اسدالله خسروی؛ بازار: درهمان روزهای اول روی کارآمدن دولت روحانی دلار سه هزار تومانی توسط ولی الله سیف، رئیس کل پیشین بانک مرکزی به کانال ۲ هزار تومان رفت.
در آن اوقات رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد: دیگر کاهش بیشتر نرخ ارز به مصلحت نیست و قیمتها در بازار به کف رسیده. از آن زمان تاکنون، حتی بعد از مناظره دو دوم ریاست جمهوری که جهانگیری معاون اول جملات خود را با «مردم یادتان هست» آغاز می کرد و نوسانات روزانه را به عنوان نقطه ضعف دولت قبلی بر می شمرد و مدعی بودند که: «به عقب بر نمی گردیم» قیمت ارز هیچگاه به زیر ۳ هزار تومان کاهش نیافت. که هیچ! الان نرخ دلار در بازار به کمتر از ۳۰ هزار تومان رسیده است.
هرچند قیمت دلار و انواع ارز طی آن دوران در بازار چندسالی با ثبات خاصی همراه بود اما نرخ این کالا در دولت دوازدهم روند رو به رشد خود را آغاز کرد. با این وجود تشدید نوسانات ارزی که از نیمه دوم سال ۹۶ شروع شد نرخ دلار را طی چند ماه به تدریج ۴ هزار تومان کرد. فعالان بازار ارز علت گرانی دلار را در آن روزها تاثیر گذاری اظهارات رئیس جمهور آمریکا می‌دانستند و می‌گفتند: بعد از اینکه خبر آمد آمریکا برجام را قبول ندارد بازار ارز در ایران دچار التهاب شده است.
ورود دلار ۴۲۰۰ تومانی و ارزهای متنوع به بازار
دلار از آن پس دیگر روی خوش به خود ندید و همچنان با نوسان قیمت همراه بود. تا اینکه در اواخر بهار ۹۷ ارز رسمی ۴۲۰۰ تومانی از سوی معاون اول رئیس جمهور اعلام شد. این اقدام زمانی اتفاق افتاد که فنر فشرده قیمت ارز رها شده بود و در کمتر از سه روز قیمت دلار از ۵ هزار تومان به ۶ هزار و سیصد تومان رسید. در چنین شرایطی دولت نهایتا دست به کار شد و صرافی ها را از خرید و فروش هرگونه ارز منع کرد و قیمت دلار رسمی را نیز ۴۲۰۰ تومان اعلام و نحوه تخصیص دلار رسمی به گروه های هدف را نیز تشریح کرد. در چنین شرایطی این اتفاق یک آرامش موقتی را در بازار حاکم کرد اما در کنار این کار دولت یک بازار غیررسمی هم شکل گرفت که نرخ های متنوعی از ارز را به متقاضیان ارائه می کرد. هر چند چند نرخی شدن دلار به دلیل فسادزا بودن آن مورد انتقاد کارشناسان و اقتصاددانان قرار گرفت اما دلار با چند نرخ در بازار عرضه شد تا بر روی کاغذ و امارهای بانک مرکزی قیمت ارز های خارجی ارزان و همچنان وضعیت اقتصاد مثبت جلوه نماید در حالی که خاکریزهای قیمت های رانتی یکی پس از دیگری توسط رانت خواران فتح شد بی ان که دستاورد مناسبی برای دولت و مردم داشته باشد.
دلاری که یکباره ۱۸ هزار تومان شد/ لیست سیاه اف ای تی اف و آغاز رشد نرخ ارز
افزایش قیمت ارز در طول سال ۹۷ باعث شد تا دلار در نیمه همین سال به حدود ۱۸ هزار تومان برسد. در چنین شرایطی بانک مرکزی دست به کار شد و با عرضه ارز انبوه به بازار نرخ دلار بازار آزاد را به کمتر از ۱۰ هزار تومان رساند. البته پس از آن نوسان قیمت ارز همچنان ادامه داشت تا جایی که قیمت دلار در آبانماه سال گذشته به حدود ۱۱ هزار تومان رسید. و از آن پس قیمت ها همچنان بر مدار صعود قرار گرفت تا اینکه با قرار گرفتن ایران به لیست سیاه اف ای تی اف قیمت ها در بازار ارز بهانه جدید یافتندو مسیر بالا را با قدرت قبلی در نوردید، آنگونه که دلار در ابتدای سال جاری ۱۲ هزار تومان بود و اکنون قیمت این کالا به حدود ۳۰ هزار تومان رسیده است.
افزایش قیمتی که خیلی ها معتقدند این آشفتگی ناشی از کمبود منابع ارزی، بهم ریختن بازارهای سرمایه گذاری و ورود سرمایه گذاران به این بازار، کاهش صادرات نفتی و غیر نفتی، بروز بیماری کووید ۱۹ و سوء مدیریت بانک مرکزی در کنترل قیمت ها و ساماندهی این بازاراست.
قیمت دلاری که در ۲ فصل ۲ برابر شد!
بررسی ها نشان می دهد قیمت دلار در نیمه اول امسال تا کنون حدود ۲ برابر شده است که بیشترین نوسان قیمت دلار در شهریور ماه و کمترین در فروردین ماه بوده است. از طرفی قیمت دلار از ابتدای تیرماه سال جاری وارد کانال ۲۰ هزار تومان شد و طی ۹۰ روز، بیش از ۱۰ هزار تومان دیگر به آن افزوده شده است.
این که چرا بازار ارز به هم ریخته است و کسی پاسخگو نیست معمایی است که حل آن مشکل است. نرخ دلار که در چند روز اخیر به کانال ۳۰ هزار تومان رسید نگرانی های زیادی را بری همه ایجاد کرده است چرا که با فزایش نرخ ارز قیمت ها در بازار بشدت بالارفته و مردم قدرت خرید ندارند. البته دیروز قیمت ارز اندکی کاهش یافت و به کانال ۲۹ هزاتر تومان آمد این کاهش قیمت که ناشی از برگزاری جلسه روز چهارشنبه اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام با رئیس کل بانک مرکزی، همچنین خبر بازگشت ۸ میلیارد ارز صادراتی بود.
بانک مرکزی هنوز سیاست های تسهیل کننده را اجرایی نکرده است
دکتر علی اصغر قائمی‌نیا، مدرس دانشگاه و پژوهشگر اقتصادی درباره عواقب رشد نرخ ارز و علل افزایش بی منطق قیمت این کالا در بازار در گفتگو با «بازار» گفت: این که چرا قیمت ارز با شتاب تندی در حال افزایش است ناشی از رشد میزان تقاضا و وجود تورم انتظاری در اقتصاد کشور است که سرمایه گذاران چون بازار سودآور دیگری را نمی بینند به این بازار هجوم آورده و از طرفی چون بانک مرکزی در عرضه انبوه ارز به بازار برای تعدیل قیمت ها تعلل می کند بنابراین قیمت ها در این بازار مهم اقتصادی صعودی شده است.
وی افزود: البته دولت بخصوص بانک مرکزی هنوز سیاست های تسهیل برای ساماندهی نرخ ها در بازار ارز را شروع نکرده است. به نظر می رسد دولت منتظر ورود یک شوک دیگر به بازار است تا پس از آن اقدامات خود را برای تخلیه حباب قیمت ارز و سکه به کار گیرد.
کاهش یک پله ای قیمت دلار
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه هرگونه تصمیمی از سوی مسئولان تاثیر خاصی بر روی تغییر قیمت ها در بازار سکه و ارز می گذارد، اظهارداشت: خبر اخیر حضور رئیس کل بانک مرکزی در جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام باعث فروکش شدن التهاب بازار و آمدن قیمت دلار به کانال ۲۹ هزارتومان همچنین کاهش ۱ میلیون تومانی قیمت سکه در بازار شد.
قائمی نیا خاطرنشان کرد: نرخ سکه و ارز در بازار رشدی غیرمعقول داشته و قیمت آنها به این رقم ها غیر واقعی است. بانک مرکزی هم بارها اعلام کرده است قیمت های موجود در بازار سکه و ارز با واقعیات همخوانی ندارد و سرمایه گذاری در این بازا با ریسک بالایی همراه است.
بانک مرکزی منتظر شوک دیگر در بازار ارز!
این مدرس دانشگاه و پژوهشگر اقتصادی پیش بینی کرد: بانک مرکزی ساماندهی نرخ ارز و سکه را برای بعد از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری امریکا گذاشته است و بی شک برای کاهش نرخ غیر واقعی دلار و سکه در بازار برنامه دارد.
بنا به این گزارش، بررسی ها نشان می دهد قیمت دلار در طول ریاست جمهوری حسن روحانی بیش از ۸۰۰ درصد رشد کرده است که البته خیلی ها ریشه این افزایش قیمت را در عدم مدیریت درست و کارشناسای بانک مرکزی و مدیران اقتصادی دولت عنوان می کنند.
نظر شما