محمد رضا هادیلو؛ بازار: سالهاست که در مورد وضعیت فرش دستباف ایران مطالب زیادی نوشته می شود و درخواست فعالان این عرصه برای اطلاع مسئولان و برنامه ریزی در جهت رفع آنها و بهبود شرایط مطرح می شود. اما آنچه بوده، فریاد فرش‌بافان بوده و گوش بسته مسئولان. حالا قالی کرمان که روزی می توانست بیش از یک میلیارد دلار ارز وارد کشور کند چنان اسیر دست دلالان و غیر حرفه ای ها شده که مهمترین و ساده ترین نیاز فعالانش که بیمه است را هم به دست فراموشی سپرده و فقط برای بقا دست و پا می زند.
دقیقا ۲ سال پیش یعنی در شهریور ماه ۱۳۹۷ بیست و هفتمین نمایشگاه فرش دستباف ایران برپا شد و کرمانی ها که بخش مهمی از بازار فرش را در دست دارند نیز در آن شرکت کردند.
در همان زمان حسین وزیری، رئیس اتحادیه فرش کرمان با اشاره به فعالیت چند نسل از خانواده ها در تولید فرش دستباف گفت: از ابتدای تشکیل نمایشگاه فرش دستباف، اتحادیه فرش کرمان همه ساله در این نمایشگاه حضور فعال دارد و خوشبختانه وضعیت صنعت فرش در سال های اخیر به علت افزایش ظریف بافی و تنوع رنگ، رشد خوبی را تجربه کرده است.
وی، افزایش قیمت ارز را یکی از نکات مثبت برای بهبود وضعیت صادرات ارزیابی کرد و افزود: در حال حاضر جذابیت صادرات فرش بسیار زیاد شده و این امر باعث بازگشت مشتریان خارجی به کشور شده است.
اما در همان نمایشگاه علیرضا زندی، مسئول اتحادیه فرش دستباف رفسنجان در رابطه با ارزیابی خود از بازار فرش گفت: متاسفانه تعداد بافنده های کرمانی فرش کم شده و این یک خطر بزرگ برای کرمان محسوب می شود که نیاز به تدابیر مسئولان استان دارد و باید راهکارهایی برای تشویق فرش بافان به منظور استقبال و ورود مجدد به بازار فرش کرمان اتخاذ شود.
سایه سنگین غیر حرفه ای ها روی سر حرفه ای ها
بر اساس آمارهای رسمی در حال حاضر کرمان با بیش از ۷۲ هزار بافنده فرش یکی از قطب های تولید فرش دستباف ایران به شمار می آید.
بافنده هایی که باید افتخار ایران در بازارهای جهانی را مدیون سرانگشتان هنرمند آنها بود اما حالا و در شرایطی که هر کدام از آنها با اینکه نان آوار یک یا چند خانواده هستند از کمترین حمایت ها نیز بی بهره بوده و مهمترین نیازشان شاید کمترین درخواست باشد و آن هم «بیمه شدن» است
بافنده هایی که باید افتخار ایران در بازارهای جهانی را مدیون سرانگشتان هنرمند آنها بود اما حالا و در شرایطی که هر کدام از آنها با اینکه نان آوار یک یا چند خانواده هستند از کمترین حمایت ها نیز بی بهره بوده و مهمترین نیازشان شاید کمترین درخواست باشد و آن هم «بیمه شدن» است.
برای آگاهی از وضعیت فرش‌بافان و میزان بی تفاوتی مسئولان به این قشر زحمت کش همین بس که بدانیم، تا کنون از ۷۲ هزار بافنده فرش کرمان، تنها ۱۵ هزار و ۲۰۰ نفر یعنی ۲۰ درصد کل بافندگان بیمه شده اند و بقیه، چشم بر دار دوخته و در انتظار خبری از طرف مسئولان برای اطمینان از آینده و دوران پیری خود نشسته اند.
معضل دیگر فرش کرمان این است که مثل بسیاری از تولیدات و محصولات ایرانی اسیر دست دلالان شده و حالا باید بیمه و تامین نشدن مواد اولیه و نبود یک بازار مشخص برای عرضه محصولات را فراموش کند و به درد دلالانی که موجب فعال شدن گروهی غیرحرفه ای در این صنعت شده اند، فکر کند.
همین چند روز پیش بود که معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت شمال استان کرمان که دلیل اصلی ورود دلال ها به بازار فرش را حضور بافندگان غیرحرفه ای عنوان کرده بود، گفت: وقتی غیرحرفه ها وارد این بازار می شوند به دلیل آنکه تولیداتشان کیفیت ندارد، نمی توانند خودشان فرششان را به بازار عرضه کند، بنابراین رو به سمت دلال ها می آورند و بازار را به چالش می کشند.
سینا خسروی درباره مشکلات حوزه صنعت فرش استان کرمان نیز تاکید کرد: بافت فرش هنر اصلی استان کرمان است که تمام تلاش ما در سال های اخیر در راستای احیای این صنعت بوده که در این راستا ابتدا نیاز بود یک تشکل خصوصی قوی و برنامه دار در کنار سازمان صمت استان قرار بگیرد.
وی با بیان اینکه از سه سال قبل سازمان صمت به این موضوع ورود پیدا کرد و اتحادیه قدرتمند «فرش دستبافت، مس و صنایع دستی» در استان کرمان راه اندازی شد، اظهار کرد: این تشکل بازوی اجرایی سازمان صمت در حوزه فرش است و در این راستا برنامه ریزی هایی صورت گرفته است و انتظار می رود فرش بافان نیز کانال های ارتباطی خود را با این اتحادیه و سازمان برقرار کنند.
خسروی با اشاره به صدور مجوز برای ۱۵۳ کارگاه تولید بافت فرش در استان گفت: اگر مشکل بیمه بافندگان را حل کنیم قطعا می توانیم جهش تولید را در بخش فرش دستباف شاهد باشیم.
خروج قالی کرمان از لیست صادرات ایران
امروز نمی توان از دلالان و غیرحرفه ای ها حرف زد در حالی که سالهاست کسی صدای فرش‌بافان حرفه ای را نمی شنود و چنین وانمود می کنند که از خواسته ها و نیازهایشان خبر ندارند.
به گفته افرادی که سالهاست در این عرصه مشغول به کار هستند، تأمین مواد اولیه مرغوب برای تولید فرش‌های باکیفیت در استان های مختلف و بخصوص کرمان، ضعف در بازاریابی و صادرات فرش دستباف، کمبود اطلاعات تولیدکنندگان از نیازهای بازار و عدم تطابق تولید با سلیقه مصرف‌کننده، مشخص نبودن تعداد دقیق بافندگان روستایی و شهری و تعداد کارگاه‌های فعال، از جمله مشکلاتی هستند که فرش دستباف را به رکود و حتی نابودی نزدیک کرده اند.
حالا اضافه کنیم رقابت شدید کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا با ایران را در زمینه صادرات فرش، تا به این باور برسیم اگر در طول قرن ها فرش دستباف ایران توانسته بود جای خود را در بازارهای جهانی باز کرده و در آن حکمرانی کند، حالا در کمترین زمان به فراموشی سپرده شده و زیر پای رقبا از بین می رود.
گذری بر تاریخ فرشبافی کرمان نشان می دهد که در گذشته های نه چندان دور صادرات فرش و قالی این منطقه سرآمد بوده و حتی بیش از یک میلیارد دلار صادرات فرش از این استان، سود و ارز زیادی وارد کشور می کرد.
اما این روزها برند بی رقیب قالی کرمان دیگر در حوزه صادرات جای خاصی ندارد و به خاطر بی توجهی مسئولان و عدم حمایت و به روز نشدن فعالان این عرصه، بافندگان فرش از طرح‌های قدیمی و کیفیت فرش فاصله گرفته‌اند.
وقتی بافنده حتی برای بیمه شدنش که کورسویی برای دوران پیری و از کارافتادگی اش به شمار می آید، امیدی ندارد، چطور می تواند به سراغ خواسته های مخاطب و نیازهای بازار برود و به فکر برآورده کردن آنها باشد؟
هر بار که صحبت از حمایت ها به میان می آید، متولیان امر به قانون و سهمیه و اعتبارات اشاره می کنند تا به قول معروف توپ را به زمین دیگری بیندازند. به همین خاطر در این آشفته بازار آنکه همیشه بازنده است، بافنده است
سهیه بیمه تمام شد!
هر بار که صحبت از حمایت ها به میان می آید، متولیان امر به قانون و سهمیه و اعتبارات اشاره می کنند تا به قول معروف توپ را به زمین دیگری بیندازند. به همین خاطر در این آشفته بازار آنکه همیشه بازنده است، بافنده است.
معاون بیمه ای سازمان تامین اجتماعی استان کرمان در خصوص بیمه فعالان عرصه فرش کرمان می گوید: برای بحث بیمه قالی بافی، استان کرمان دارای یک سهمیه ای است که براساس این سهیمه می توانست بافندگان را بیمه کند اما متاسفانه در سال های اخیر سهمیه جدیدی در این خصوص به استان کرمان اختصاص داده نشده است.
میثم شهابی ادامه می دهد: قالی بافانی که به هر دلیلی بیمه قالی بافی نبوده و یا از پوشش این نوع بیمه به هر دلیلی خارج شده اند می توانند از سایر بیمه ها همچون بیمه مشاغل آزاد یا روستایی می توانند استفاده کنند.
وی با اشاره به اینکه سازمان تامین اجتماعی در چند وقت اخیر پالایش بیمه شدگان قالی بافان را اجرا و در این راستا هر بیمه شده ای که در این حوزه فعالیت نداشته را از لیست بیمه خارج کرده است، تاکید می کند: اگر افرادی باشند که این شغل را ندارند اما از این بیمه استفاده می کردند، در صورت شناسایی بلافاصله بیمه آنها را قطع خواهیم کرد و افراد جدید را اضافه خواهیم کرد.
اینکه در هر صنفی مشکلات و معضلاتی وجود دارد غیر قابل انکار است. اما وقتی مسئولان با آگاهی از همه آنها فقط حرف می زننند و هیچ اقدامی در جهت رفع مشکلات و حمایت از فعالان اصناف نمی کنند حتما بیش از غیرحرفه ای ها و دلالان مقصرند و و گناهشان نابخشودنی است.
نظر شما