عرضه ارز به بازار اقدامی درست یا مسکنی زود گذر!؟

اسدالله خسروی؛ بازار: سیاست بانک مرکزی در تزریق ارز به بازار با هدف کنترل قیمت ها و ممانعت از رشد نرخ این کالا نشان می دهد که این بانک ارز لازم را برای ساماندهی چنین بازاری دارد اما همتی رئیس کل بانک مرکزی معتقد است؛ فقط عرضه ارز به بازار برای جلوگیری از رشد قیمت ها در این بازار کافی نیست و چه بسا بعضا عرضه منابع ارزی به نفع عده ای سفته باز و سوداگر می انجامد.
اقتصاددانان نیز چنین نظری دارد و می گویند؛ هر چند بانک مرکزی متولی ساماندهی نرخ ارز است اما سایر وزارت خانه چون وزارت نفت، اقتصاد و صمت باید با ایجاد و اجرای راهکارهای درست و کارشناسی به بانک مرکزی کمک کنند. از طرفی سیاست های کلان اقتصادی نیز طوری باید اجر شود که اقتصاد کشور رونق گیرد تا با قرار گرفتن کشور در مسیر رشد اقتصادی، نقدینگی در بخش تولید جذب و تورم بر مدار نزول قرار گیرد نه این که نقدینگی سرگردان هر روز سر از بازاری در بیاورد.
به طور مثال بانک مرکزی با افزایش قیمت ارز در بازار هفته گذشته اقدام به عرضه ارز سهمیه ای کرد اما با توجه به عدم شفافیت در تقاضای واقعی و اینکه هر فردی با ارایه کارت ملی می توانست ۲۲۰۰ دلار از صرافی ها ارز بگیرد و آن را در بازار آزاد با سود ۴ میلیون تومان بفروشند با انتقادات کارشناسان همراه شد و بانک مرکزی به سرعت این رویه ارز پراکنی را متوقف کرد.
اما با قطع ارز سهمیه ای بانک مرکزی در صرافی ها، بازار گرانی ارز دوباره جان گرفت و قیمت دلار بازار آزاد که ۲۵ هزار تومان بود طی چند روز با رشدی بالا به ۲۷ هزار تومان و یورو حدود ۳۳ هزار تومان رسید. تبعات این گرانی بازار سکه و طلا را هم دچار تغییر قیمت کرد تا جایی که نرخ  طلا نیز افزایش و هر سکه تمام بهار آزادی در بازار به ۱۳ میلیون تومان رسید.
درست است که بانک مرکزی با رشد جهشی قیمت ارز در بازار مجبور به عرضه ارز در صرافی ها برای جلوگیری از رشد قیمت ها در این بازار می شود اما آیا این اقدام از سوی بانک مرکزی که بارها مورد امتحال قرار گرفته تا کنون سیاستی درست و کارساز بوده است؟ و یا تاثیر گذاری آن در ثبات قیمتی یا کاهش نرخ ها فقط چند روز به طور انجامیده است.
البته همه بازارها این روزها وضعیت مناسبی ندارند و فراز نشیب مقطعی برخی بازارها نیز تاثیر مستقیم و غیر مستقیم بر روی سایر بازارهای دیگر به جای می گذارد. به طور مثال با رشد شاخص ها در بازار سرمایه، طی چندین ماه خیلی ها توانستند در این بازار پرسود که به شفافیت نیزمعرف است، سودهای کلانی به جیب بزنند. سودآوری برای خیلی از سرمایه گذاران تازه وارد و غیر حرفه ای که تا چند ماه پیش فقط نام بورس به گوششان خورده بود اما بدون اینکه از نحوه فعالیت و تبعات چنین بازاری برای سرمایه گذاری مطلع باشند تا یکی دو ماه گذشته بدون زحمت در این بازار وسیع  پول پارو کردند.
اما پس از مدت ها رشد و نمو شاخص ها در بورس، سیر نزولی شاخص ها در این بازار شروع شد. شروعی که تا حدود ۲ ماه پایانی نداشت و همچنان بازار با افت همراه بود. این روند نه تنها باعث از بین رفتن سود و بعضا سرمایه خیلی ها شد بلکه با هجوم سرمایه گذاران متضرر و غیر حرفه ای بورسی به بازار ارز و سکه تقاضا در این بازار حساس را تحریک و قیمت ها نیز با رشد همراه شدند.
در چنین شرایطی بود که بانک مرکزی با مشاهده رشد قیمت ها در بازار ارز بدنبال افزایش سطح تقاضا مجبور به عرضه این کالا در بازار برای کنترل قیمت ها شده است. سیاستی که در این شرایط حساس کمبود منابع ارزی کشور، بی شک به زیان اقتصاد است.
طبق گزارش های موجود، همزمان با رشد قیمت ارز و رسیدن نرخ دلار به ۲۷ هزار تومان با دیگر بانک مرکزی اقدام به عرضه‌های سنگین ارز در بازار (دلار نیمایی)  کرده است تا با چنین رویکردی از تنش های ارزی بکاهد. تنشی که با افزایش قیمت ارز در بازار قیمت همه کالا و خدمات در بازار افزایش و با این روند فشار مضاعفی بیز پیش به مردم وارد می شود.
هر چند بانک مرکزی در چنین شرایطی مجبور به عرضه ارز به بازار است اما آیا وقت آن نیست که که تصمیم گیری ها و سیاست گذاری ها در ساماندهی همه بازارها در کشور طوری باشد که با افت یک بازار بازار دیگر دچار تنش نشود.؟