بازار؛ گروه استان ها: قالی کرمان که روزگاری شهره آفاق بود این روزها با افت جدی روبه‌رو شده و کیفیت فرش‌های تولیدی کاهش یافته است. گران شدن مواد اولیه و عدم توانایی قالی‌بافان خانگی برای تامین مواد اولیه باکیفیت، سبب تولید فرش‌هایی با نخ‌های آکرلیک شده است که استحکام فرش‌های بافته شده از پشم را ندارند.
از سوی دیگر کاهش حضور گردشگران خارجی و داخلی در کرمان به دلیل شیوع کرونا، بازار فرش را به شدت کساد کرده و از رونق انداخته است. قالی‌بافان هم با مشکلات بیمه و دستمزدهای پایین مواجه‌اند و انگار همه چیز دست به دست هم داده تا قالی کرمان از عرش به فرش برسد.
بیمه مهم‌ترین مشکل قالی‌بافان
فاطمه که در یکی از کارگاه‌های قالیبافی کرمان مشغول به کار است، به خبرنگار بازار، گفت: از کودکی کار قالیبافی را در کنار مادرم فرا گرفتم و تاکنون به این کار ادامه دادم و در حال حاضر نیز حدود چهار سال است که در این کارگاه مشغول به کار هستم.
او یکی از مشکلات بافندگان قالی را بیمه بافندگی بیان کرد و افزود: با وجود اینکه چندین سال است در این حوزه فعالیت می‌کنم اما تاکنون موفق نشدم از مزایای بیمه استفاده کنم و می‌گویند سهمیه‌ای برای بیمه قالیبافی ندارند.
فاطمه ادامه داد: می‌گویند می‌توانید بیمه روستایی بشوید ولی با توجه به سختی کار قالیبافی ترجیح می‌دهم صبر کنم تا شاید سهمیه جدیدی برای بیمه قالیبافی اعلام شود.
دستمزد قالی‌بافان پایین است
آتنا هم که پشت دار قالی نشسته و به شدت مشغول کار است، گفت: اکثر کسانی که در کارگاه‌های قالیبافی مشغول به کار هستند به درد کمر و دست مبتلا هستند و اگر بیمه درست شود بسیاری از مشکلات ما حل خواهد شد.
او ادامه داد: پیگیری‌های زیادی انجام دادیم اما متاسفانه به نتیجه نرسیدیم.
آتنا با اشاره به پایین بودن دستمزد افزود: در این کارگاه حدود یک سال است که کار می‌کنم. اینجا نسبت به جایی که قبلا در آن مشغول به کار بودم دستمزد بهتری پرداخت می‌کنند اما با این وجود کفاف مخارج زندگی را نمی‌دهد.
قبلا مواد اولیه ارزان‌تر بود و جنس آن‌ها هم خیلی خوب بود اما الان نمی‌توانم مواد اولیه باکیفیت و اعلا برای بافت استفاده کنم
عده‌ای برایشان کیفیت فرش مهم نیست
زهرا در خانه دار قالی دارد و با کمک همسرش قالیچه‌های کوچک می‌بافد. او می‌گوید: قبلا مواد اولیه ارزان‌تر بود و جنس آن‌ها هم خیلی خوب بود اما الان نمی‌توانم مواد اولیه باکیفیت و اعلا برای بافت استفاده کنم.
او ادامه داد: حدود شش سال در یک کارگاه کار کردم و بعد ترجیح دادم در خانه برای خودم کار کنم اما موفق نشدم بیمه قالیبافی بشوم. اگر مسئولان بتوانند این مشکل را برطرف کنند بار بزرگی از دوش قالی‌بافان برداشته خواهد شد.
زهرا با اشاره به مشکل فروش فرش‌هایی که می‌بافد، گفت: گاهی خیلی اتفاقی ممکن است کسی نقش فرش را دوست داشته باشد و بخرد. عده‌ای برایشان مهم نیست کیفیت فرش مهم نیست و فقط دوست دارند فرش دستباف داشته باشند.
دلیل اصلی ورود دلالان به حوزه فرش علاوه بر اینکه عده‌ای قطعا دنبال سودجویی هستند، بافندگان غیرحرفه‌ای هستند
۲۰ درصد بافندگان کرمان بیمه هستند
سینا خسروی، معاون بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان با اشاره به وضعیت فرش دستباف در استان کرمان، گفت: برای اینکه فرش دستباف به عنوان یک هنر اصیل ایرانی و به‌خصوص کرمانی بتواند احیا شود سازمان به یک تشکل قوی و برنامه‌دار بخش خصوصی نیاز داشت.
وی ادامه داد: سال‌ها اتحادیه فرش دستباف را داشتیم که به دلایلی در طول هشت سال اخیر با مشکلاتی مواجه شده بود که سبب شده بود نقش آن تضعیف و کم‌رنگ شود و در نتیجه بازوی اجرایی بخش خصوصی در کنار سازمان صمت قرار نداشت.
خسروی بیان کرد: حدود سه یا چهار سال قبل سازمان به موضوع فرش ورود کرد و یک اتحادیه قدرتمند تشکیل شد که بخش اعظم صنایع‌دستی استان یعنی مس و فرش را ادغام کرد و در حال حاضر یک اتحادیه قدرتمند به نام «اتحادیه فرش دستباف، مسگر و صنایع دستی» داریم.
وی با اشاره به استفاده از مواد اولیه بی‌کیفیت در تولید فرش دستباف، افزود: به‌طبع افراد سودجویی هستند که ترجیح می‌دهند با قیمت پایین‌تر و ارزش افزوده‌ای که فرش دارد و سودی که نصیب‌شان می‌شود در این بین از رنگ‌های شیمیایی و پشم‌های غیراستاندارد استفاده کنند و در نتیجه کیفیت را پایین بیاورند و بازار را خراب کنند.
معاون بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمان با بیان اینکه در حال حاضر ۷۲ هزار بافنده در سطح استان داریم، گفت: فقط ۱۵ هزار و ۲۰۰ نفر (۲۰ درصد) بیمه هستند و اگر این مشکل حل شود می‌توانیم شاهد جهش تولید در حوزه فرش دستباف باشیم.
وی با اشاره به طرح پالایش تامین اجتماعی برای شناسایی قالی‌بافان واقعی، یادآور شد: بر اساس این طرح، بازرسان مرتب به کارگاه‌ها و تک‌باف‌ها سرکشی و کار رصد می‌کنند و یکسری از ریزش‌ها و قطع شدن بیمه‌ها به همین دلیل است.
خسروی اظهار کرد: مهم‌ترین بحث در این طرح ادامه روند تولید است یعنی فردی که بیمه قالیبافی باشد اما بافندگی را انجام ندهد، بیمه او قطع می‌شود و حتی اگر در منزل هم کار می‌کرده باید مستمرا این بافندگی را انجام دهد.
وی تاکید کرد: اگر فردی استمرار این بافندگی را دارد و بیمه او قطع شده می‌تواند به سازمان مراجعه کند تا پیگیری کرده و مشکلات را انجام دهیم.
وی همچنین با اشاره به نقش دلالان در بازار فرش، گفت: دلیل اصلی ورود دلالان به حوزه فرش علاوه بر اینکه عده‌ای قطعا دنبال سودجویی هستند، بافندگان غیرحرفه‌ای هستند. وقتی یک بافنده غیرحرفه‌ای به بازار ورود می‌کند و فرشی را تولید می‌کند که از بافت‌های استاندارد و اصیل دور است قطعا نمی‌تواند آن را در بازار عرضه کند و ورودش به بازار با چالش مواجه می‌شود و کسانی هستند که این فرش غیراستاندارد را از بافنده با قیمت بسیار پایین می‌خرند و در بازار با قیمت بالا می‌فروشند.
اگر فرش با کیفیت بافته شود اجرت خوب هم پرداخت می‌شود
رئیس اتحادیه صنف فرش دستباف، مسگر و صنایع‌دستی کرمان نیز با بیان اینکه مهم‌ترین مشکل قالی‌بافان بیمه و پایین بودن دستمزد است، گفت: قالی‌بافان باید فرش باکیفیت ببافند تا بتوانند آن را با قیمت بالایی بفروشند. اگر فرش با کیفیت بافته شود اجرت خوب هم پرداخت می‌شود، قالی‌باف‌هایی داریم که هفته‌ای یک میلیون تومان درآمد دارند.
محسن اشرف اظهار کرد: بافنده باید نقش خوبی را انتخاب کند و فرش با کیفیت و با مواد اولیه مرغوب ببافد تا زمان فروش مشکل پیدا نکند و خودش تعیین‌کننده قیمت باشند.
وی با اشاره به تاثیر مواد اولیه باکیفیت در قیمت فرش، یادآور شد: قیمت مواد اولیه باکیفیت بالاست و به همین دلیل تعداد زیادی از تولیدکنندگان نمی‌توانند آن را تهیه کنند.
فرش‌بافانی که برای خودشان کار می‌کنند و سرمایه‌گذاری نیست که مواد اولیه را در اختیار آن‌ها قرار دهد توان خرید مواد اولیه باکیفیت را ندارند و در نتیجه از نخ‌های آکریلیک استفاده می‌کنند که رنگ شیمیایی دارند
رئیس اتحادیه صنف فرش دستباف کرمان ادامه داد: هویت فرش کرمان به این است نخی که برای تولید آن استفاده می‌کنند پشمی و دارای رنگ طبیعی و گیاهی داشته باشد. سال ۹۷ نخ قالی که برای دارکشی و بافندگی استفاده می‌شد کیلویی ۳۸ هزار تومان بود و الان کیلویی ۲۰۰ هزار تومان است زیرا بخشی از نخ صادر می‌شود و بخشی نیز وارداتی است که هر دو در افزایش قیمت تاثیر دارند.
وی افزود: فرش‌بافانی که برای خودشان کار می‌کنند و سرمایه‌گذاری نیست که مواد اولیه را در اختیار آن‌ها قرار دهد توان خرید مواد اولیه باکیفیت را ندارند و در نتیجه از نخ‌های آکریلیک استفاده می‌کنند که رنگ شیمیایی دارند.
اشرف بیان کرد: علت اینکه می‌گویند قالی کرمان هر چه پا بخورد بهتر می‌شود به دلیل این است که از پشم در بافت آن استفاده شده و پشم بعد از سال‌ها پا خوردن مستحکم‌تر و دوام آن بیشتر می‌شود اما در حال حاضر به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه برخی توان خرید مواد باکیفیت و طبیعی را ندارند.
تک‌باف‌های خانگی سرمایه برای خرید مواد اولیه خوب ندارند
وی یادآور شد: برخی فرش‌بافان زیر نظر تولیدکنندگان معروف در کرمان، راور و رفسنجان کار می‌کنند و این تولیدکنندگان مواد اولیه مرغوب و نقشه خوب را در اختیار قالی‌بافان قرار می‌دهند و در مقابل به آن‌ها حقوق می‌دهند.
رئیس اتحادیه صنف فرش دستباف کرمان ادامه داد: کسانی که برای خودشان کار می‌کنند و حاضر نیستند برای بافت قالی به سرمایه‌گذار تعهد بدهند، تک‌باف خانگی هستند و در نتیجه سرمایه برای خرید مواد اولیه خوب ندارند و بعد از بافت نیز برای فروش با مشکل مواجه می‌شوند و اجرت خوبی هم نمی‌گیرند.
وی افزود: اکثر کسانی که تک‌باف خانگی هستند قالی‌های کوچک می‌بافند که بتوانند از مزایای بیمه استفاده کنند.
اشرف با بیان اینکه سال ۹۵ هشت‌هزار بافنده خانگی در کرمان داشتیم که در حال حاضر تعداد آن‌ها به ۵ هزار نفر رسیده اند، گفت: تامین اجتماعی بیمه بسیاری را قطع کرده زیرا با بازرسی بیمه مشخص شد تعداد زیادی قالی‌باف نبودند.
وی اظهار کرد: با وجود قطع بیمه تعداد زیادی از افراد، اما امکان اختصاص این سهمیه به سایر قالی‌بافان وجود ندارد و به همین دلیل از سال گذشته بیمه‌ای را برای قالی‌بافان مشخص کردند به نام بیمه صندوق بیمه روستایی، کشاورزی و عشایری که این بیمه خدمات درمانی ندارد و فقط خدمات بازنشستگی دارد که از سال گذشته تعداد زیادی از این بیمه استفاده می‌کنند و برای اینکه بتوانند از خدمات درمانی استفاده کنند از آن‌ها خواستیم تحت پوشش بیمه سلامت قرار بگیرند.
با وجود قطع بیمه تعداد زیادی از افراد، اما امکان اختصاص این سهمیه به سایر قالی‌بافان وجود ندارد
کرونا و تحریم بازار فرش کرمان را کساد کرد
رئیس اتحادیه صنف فرش دستباف کرمان با اشاره به تاثیر کرونا بر بازار فرش، گفت: سال گذشته حداقل ۱۰ میلیون تومان صادرات فرش داشتیم. تولیدکنندگان سال گذشته هر چه نقدینگی داشتند تبدیل به مواد اولیه کردند و فرش تولید کردند به امید اینکه در نوروز با حضور گردشگران داخلی و خارجی فروش برود اما کرونا و متوقف شدن گردشگری باعث شد اجناس تولید شده روی دست آن‌ها بماند.
وی ادامه داد: دولت هیچ حمایتی نکرد و صادرات هم که به دلیل تحریم‌ها به صورت چمدانی انجام می‌شد با شیوع کرونا و توقف گردشگری، از رونق افتاد.
وی از کسادی در بازار فرش کرمان خبر داد و افزود: با وجود تورم و گرانی، قیمت فرش اصلا تغییر نکرده به دلیل اینکه مشتری و تقاضا وجود ندارد.
سهمیه جدیدی برای بیمه قالیبافی نداریم
میثم شهابی، معاون بیمه‌ای سازمان تامین اجتماعی استان کرمان نیز در گفتگو با بازار با اشاره به جاماندگان از بیمه قالیبافی گفت: در بیمه قالیبافی سهمیه‌ای داریم و بر اساس آن تعدادی از بافندگان استان بیمه شدند اما مدت‌هاست سهمیه‌ای برای بیمه قالیبافی به استان داده نشده است.
وی ادامه داد: قبلا کسانی که کارت مهارت داشتند یا کارت از اداره میراث فرهنگی کارت داشتند با مراجعه به تامین اجتماعی می‌توانستند بیمه شوند اما الان سهمیه جدید نداریم.
شهابی یادآور شد: اگر افرادی باشند که به این شغل اشتغال نداشته باشند و از این بیمه استفاده کرده باشند بیمه آن‌ها قطع می‌شود و افرادی که به هر دلیلی بیمه قالیبافی نشدند و یا موفق به استفاده از این بیمه نشدند در ردیف قرار می‌گیرند.
وی افزود: با توجه به پالایش‌هایی که تاکنون انجام شده کسانی که باقی مانده‌اند افرادی هستند که قالی‌باف هستند اما سهمیه جدیدی که بتوانیم افراد جدید را تحت پوشش بیمه ببریم و مشمول بیمه قالیبافی شوند به استان اختصاص داده نشده است.
شهابی تاکید کرد: این افراد می‌توانند از سایر بیمه‌ها مانند بیمه زنان خانه‌دار یا مشاغل آزاد استفاده کنند و زمانی که سهمیه‌ای اختصاص داده شد در خدمت آن‌ها خواهیم بود.
حالا فرش دستباف کرمان که از روزهای اوجش فاصله گرفته است چشم انتظار تدبیر جدی و عملی مسئولان برای مرهم گذاشتن برای زخم های کاری اش است تا بتواند بار دیگری در اقتصاد پهناورترین استان کشور پررنگ تر از همیشه ظاهر شود.
نظر شما