بازار؛ گروه کشاورزی: بازار برنج از جمله بازارهای آشفته ای است که نظارت چندانی بر آن وجود ندارد، به همین دلیل از یکسو به عنوان بزرگترین وارد کننده برنج در دنیا شناخته می شویم و از سوی دیگر خریداران برنج ایرانی علیرغم پرداخت مبالغ بالا، برنج ایرانی مخلوط شده با برنج خارجی دریافت می کنند و صدای اعتراض شان نیز به جایی نمی رسد. در این خصوص گفت و گویی با «جمیل علیزاده شایق، دبیر انجمن برنج ایران» انجام دادیم که در ادامه می خوانید.
*وضعیت تولید برنج امسال چگونه است؟
تولید برنج امسال بسیار خوب بوده البته هنوز گزارش نهایی میزان تولید به دست مان نرسیده است اما حداقل به اندازه سال گذشته یعنی ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن داریم؛ به عبارت دیگر کف تولید ما امسال ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن است که یقینا بیشتر از این نیز خواهد شد. چون امسال شرایط بسیار بهتر از سال گذشته بوده و باران بسیار خوبی در بهار و آفتاب بسیار خوبی در تابستان داشتیم.
*چه اتفاقی برای تولید داخل افتاده که امسال ایران بزرگترین تولیدکننده برنج جهان شده است؟
مساله اینجا است که فاصله بین واردات، تولید و نیاز در حال دور شدن از یکدیگر است. به این معنا که حتی اگر فرض کنیم امسال فقط ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن تولید داشته باشیم و از این مقدار بیشتر نشود، کل نیاز ما به واردات برنج ۶۰۰ هزار تن خواهد بود. اما وقتی بیش از ۶۰۰ هزار تن وارد می شود چند سوال اساسی مطرح می شود؛ اینکه چرا بیش از ۶۰۰ هزار تن وارد می شود؟ چه کسی می خواهد این حجم برنج را مصرف کند؟ آیا برنج های وارداتی را مجددا به جای دیگری صادر می کنیم؟ آیا این برنج ها را به یکسری کشورها کمک می کنیم؟ آیا آنها به جایی صدقه می دهیم؟ بهر حال قرار است چه بلایی سر این مازاد واردات بیاید؟
وقتی کل نیاز ما به واردات برنج ۶۰۰ هزار تن است اما بیش از ۶۰۰ هزار تن وارد می شود چند سوال اساسی مطرح می شود؛ اینکه چرا بیش از ۶۰۰ هزار تن وارد می شود؟ چه کسی می خواهد این حجم برنج را مصرف کند؟ آیا برنج های وارداتی را مجددا به جای دیگری صادر می کنیم؟
عجیب است که در سال هایی که وضع بارندگی و آفتاب مناسب و تولید برنج در کشور خوب است مشاهده می کنیم که در واردات جهش داشته ایم. متاسفانه هیچ نظم و کنترلی بر این موضع نیست و کسی نمی داند چه کسی تعیین کرده است که این مقدار برنج وارد کشور شود!
متاسفانه تا ۲ سال پیش نیز وزارت جهاد کشاورزی کاملا همراه و هم صدا با وارد کننده ها بود و حتی در اوج برداشت برنج یعنی شهریور ماه امسال، وقتی وارد کنندگان اعلام کردند ۵۰۰ هزار تن برنج ما در گمرک مانده وزارت جهاد کشاورزی به راحتی مجوز ترخیص این برنج ها را از گمرک صادر کرد.
سوال من این است که وقتی قرار است نیاز به واردات ۶۰۰ هزار تن برنج داشته باشیم چطور می شود ۵۰۰ هزار تن در گمرک مانده باشد!؟ مگر چقدر وارد شده است که این مقدار در گمرک مانده است؟
* یعنی بحث ممنوعیت واردات در زمان برداشت برنج دیگر مطرح نیست؟
در مورد ممنوعیت واردات برنج در زمان برداشت، دولتهای قبل حداقل ظاهر قضیه را حفظ می کردند و می گفتند از اول مرداد تا اول آبان برنج وارد نشود که به روحیه کشاورزان لطمه نخورد و تاثیر بردی بر روان برنج کاران نگذارد.
البته ما همان زمان هم اعلام می کردیم که اگر قرار شود به میزان مورد نیاز وارد شود مهم نیست این واردات در چه زمانی انجام شود مهم این است که از این مقدار بیشتر وارد نشود. با این وجود امسال مرداد ماه واردات برنج انجام شد! متاسفانه حرف و عمل این آقایان از زمین تا آسمان فاصله دارد.
عجیب است که در سال هایی که وضع بارندگی و آفتاب مناسب و تولید برنج در کشور خوب است مشاهده می کنیم که در واردات جهش داشته ایم
*با توجه به خوب بودن میزان تولید قیمت ها امسال چگونه خواهد بود؟
قیمت هیچ ربطی به تولید ندارد به دلیل اینکه قیمت همه محصولات به صورت روزانه نوسان دارد و بالا می رود و برنج نیز تحت تاثیر این افزایش قیمتها است؛ نه اینکه فکر کنید قیمت برنج به دلیل فنی و علمی بالا می رود خیر قیمت همه محصولات به صورت زنجیروار به هم وصل است.
با وجود این وقتی افزایش قیمت برنج را در یکسال گذشته با بقیه تولیدات مقایسه می کنیم می بینید که باز هم مظلومترین ها برنج است! یعنی امسال خوش کیفیت ترین و مرغوبترین برنج بدون ناخالصی و خرده برنج در شمال ۲۵ هزار تومان است! اما وقتی به تهران می رسد قیمتها نجومی می شود به طوری که دیگر هیچ تناسبی با قیمت منطقه تولید ندارد.
از سوی دیگر خریداران برنج ایرانی را خرید می کنند اما وقتی آن را باز می کنند هر چیزی در آن می بینند جز آنچه روی کیسه آن نوشته شده است!
به عبارت دیگر ۶ تا ۷ درصد آن خرده برنج است! و بخشی از آن نیز برنج وارداتی است. در حقیقت الان وضعیت به گونه ای است که گویی سررشته پاره شده است و شیرازه از هم گسیخته است و هیچ نظارتی وجود ندارد به همین دلیل به قوا معروف وارد کنندگان برنج هم از طغار می خورند هم از فنجون! یعنی وارد کنندگان از یکی سو قیمت برنج خارجی را به قدری بالا می برند که هیچ تناسبی با مقداری که خریده است ندارد و از سوی دیگر آن را با برنج مرغوب ایرانی قاتی می کند و با قیمت بهترین برنج درجه یک ایرانی می فروشند!
اگر قرار شود به میزان مورد نیاز برنج وارد شود مهم نیست این واردات در چه زمانی انجام شود مهم این است که از این مقدار بیشتر وارد نشود؛ با این وجود امسال مرداد ماه واردات برنج انجام شد!
مساله اینجا است که واردکنندگان هر تن برنج را به قیمت ۵۰۰ تا ۶۵۰ دلار خریداری می کنند که با احتساب نرخ ارز دولتی وقتی به تهران می رسد به قیمت هر کیلوگرم ۱۰ الی ۱۱ هزار تومان باید باشد اما آن را با قیمتی بالغ بر ۲۰ هزار تومان عرضه می کند.
*تولیدکنندگان برنج کشور امسال تا چه حد درگیر گرانی سم و کود و نبود ماشین آلات شدند؟
همانطور که می دانید یک مدت وزارت جهاد کشاورزی دنبال این بود که مصرف سم و کود را به حداقل برساند و به عبارتی برنج سالم تولید کند. به همین دلیل راه هایی مثل مبارزه غیر شیمیایی را پیش گرفت، تا هم زمین تقویت شود و هم آفات و بیماری ها از بین برود اما نتوانست؛ یعنی تولیدکنندگان و واردکنندگان سم و کود نگذاشتند که دولت این طرح را پیش ببرد در نتیجه دوباره مصرف کود و سم در شالیزارها بالا رفت و به تبع آن قیمت هم بالا رفت. به طوری که امسال هزینه کود و سمی که کشاورزان در مزارع به کار بردند بسیار وحشتناک بود!
از سوی دیگر امسال در شالیزارها تقریبا ماشین آلات نبود به دلیل اینکه طرح مکانیزاسیون تقریبا به حالت رکود در آمده و نه ماشین آلات توانستیم وارد کنیم و نه خودمان توانسته ایم بسازیم.
در نتیجه امسال استفاده از ماشین آلات به حداقل رسید و دوباره مجبور شدیم کارگر سر زمین بیاوریم. این در حالی بود که آقایان مسن و بانوان به دلیل کرونا امسال سر زمین ها نیامدند و جوانان نیز تمایل چندانی نداشتند؛ در نتیجه قیمت کارگر نیز همانند نهاده ها بالا رفت و همه اینها باعث شد که هزینه تولید بالا برود.
با این وجود باز هم تاکید می کنم با احتساب تمام این هزینه ها، قیمت تمام شده یک کیلوگرم برنج خوب درجه یک دم کارخانه قبل از الک شدن ۲۳ الی ۲۴ هزار تومان است و بعد از بیرون آمدن از کارخانه و اضافه شدن هزینه حمل و نقل وقتی به تهران می رسد نهایتا باید ۲۶ هزار تومان باشد اما شما و هیچ مصرف کننده دیگری چنین چیزی پیدا نمی کنید!
نظر شما