تهمینه غمخوار؛ بازار: موضوع تامین برق عراق در طی سالهای اخیر به موضوع چالش برانگیزی میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، جمهوری اسلامی ایران و کشورهای غربی من جمله امریکا تبدیل شده است.
در واقع یکی از مشکلات اصلی پیش روی عراق در طی سالهای اخیر که آمریکا اجازه ورود این کشور به حوزه انرژی از جمله برق را نداده، کمبود نیروگاه های برق و ضعف زیرساخت‌های این صنعت است که نیاز مبرم کشور را به واردات برق پررنگ تر ساخته و کمبود برق همچنان یکی از بحران‌های اصلی این کشور است.
در واقع، عراق با گذشت ۱۷ سال پس از سقوط صدام هنوز نتوانسته نیروگاهی در این کشور تاسیس کند و با وجود تلاش های وافر در خصوص عقد قراردادهای تاسیس نیروگاه با کشورهای آسیای شرقی، اروپایی و ایران، امروزه به وضعیتی دچار شده که توانایی تامین برق مورد نیاز اکثر شهرهای خود را ندارد. از طرفی دشمنان این کشور از جمله امریکا با فشارهای خارجی خود، همواره به دنبال توقف مسیر توسعه‌ای عراق بوده اند.
در این میان، در طی این سالها با توجه به روابط راهبردی و استراتژیک میان عراق و ایران که دو کشور درصدد گسترش مناسبات دو جانبه به خصوص روابط اقتصادی و تجاری بوده اند، جمهوری اسلامی ایران تنها تامین کننده بخش زیادی از برق عراق به میزان هزار و ۳۵۰ مگاوات در ساعت بوده است.
اقتصاد ایران به دلیل تحریم‌های روز افزون و ظالمانه امریکا و همچنین اقتصاد عراق به دلیل فشارهای بی جای امریکا در کنار اوضاع نامطلوبی که در داخل با آن مواجه بوده، نیازمند گسترش همکاری ها در راستای تبادلات تجاری و اقتصادی بوده است.
اما در این میان، از دو سال گذشته رسانه های عراقی اخباری را مبتنی بر افزایش همکاری های دولت عراق و شورای همکاری خلیج فارس در زمینه اقتصادی و انرژی منتشر کرده به طوری که عراق در اواخر تابستان سال گذشته، قراردادی با شورای همکاری خلیج فارس برای خط انتقال برق امضا کرد که این خط انتقال ۵۰۰ مگاوات برق را به شبکه گسترده این کشور تا اواخر سال ۲۰۲۰ وارد می‌کند.
همچنین، طی روزهای گذشته اردن و عراق توافقی را امضا کردند که در راستای آن قرار است شبکه برق دو کشور متصل شده و اردن به عراق برق صادر کند، در حالی که مقامات عراقی از سال گذشته همواره اعلام کرده اند که سه سال زمان نیاز است تا کشور از لحاظ انرژی خودکفا شود و فعلا نیاز به واردات برق به خاطر ارزان بودن انرژی در ایران دارد.
وزیر نیروی جمهوری اسلامی هم چند ماه پیش اعلام کرد که قرارداد صادرات برق به عراق برای دو سال دیگر تمدید شد در حالی که ماه پیش آمریکا معافیت عراق برای واردات برق ایران را به مدت سه ماه تمدید کرد و وزیر دارایی عراق از طرح قطع وابستگی به برق ایران خبر داد.
در همین راستا و با توجه به اهمیت موضوع تامین برق عراق و اخبار مرتبط با آن، خبرنگار بازار گفتگویی را با «حسن کاظمی قمی»، سفیر اسبق ایران در عراق به عنوان اولین نماینده جمهوری اسلامی ایران بعد از حکومت بعث عراق ترتیب داده که این مصاحبه را در ادامه می خوانید:
* چندی پیش خبرگزاری های خارجی از جمله منابع خبری کشورهای عربی، اخباری را مبنی بر اینکه سازمان تامین برق کشورهای همکاری خلیج فارس در حال مذاکره با مقامات عراقی برای ایجاد ارتباط برقی با استان بصره در جنوب عراق است، منتشر کرده و این موضوع را مطرح نمودند که با اتصال شبکه برق عراق با شبکه‌های برق کشورهای عربی، وابستگی عراق به واردات برق از ایران کاهش یافته و این موضوع موجب انزوای ایران خواهد شد. از طرفی با توجه به روابط دیرینه و مستحکم میان جمهوری اسلامی ایران و کشور عراق و این موضوع که سالهاست برق ایران به عراق صادر شده و جمهوری اسلامی ایران تامین کننده بخش زیادی از برق این کشور است، آیا اگر عراق توافقات با کشورهای عربی را بپذیرد، این کشور از برق ایران بی نیاز می شود و کشورهای دیگر جایگزین ایران خواهند شد؟
امروزه عراق همچنان نیازمند به تامین برق مورد نیاز خود است و اگر چه از ابتدای اشغال این کشور توسط امریکاییها یک سری قراردادهای سنگین و وسیعی در حوزه تامین برق بین شرکتهای امریکایی و دولت عراق منعقد شد، اما امریکاییها بر خلاف تعهداتشان، به درستی عمل نکردند.
در واقع شرکت جی ای (جنرال الکترونیک امریکا) با فروش توربین های برق به میزان ۵۴ عدد می توانست نیروگاههایی را در عراق احداث کند تا نیاز مندی های برق عراق تامین شود زیرا عراق نزدیک به ۲۹ هزار مگابایت برق نیاز دارد، در حالی که امروز هنوز کمتر از نیمی از برق مورد نیاز خود را چه از طریق تولید برق در نیروگاههای داخلی و بخشی هم از طریق ایران تامین می کند.
نکته دوم این است که فاصله زیادی میان برقی که در این کشور تامین می شود و برقی که این کشور بدان نیازمند است، وجود دارد و همسایگانی که امروز مدعی هستند می توانند تامین کننده برق مورد نیاز عراق باشند، این حجم از تولید را ندارند که به این میزان صادرات برق داشته باشند تا دیگر عراق نیازمند به برق ایران نباشد.
*آمریکا در تلاش است تا رابطه اقتصادی عراق با ایران را قطع کند تا وابستگی بغداد به تهران کمتر شود. این امر شدنی است؟
امریکاییها در چارچوب سیاست های خود در تلاشند تا روابط ایران و عراق را به خصوص در حوزه اقتصاد قطع کنند که این مسئله امکان پذیر نیست. بنابراین درصدد کاهش این روابط تا حد ممکن هستند. بنابراین آنها به دنبال جلوگیری از این نوع همکاریها هستند و اینکه امکانی که امروز جمهوری اسلامی ایران در جهت کمک به دولت و مردم عراق از آن برخوردار است، را از عراق بگیرند که در آن صورت عراقی ها از دو بعد یعنی یا قطع همکاری یا کاهش همکاری با ایران متضرر می شوند.
از آن جایی که سیاست امریکاییها به دلیل آن که یک سیاست شکست خورده و ناکام در منطقه از جمله عراق است، در حال نواختن بر طبلی هستند که به هر شکلی که شده این روابط را کاهش دهند. بر همین اساس دو راهکار را در دستور کار خود قرار داده اند: یکی از آنها تشویق سرمایه گذارهای امریکایی برای ورود به حوزه انرژی از جمله برق و دومین راه جایگزین کردن حوزه عربی به جای جمهوری اسلامی ایران در عراق است.
راهکار امریکاییها برای کاهش روابط عراق و ایران: ۱) تشویق سرمایه گذارهای امریکایی برای ورود به حوزه انرژی از جمله برق
۲) جایگزین کردن حوزه عربی به جای جمهوری اسلامی ایران در عراق
بسیار روشن است که این اتفاق رخ نخواهد داد، زیرا اگر امریکاییها به دنبال تامین برق عراق بودند که طی این هفده سال این کار را انجام می دادند. همچنین طی سفری که مصطفی الکاظمی به امریکا داشت، امریکاییها هیچ گونه مساعدتی نکردند و همچنین این شرکت جنرال الکترونیک به دلیل آن که در حال ورشکستگی بود، قراردادی را با دولت عراق منعقد کرد نه اینکه به فکر عراقی ها باشند.
*اهداف اعضای شورای همکاری خلیج فارس از گسترش روابط اقتصادی و تأمین انرژی عراق چیست؟ آیا صرفا دلایل اقتصادی دارند؟
کشورهای عربی که در نقطه مقابل شکل گیری عراق جدید بودند و بسیاری از آن ها متهم به حمایت از تروریسم هستند، درصدد این نیستند که به عراق کمک کنند که یک عراق شکوفا، مستقل و باثبات ایجاد شود. همچنین دنبال این نیستند که یک دولت دموکراتیک که بتواند توفیقات امنیتی، اقتصادی، خدمات و رفاه برای مردم عراق فراهم آورد نیز نیستند.
کشورهای عربی که در نقطه مقابل شکل گیری عراق جدید بودند و بسیاری از آن ها متهم به حمایت از تروریسم هستند، درصدد این نیستند که به عراق کمک کنند که یک عراق شکوفا، مستقل و باثباتی ایجاد شود و همچنین یک دولت دموکراتیک بتواند توفیقات امنیتی، اقتصادی، خدمات و رفاه برای مردم عراق فراهم آورد
در واقع، این کشورها چندان علاقه مند به این نوع همکاری و تامین برق عراق نیستند، بلکه این امریکاییها هستند که آنها را تشویق و ترغیب می کنند که چنین مذاکراتی را با مقامات عراقی انجام دهند.
باید توجه داشت سالها طول می کشد تا عراق از برق صادراتی از ایران بی نیاز شود و این نیروگاههایی که در عراق ساخته شده، بخش عمده آنرا شرکتهای نیروگاه ساز ایرانی احداث کرده اند.
بنابراین اینکه کشورهای حوزه خلیج فارس به سهولت جایگزین ایران شوند و عراق دیگر نیاز به برق ایران نداشته باشد، هنوز قضاوت درستی نیست.
نظر شما