بازار؛ گروه استان ها: اگرچه شهرداری مشهد برای اجرای زیرساخت‌های این طرح تاکنون بالغ‌بر هزاران میلیارد تومان هزینه کرده و بیش از ۸۰ درصد عرصه موردنیاز جهت اجرای شارستان، خیابان‌های اصلی و فضاهای سبز پیش‌بینی‌شده اما تمامی این نقشه‌های دیرینه با حرکتی لاک‌پشتی بدون پایان مانده و نارضایتی بسیاری از ساکنان بافت پیرامونی را به همراه داشته است.
باید اذعان کرد که بازنگری این طرح در سال۱۳۷۷ و یک‌بار هم در سال ۱۳۸۷ و اینک بازنگری مجدد توسط معاونت پژوهشی دانشگاه تهران هنوز نتوانسته نقشه راه را برای نوسازی هموار کند.
محل مناقشه
طرح بهسازی و نوسازی بافت پیرامون حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) در خردادماه سال ۱۳۷۴ در کمیسیون ماده پنج قانون شهرداری به تصویب رسید و در سال ۱۳۷۷ موردبازنگری قرار گرفت و فروردین سال ۷۸ الگوی طرح به تصویب کمیسیون ماده پنج رسید اما این طرح تاکنون چندین بار دستخوش تغییر شده است.
طبق مصوبه ۱۹ تیرماه سال ۹۶ شورای عالی معماری و شهرسازی به‌منظور جلوگیری از تداوم اقدامات مخالف با حفاظت از حیثیت مکان و ارزش‌های ملموس و ناملموس بافت تاریخی - فرهنگی پیرامون حرم مطهر رضوی، طرح نوسازی و بهسازی حرم مطهر رضوی مصوب سال ۱۳۸۷ لغو و اجرای آن متوقف شد.
بااین‌حال سال گذشته استاندار خراسان رضوی اعلام کرد نقشه راه بازسازی بافت پیرامون حرم مطهر رضوی موردتوافق وزارت راه و شهرسازی و شهرداری مشهد قرارگرفته است.
اگرچه قرار بود وزارت راه و شهرسازی و شهرداری مشهد به‌صورت مشترک تا پایان سال ۹۸ طرح تفصیلی جدید را با در نظر گرفتن مبانی شهرسازی و دغدغه‌های موجود در بافت پیرامون حرم مطهر رضوی تهیه و آن را در شورای عالی شهرسازی و معماری به تصویب برسانند اما شورای عالی شهرسازی خود به‌صورت مستقیم به این موضوع ورود کرد و این اقدام اعتراض شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر مشهد را در پی داشت.
اگرچه شهرداری مشهد برای اجرای زیرساخت‌های این طرح تاکنون بالغ‌بر هزاران میلیارد تومان هزینه کرده و بیش از ۸۰ درصد عرصه موردنیاز جهت اجرای شارستان، خیابان‌های اصلی و فضاهای سبز پیش‌بینی‌شده اما تمامی این نقشه‌های دیرینه با حرکتی لاک‌پشتی بدون پایان مانده و نارضایتی بسیاری از ساکنان بافت پیرامونی را به همراه داشته است
در همین راستا اگرچه علیرضا رزم حسینی استاندار خراسان رضوی تأکید داشت طرح جدید نوسازی و بهسازی بافت پیرامون حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) با اجماع نخبگان و مسئولان استان توسط مشاور تهیه و در مراحل نهایی تصویب در شورای عالی شهرسازی و معماری است اما به اعتقاد مسئولان شهری این طرح با نگاه مشارکت جویانهِ نخبگان و کارشناسان این استان همراه نبوده است.
نظرات کارشناسان بومی باید لحاظ شود
در این رابطه رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر مشهد با اشاره به اینکه بیشتر تصمیمات در حوزه بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی طی چندین سال گذشته یکسو نگرانه بوده و نتوانسته دغدغه هویت شهر مشهد و میراث ملموس و ناملموس شهر را برطرف کند به بازار گفت: بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی جایگاهی فرا منطقه‌ای دارد و تصمیمات این بافت هم اثرات فرا شهری خواهد داشت.
محمدهادی مهدی نیا افزود: در ۲۵ سال گذشته نیز ارگان‌های مختلف برای اصلاح بافت و ساختار منطقه ثامن طرح‌هایی تهیه و اجرا کرده‌اند که در زمان خود مناسب بوده ولی در زمان کنونی دارای ایرادات فراوان است.
وی تاکید کرد: در هفت سال گذشته وزارت راه و شهرسازی برای تفویض اختیارات خود به استانها اقدامی انجام نداده و در طرح‌های توسعه شهری اجماع سازی صورت نگرفته است.
از حرف تا حوزه عمل
مهدی نیا ادامه داد: دانشگاه تهران نیز که در جایگاه مشاور طرح در شش ماه گذشته مشغول مطالعه طرح تفصیلی ثامن بود، هیچ‌گونه رویکرد مشارکت‌جویانه از خود نشان نداد این در حالی است که تمام دستگاه‌های مرتبط با این حوزه از شهرداری مشهد تا استانداری خراسان رضوی، اداره کل راه و شهرسازی استان و وزارت راه و شهرسازی در تهیه طرح‌های توسعه شهری با مشارکت دادن کارشناسان و مدیران بومی، به ایجاد فضای گفت‌وگو و شهرسازی مشارکتی اهتمام ورزیده‌اند.
وی گفت: تنها به‌صرف وجود پشتوانه حاکمیت مرکزی، تعیین تکلیف پشت درهای بسته برای موضوعی با مسائل و مشکلات گسترده بافت پیرامون حرم مطهر حضرت امام رضا (ع)، گرفتاری‌ها و دغدغه‌های این کلان‌شهر سه‌میلیون‌نفری را راهگشایی نمی‌کند، ازاین‌رو اصرار داریم در تهیه ، تائید و تصویب این طرح نظرات و نقدهای مدیریت شهری مشهد، سازمان‌های مردم‌نهاد و کارشناسان بومی لحاظ و گنجانده شود.
طولانی شدن زمان نوسازی
رئیس شورای شهر مشهد نیز با اشاره به اینکه این طرح ۲.۵ درصد در سال پیشرفت فیزیکی داشته است، بیان کرد: تمام تلاش شورا و مدیریت شهری این است که همه سازمان‌ها را وارد کار کند تا هر چه سریع‌تر این طرح به اتمام برسد.
محمدرضا حیدری بابیان اینکه طولانی شدن این طرح در شأن و جایگاه شهر مشهد به‌عنوان شهر امام رضا (ع) نیست ادامه داد: وزارت مسکن و شهرسازی حدود هفت سال به تنهایی این طرح را اجرا کرد و بعدازاینکه نتوانست طرح را ادامه دهد به سراغ مدیریت شهری و آستان قدس آمد.
وی اظهار کرد: سابقه طرح بازسازی اطراف حرم مربوط به سال ۷۱ است که در طی نامه‌ای خطاب به مقام معظم رهبری اعلام شد که برای تسریع و تشویق بازسازی بافت اطراف حرم وزارت مسکن‌وشهرسازی در نظر دارد با مشارکت آستان قدس و شهرداری پیش‌قدم شود و در اجرای این امر مهم شرکتی را تأسیس کند؛ یعنی شرکت مسکن و شهرسازی برای اجرای این طرح وارد کار می‌شود و دیگر سازمان‌ها به کمک او خواهند آمد.
وی ادامه داد: در همین راستا بعد از هفت سال شرکت عمران و مسکن‌سازان ثامن شکل گرفت و این در صورتی بود که این طرح باید ظرف مدت ۱۰سال به پایان می‌رسید.
رئیس شورای اسلامی شهر مشهد بابیان اینکه ۵۵ درصد سهام در این طرح به نام وزارت مسکن و شهرسازی ۳۵ درصد سهام به آستان قدس و تنها ۱۰ درصد به شهرداری تعلق دارد افزود: در حال حاضر سازمان بازآفرینی قصد دارد نقش خودش را از این فضا کم‌رنگ و املاک و دارایی خود را از این شهر منتقل کند.
وی تأکید کرد: این وزارت باید پاسخگو باشد که چرا طی ۱۰سالی که مقرر بوده بافت را اصلاح کند این کار را به پایان نرسانده و حالا قصد دارد خود را از این طرح خارج کند.
وی با اشاره به این موضوع که اعضای شورا در خصوص بازسازی اطراف حرم با یکدیگر یکپارچه و منسجم هستند و دراین‌بین برخی رسانه‌ها قصد سیاه نمایی از افتراق رادارند افزود: اعضاء شورای پنجم معتقد هستند که مردم و ساکنان در اطراف بافت حرم باید باقی بمانند و خود آن‌ها مأموریت نوسازی را بر عهده بگیرند.
نیم نگاه
در همین راستا عده ای از صاحب نظران بر این باورند با توجه به منویات مقام معظم رهبری در خصوص مسئله حفظ هویت تاریخی و اسلامی شهر و حفظ مراکز قدیمی که در فروردین سال ۸۶ صادر شد باید به این پرسش پاسخ داد به چه دلیل بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی روز به روز در حال تخریب و عدم توجه به جریان زندگی موجود در این منطقه است که در چند سال پیش مردمان زیادی را در خود جای داده و در حال حاضر با حضور در این بافت سالخورده، هیچ جلوه‌ای از هویت تاریخی آن برای بیننده زنده نمی‌شود؟
بنا بر نظر کارشناسان پروژه تخریب بافت پیرامون حرم مطهر رضوی بدون پشتوانه علمی و فرهنگی سال‌های سال است که در حال اجراست و تاکنون بسیاری از بناهای تاریخی این بخش تخریب شده و لذا این طرح به‌گونه‌ای پیش رفت که در حال حاضر حرم حضرت رضا(ع) در بین برج‌ها و هتل‌های سر به فلک کشیده محبوس مانده‌است در حالیکه با مرور تاریخ گذشته شهر مشهد به یاد می‌آوریم در هر نقطه از این شهر می‌ایستادیم حرم مطهر رضوی به عنوان کانون اصلی این شهر می‌درخشید لذا هنوز هم می‌توانیم این بافت را نجات دهیم.
نظر شما