هزار تومان و قیمت مرغ را ۴۰ هزار تومان و قیمت برنج خارجی را هم ۴۰ هزار تومان درنظر بگیریم می‌توان گفت که سهم یارانه ارزی هر ایرانی(در نیمه نخست امسال) در مجموع معادل خرید ۵ کیلو گوشت قرمز، ۱۰ کیلو برنج و حدود ۸ کیلو گوشت مرغ است
قیمت کالاهای اساسی چقدر رشد کردند
بر اساس آخرین گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران، نرخ تورم ماهیانه شهریور ۹۹ در گروه‌های عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» ۳درصد بوده است. ماه گذشته در بین اقلام خوراکی بیشترین افزایش قیمت مربوط به شیر، پنیر و تخم مرغ است که نسبت به مردادماه ۶.۸ درصد رشد بها داشتند. همچنین قیمت ماهی‌ها و صدف‌داران نیز در این دوره ۶.۶ درصد و چای، قهوه، کاکائو، نوشابه و آبمیوه هم ۵.۱ درصد افزایش نرخ را تجربه کردند. در شهریور میوه و خشکبار با ۰.۸ درصد و گوشت قرمز و ماکیان با یک درصد رشد، نسبت به دیگر اقلام خوراکی کمترین رشد قیمت را داشتند.
مصرف برنج خارجی ۸ درصد، گوشت گوساله ۲۰ درصد، گوشت گوسفند ۲۹ درصد، روغن نباتی ۶ درصد و قند و شکر ۴ درصد در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است
سوسیس و کالباس جایگزین گوشت و مرغ شدند
رشد قیمت کالاهای اساسی به شدت سفره خانواره را تحت تاثیر خود قرار داده است. آنگونه که آمارها نشان می دهد برای مثال مصرف برنج خارجی ۸ درصد، گوشت گوساله ۲۰ درصد، گوشت گوسفند ۲۹ درصد، روغن نباتی ۶ درصد و قند و شکر ۴ درصد در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است. مرکز افکارسنجی ایسپا پیش‌تر در گزارشی تاکید داشت که سوسیس و کالباس از سوی برخی خانوارها تا حدی جایگزین گوشت قرمز شده است چرا که قیمت گوشت قرمز بسیار بالاست. گزارش‌های منتشر شده از سوی این مرکز نشان می‌دهد که ۸.۲ درصد از خانوارهای ایرانی در یک سال گذشته گوشت قرمز مصرف نکرده‌اند.
در این بین فقط ۴.۳ درصد خانوارهای ایرانی هر روز گوشت قرمز مصرف می‌کنند. ۴۰.۲ درصد گفته‌اند در هفته چند روز و ۳۲.۸ درصد در ماه چند روز گوشت قرمز مصرف می‌کنند. گفتنی است ۱۴.۴ درصد خانوارها در سال گذشته چندبار گوشت قرمز مصرف کرده‌اند. در خصوص میزان مصرف گوشت مرغ در خانوارهای ایرانی طبق نتایج نظرسنجی می‌توان گفت: ۴.۴ درصد خانوارها هر روز، ۶۲ درصد چند روز در هفته و ۲۸.۴ درصد چند روز در ماه گوشت مرغ مصرف می‌کنند. ۳.۷ درصد خانوارها طی سال گذشته چندبار گوشت مرغ مصرف کرده‌اند و ۱.۳ درصد گفته‌اند اصلاً گوشت مرغ مصرف نمی‌کنند.
اما نارضایتی نسبت به اختصاص ارز دولتی تنها به مصرف‌کنندگان محدود نمی‌شود. به گفته دامداران و مرغداران نهاده ای که با ارز دولتی وارد کشور می‌شود، در عمل به دست مصرف کنندگان واقعی بازار نرسیده و تولیدکنندگان ناچارند نهاده‌هایی همچون کنجاله سویا، ذرت و جوی دامی را چند برابر قیمت مصوب از بازار آزاد خریداری کنند.
مصرف برنج خارجی ۸ درصد، گوشت گوساله ۲۰ درصد، گوشت گوسفند ۲۹ درصد، روغن نباتی ۶ درصد و قند و شکر ۴ درصد در سال ۱۳۹۸ نسبت به سال ۱۳۹۵ کاهش یافته است. مرکز افکارسنجی ایسپا پیش‌تر در گزارشی تاکید داشت که سوسیس و کالباس از سوی برخی خانوارها تا حدی جایگزین گوشت قرمز شده است
با یارانه ارزی چند کیلو گوشت می‌توان خرید
این آمار به خوبی نشان می‌دهد که بخش عمده ای از جمعیت کشور عملا نفع ناچیزی از یارانه ارزی که دولت پرداخت می‌کنند، نمی‌برند. این در حالی است که اگر دولت به جای پرداخت ارز دولتی برای واردات کالاهای اساسی، اجازه واردات آن با ارز آزاد و قیمت گذاری بر اساس نظام عرضه و تقاضا را می‌داد، امروز شرایط برای بسیاری از خانوارها بهتر بود. به عنوان مثال اگر قیمت تمام شده تولید و عرضه هر کیلو گوشت گوساله (بدون دریافت یارانه) را حدود ۲۰۰ هزار تومان و قیمت مرغ را ۴۰ هزار تومان و قیمت برنج خارجی را هم ۴۰ هزار تومان درنظر بگیریم می‌توان گفت که سهم یارانه ارزی هر ایرانی(در نیمه نخست امسال) در مجموع معادل خرید ۵ کیلو گوشت قرمز، ۱۰ کیلو برنج و حدود ۸ کیلو گوشت مرغ است.
نظر شما