بازار؛ گروه راه و مسکن: یکی از بخشهای مهم که مستقیما نقش اساسی در زندگی مردم دارد مسئله مسکن و کمبود آن در مقایسه با انتظارات و نیازهای مردم است. تولید مسکن به شکل سنتی از ایراداتی است که سالهاست کارشناسان و فعالان بخش مسکن به آن اشاره و آنرا به متولیان بخش مسکن گوشزد می کنند.
کارشناسان بر این باور هستند که سنتی سازی یکی از دلایل عقب ماندن تولید و عرضه از تقاضا است. این نکته ای است که تمام مسئولان و مردم بر آن وقوف کامل داشته و از آن آگاه هستند.
از طرفی نرخ بالای رشد جمعیت در دهه اول انقلاب و فقدان برنامه های مناسب برای تامین مسکن دهک های کم درآمد جامعه منجر به عدم توان پاسخگویی به تقاضای مورد نیاز شده است. برای حل این مشکل راه حل های مختلفی پیشنهاد شده است. مادامی که نگاه سنتی به مقوله مسکن باشد و هیچ تجدیدنظر جدی در نوع نگاه حاصل نشود نمیتوان به ترمیم این فاصله میان عرضه و تقاضا رسید.
لذا نگاه به صنعتی سازی ساختمان و مسکن و استفاده از فن آوری های نوین به عنوان یک ضرورت ملی همان تغییری است که می تواند تولید مسکن را از لحاظ سرعت به وضعیت بهتری برساند.
در صورت حرکت به سمت صنعتی سازی ساختمان نه تنها توانایی پاسخگویی به تقاضای فعلی جامعه وجود خواهد داشت، بلکه در سرعت ساخت، کیفیت و قیمت تمام شده ساختمان نیز تاثیرات مثبت جدی خواهد گذاشت.
شاید نقطه عطف رفتن به سوی صنعتی سازی مسکن در دوره آغاز پروژه مسکن مهر باشد. با آغاز این پروژه بزرگ بسیاری از پیمانکاران و سازندگان مسکن به این فکر افتادند که برای سرعت دادن به پروژه های خود اقدام به واردات برخی تکنولوژیهای روز دنیا از برخی کشورها مثل ترکیه و یا چین کردند.
سیستم بتنی قالب تونلی یکی از همین تکنولوژیها بود که از کشور ترکیه وارد کشور شد و در برخی پروژه ها به کار گرفته شد. نام تونلی به دلیل شکل قالب‌های فلزی همزمان دیوارها و سقف‌هاست. در سیستم تونلی، دیوارها و سقف‌های بتن مسلح به‌صورت همزمان آرماتوربندی، قالب‌بندی و بتن‌ریزی می‌شوند. در آن روزها واردکنندگان این تکنولوژی عنوان می کردند که این روش موجب بالا رفتن سرعت و کیفیت اجرا شده و عملکرد سازه‌ای و رفتار لرزه‌ای مجموعه سازه را به لحاظ یکپارچگی اعضا و اتصالات آنها به نحو چشمگیری بهبود می‌بخشد.
سیستم قالب تونلی پس از اجرا در ساختمانها دیگر قابلیت تغییر ندارد. به عبارتی این سیستم با فرهنگ ایرانی ها که بعد از مدتی علاقمند می شوند تغییراتی در دکوراسیون واحد مسکونی بدهند مغایرت داشت
اما حسین زاهدی یک فعال حوزه صنعتی سازی مسکن معتقد است که ورود برخی تکنولوژیها به کشور به خصوص سیستمهای قالب تونلی دارای ایرادتی بود. او معتقد است سیستم قالب تونلی پس از اجرا در ساختمانها دیگر قابلیت تغییر ندارد. به عبارتی این سیستم با فرهنگ ایرانی ها که بعد از مدتی علاقمند می شوند تغییراتی در دکوراسیون واحد مسکونی بدهند مغایرت داشت.
این فعال حوزه صنعتی سازی مسکن در گفتگو با خبرنگار بازار در پاسخ به این پرسش که آیا در ایران شرکت های دانش بنیان فعال در صنعتی سازی می توانند پا به پای شرکت های روز دنیا به صنعتی سازی ورود و آنرا در کشور گسترش دهند؟ گفت: ساختمان های صنعتی سازی پیش ساخته در تمام دنیا بیش از ۹۵ درصد در کارخانه احداث می شوند. به عبارتی این ساختمانها در ۷ روز و در محل کارگاه مونتاژ شده و سپس در محل نصب می شود.
مدیر گروه مهندسی خانه سازی سریع با اشاره به اینکه یک شرکت ایرانی ۳ سال پیش در پارک فناوری پردیس اقدام به ساخت یک واحد مسکونی به صورت نمونه کرده و آنرا در ۷ روز احداث کرده است اظهار داشت: این شرکت بر خلاف سایر شرکتها قصد ندارد بصورت چشم بسته وارد عرصه صنعتی سازی شود. به همین منظور به سمت بومی سازی صنعتی سازی رفته است.
برخی از شرکتهای ایرانی به صورت چشم بسته اقدام به وارد کردن سیستم های قالب تونلی در دوره ای که مسکن مهر به اوج خود رسیده بود کردند
زاهدی با تاکید بر اینکه در دوره ای که مسکن مهر استارت خورد شرکت "مپسا" در شهر جدید پرند تکنولوژی قالب تونلی را از ترکیه( شرکت کوزو) وارد کرد که دارای معایب و مزایایی بود خاطر نشان کرد: در سیستم قالب تونلی نبود انعطاف عمده ترین ایراد این سیستم عنوان می شد. در فرهنگ ایرانی ها بازسازی و تغییرات دکوراسیون به خوبی وجود دارد. پس وقتی از سیستم قالب تونلی در ساختمانها استفاده شود هیچ تغییراتی در ساختمان قابل اجرا نخواهد بود. برخی از شرکت های ایرانی به صورت چشم بسته اقدام به وارد کردن سیستم های قالب تونلی در دوره ای که مسکن مهر به اوج خود رسیده بود کردند. حال باید گفت ساکنان آن واحدهای مسکونی محکوم هستند که ۵۰ سال به فکر تغییر در ساختمان نباشند.
برخی ارگانها مثل بنیاد مستضعفان به صنعتی سازی مسکن ورود کرده اما به دلیل وجود ساختار دولتی در آن به موفقیت های چندانی در این بخش نرسیده است
این فعال حوزه صنعتی سازی مسکن با اشاره به اینکه برخی ارگانها مثل بنیاد مستضعفان به صنعتی سازی مسکن ورود کرده اما به دلیل وجود ساختار دولتی در آن به موفقیت های چندانی در این بخش نرسیده است ادامه داد: چینی ها در صنعتی سازی مسکن در دنیا پیشرو هستند، بنابراین در اروپا بعد از جنگ جهانی دوم هیچگاه دغدغه ساخت و ساز نداشته اند. پس در این بخش صنعتی سازی پیشرو نیستند که بخواهیم شرکتهای ایرانی را به استفاده از سیستم های اروپایی تشویق کنیم.
شرکت چینی بعد از امضاِی برجام حاضر شد این تکنولوژی ساخت یک ساحتمان ۱۹ طبقه در ۱۵ را به ایران به مبلغ ۵۰ میلیون دلار به فروش برساند
زاهدی با اشاره به اینکه در کشور چین یک شرکت فعال در حوزه صنعتی سازی در ۱۵ روز یک ساختمان ۱۹ طبقه احداث کرد گفت: این شرکت چینی بعد از امضاِی برجام حاضر شد این تکنولوژی ساخت را به ایران به مبلغ ۵۰ میلیون دلار به فروش برساند. البته چینی ها حاضر شدند که با فروش خط تولید ۳۵ میلیون دلار دریافت کنند اما شرکت ایرانی که یک نمونه موفق در پارک فناوری پردیس ایجاد کرده حاضر نشد تن به این کار بدهد چرا که تکنولوژی آنها بومی نبود و باید ما در ایران بر اساس موجودی خود کار می کردیم.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا ساخت مسکن های چوبی در ایران هیچگاه رونق نداشته است؟ در حالیکه در اکثر کشورهای دنیا خانه های چوبی به وفور تولید می شوند اظهار داشت: چوب در کشور در اولویت قرار ندارد. البته در اکثر کشورهای اروپایی و حتی آسیایی آهن، میلگرد و سیمان گران است و چوب بهترین گزینه برای جایگزینی این محصولات است. پس اگر در ایران به سمت تولید مسکن های چوبی نمی رویم دلیل اصلی آن در اولویت نبودن چوب در کشور است.
این فعال حوزه صنعتی سازی مسکن با بیان اینکه در شمال کشور آنهم به صورت محدود و در سال های گذشته برخی خانه ها از چوب ساخته شده اند افزود: برای ساخت مسکن های چوبی روشی که سالها قبل شرکت "مپسا" به کار گرفت و حجم نقدینگی بالایی نیاز داشت را به کار نگرفتیم. بنابراین در کشور به دنبال کارخانه هایی که قبل از پیروزی انقلاب وارد ایران شده بودند رفتیم و از ظرفیت کارخانه هایی که می توانستند به ما کمک کنند استفاده کردیم.
زاهدی افزود: حال با استفاده از مدل فناوری بومی ایرانی، در پارک فناوری پردیس نمونه خوبی از صنعتی سازی بومی را احداث کرده ایم که به خوبی انعطاف پذیر بوده و می تواند به خوبی جایگزین نمونه های خارجی شود.
این فعال حوزه صنعتی سازی مسکن در پاسخ به این پرسش که تکنولوژی ورود ساختمان سازی به صورت شهرک سازی از چه زمانی وارد ایران شد؟ گفت: اگر تکنولوژی ساختمان را به معنی وارد شدن صنعت در ساختمان‌سازی در نظر گرفت، از حدود سال ۱۳۴۷ تکنولوژی ساختمان وارد ایران شد و اوج آن زمانی بود که ساختمان‌سازی به‌صورت شهرک‌سازی در بعضی از شهرهای بزرگ شروع شد. این صنعت بیشتر از کشورهای اروپایی مانند آلمان، هلند، انگلیس و فنلاند به ایران وارد شد. با این‌حال هیچ صنعتی بدون ضعف نیست،
مدیر گروه مهندسی خانه سازی سریع افزود: اغلب مشکلات در حوزه بهره وری، کیفیت کار و مهم تر از همه در تحویل پروژه رخ می دهد. می بینیم که صنعت ساخت و ساز در کشور ما هنوز هم در بسیاری از موارد ضعیف عمل می‌کند، استفاده زیاد از کارگران غیر ماهر، تجهیزات فنی کم و روش های ساخت و ساز باعث بهره وری پایین در محل ساخت و ساز می شود. بدون تردید تهیه و بهنگام نمودن برنامه‌های زمان‌بندی اجرائی و مالی یکی از مهم ترین ارکان مدیریت صنعت ساخت و ساز می باشد زیرا در صورت اتمام به موقع پروژه، کارفرما و پیمانکار هر دو از منافع مادی و معنوی بسیاری برخوردار می شوند.
زاهدی خاطر نشان کرد: در کشورهای پیشرفته صنعتی، تحویل به موقع پروژه‌ها یکی از مهمترین دغدغه‌های مدیران است. متأسفانه در کشور ما برنامه‌ریزی در نزد اکثر پیمانکاران مقوله‌ای است ناآشنا، درصورتی که امور مالی شالوده صنعت ساخت و ساز را تشکیل می‌دهد. یکی از کمبودهای اساسی درزمینه مدیریت ساخت‌وساز و صنعت ساختمان در کشور ایران عدم برقراری یک سیستم معین جهت محاسبه و تعیین هزینه‌های واقعی و مدیریت مالی بخشهای مختلف در حین انجام پروژه ساختمانی است.
وی ادامه داد: یکی از اهداف اصلی در گرایش به صنعتی سازی عملیات اجرایی ساختمانی، افزایش سرعت و ارتقا کیفیت ساخت و ساز و مدیریت دقیق مالی است. در کشور ما به علت عدم مدیریت صحیح مالی در پروژه‌های ساختمانی هر شرکتی جهت تخمین سود وزیان خود، در مدت اجرای پروژه روشی را ابداع می نماید که به دلیل عدم رعایت نکات علمی و اصولی همواره احتمال فراموش نمودن و یا در نظر نگرفتن برخی از هزینه‌ها وجود دارد .
زاهدی گفت: امروزه در ایران ساختمان به دو روش سنتی و صنعتی ساخته می شود. بنا به تعریف، در روش صنعتی، قطعات و اجزای ساختمان تحت نظام صنعتی در کارخانه تولید و از جنبه های مختلف از نظر کیفیت، آزمایش و سپس به محل کارگاه حمل می شود. با این روش حجم عملیات ساختمان در محل کارگاه، کاهش یافته و میزان تولید افزایش می یابد. مهمترین شرایطی که برای تحقق صنعتی شدن ساختمان سازی مورد نیاز است استفاده از اتصالات خشک، مکانیزه کردن عملیات اجرایی در سایت، تولید قطعات بزرگ در کارخانه طبق ضوابط استاندارد مشخص به منظر کنترل کیفیت، بهبود مدیریت ساختمان، رابطه نزدیک بین طرح و تولید و ایجاد تشکیلات موثر عملیاتی در سایت است.
روش شرکت ایرانی در بومی کردن صنعتی سازی این بود که صنعتی سازی را در قالب تونلی انعطاف پذیر کنیم
زاهدی با تاکید بر اینکه در روش بومی کردن صنعتی سازی همانطور که اعلام کردم به سراغ برخی کارخانه هایی(آکام بتن) که قبلا احداث شده اند و محصولاتی مثل درپوش تولید می کردند که به مسکن نزدیک بود رفتیم خاطر نشان کرد: روش شرکت ایرانی در بومی کردن صنعتی سازی این بود که صنعتی سازی را در قالب تونلی انعطاف پذیر کنیم.
وی ادامه داد: یکی از شاخصه های صنعتی شدن، تولید انبوه محصولاتی است که قبلا به طرق سنتی و با روش های دستی تهیه می شدند، این محصولات باید دارای ویژگی های استاندارد از نظر کیفیت، تخصص گرایی در تولید، توجه به مسائل تولید، فروش و بازار به طور همزمان و به کارگیری روشهای اتوماتیک و مکانیزه در روند تولید باشد. از دیدگاه سیستم برنامه ریزی و کنترل پروژه، صنعتی سازی ساختمان فرآیندی حساب شده با در نظر گرفتن مولفه های مدیریت زمان، هزینه و کیفیت با اعمال استانداردهای مرتبط برای انبوه سازی ساختمان است . در این روش قطعات و اجزای ساختمانی بصورت کارخانه ای تولید می شود که به طور انبوه و بر اساس استانداردهای مدولار و زنجیره ای و با رعایت موازین توسعه پایدار انجام می شود.
زاهدی اضافه کرد: در روش صنعتی سازی مسکن، نقشه های صنعتی، تهیه و تیپ سازی می شود و مصالح به صورت سری در کارگاه های صنعتی تولید می شوند و مدیریت کار و شیوه از ابتدای تهیه نقشه تا تولید مصالح ساختمانی و غیره صنعتی است. مزایای صنعتی سازی ساختمان شامل سبک سازی، مقاوم سازی، صرفه جویی در مصالح، مصرف بهینه انرژی در دوران ساخت و بهره برداری، افزایش عمر و کیفیت ساختمان ، قطعات و اجزای آن، پیش بینی کیفیت ساختمان و نهایتا کاهش دوره ساخت و در نتیجه کاهش هزینه های ساخت است. برای رسیدن به هدف کاهش هزینه های هر پروژه، ارائه یک راهکار مناسب در جهت کاهش زمان ساخت ساختمان به صورت صنعتی با تکیه بر دانش برنامه ریزی و کنترل پروژه از اهمیت به سزایی برخوردار است.
نظر شما