بازار-گروه استانها: خراسان رضوی به‌عنوان چهارمین استان پهناور ایران بیشترین مرز مشترک را با ترکمنستان به طول ۵۳۱ کیلومتر و افغانستان به طول ۳۰۲ کیلومتر دارد.
از اسفندماه سال گذشته با شیوع بیماری کرونا مسیر زمینی و ریلی گذرگاه مرزی سرخس با ترکمنستان بسته شد و لذا انسداد این مرز معادلات بسیاری از بازرگانان و تجار ایرانی را بر هم زد.
آنچه گذشت
لغو تردد مرز ایران و ترکمنستان به چهارم اسفندماه سال گذشته برمی‌گردد که با شیوع ویروس کرونا، کشور ترکمنستان سریعاً نسبت به بستن چهار مرز فعال ایران اقدام کرد و ترددها بدون ابلاغ قبلی لغو شدند.
این تصمیم موجب شد تا محموله‌های صادراتی که در مسیر بودند و ناوگان ترکیه که از مسیر ایران به‌صورت ترانزیتی به ترکمنستان و آسیای میانه تردد می‌کردند، پشت مرز ترکمنستان متوقف شود.
ازآنجاکه کشور ترکمنستان بر ضرورت رعایت پروتکل‌های بهداشتی اصرار داشت لذا مقرر شد تونل‌های ضدعفونی برای تردد ناوگان در سه مرز فعال با ترکمنستان ایجاد شود.
اگرچه طرف ایرانی در مرز ایران و ترکمنستان تونل‌های ضدعفونی برای تردد کامیون‌ها ایجاد و مستقر کرد اما ترکمنستان این بار بازگشایی مرز را منوط به افتتاح پل جدید سرخس اعلام کرد و قرار بر این شد که ۱۹ خردادماه امسال پل سرخس به‌صورت ویدئوکنفرانسی و با حضور وزیر راه و شهرسازی و مسئولان هم‌تراز ترکمنستان به افتتاح برسد و دو روز پس‌ازآن هم مسیر مرزی برای دو طرف باز شود.
طبق توافق انجام‌شده ۱۹ خردادماه نسبت به افتتاح پل جدید سرخس اقدام شد اما بازهم طرف ترکمن به تعهدات خود عمل نکرد و همچنان مرز ایران و ترکمنستان را بسته نگاه داشت.
ازسرگیری مراودات با محدودیت ترافیکی
به گزارش خبرنگار بازار رایزنی‌های متعدد از سفیر ایران تا ریاست جمهوری در این مدت موجب شد تا بالاخره ترکمنستان روز دوشنبه ۱۷شهریورماه به بازگشایی مرز زمینی سرخس رضایت بدهد اما بنا بر گفته بسیاری از دست‌اندرکاران حوزه حمل‌ونقل شرایط وضع‌شده رغبتی برای تردد رانندگان ایرانی ایجاد نمی‌کند.
در همین راستا مدیر پایانه مرزی سرخس با اعلام این خبر که مرز زمینی واقع در شمال شرقی خراسان رضوی هم‌جوار با کشور جمهوری ترکمنستان از روز دوشنبه ۱۷ شهریورماه به‌طور موقت بر روی ناوگان باری ایران بازگشایی‌شده است بیان کرد: بر اساس گفتگوها و توافق‌های اخیر مقامات مسئول دو کشور مقررشده ظرف این مدت ناوگان باری ایرانی وارد نقطه صفر مرزی سرخس شده تا روزانه ۱۰ مورد بار کامیون بدون یدک‌کش را تحویل خودروهای ترکمنستان دهند.
محمدمهدی رضایی اظهار کرد: در همین راستا مقررشده است تا رانندگان ترکمن هم این بار را به مقصد نهایی حمل کرده و سپس گاری خالی کامیون را به رانندگان ایرانی در سرخس تحویل دهند.
وی با اشاره به این موضوع که این قوانین با بی‌رغبتی مالکان خودروهای ایرانی روبرو شده است افزود: مالکیت کامیون‌ها در ایران به‌صورت خرده‌مالکی یعنی متعلق به افراد حقیقی است لذا رانندگان تمایلی برای تحویل کامیون و بار خود به راننده دیگری را ندارند بنابراین باوجود باز شدن پل مرزی سرخس اما در نخستین روز از سر گیری مراودات تجاری این موضوع با بی رغبتی صاحبان کالا و رانندگان روبرو شد.
محدودیت ترانزیت
نائب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی استان خراسان رضوی در خصوص مشکلات پیش روی شرکت‌های حمل‌ونقل در گفت‌وگو با بازار عنوان می‌کند: حدود هفت ماه است که مرز ترکمنستان به‌عنوان تنها مسیر ارتباطی ایران به کشور تاجیکستان به علت شیوع ویروس کرونا مسدود است.
ابراهیم عطایی می‌گوید: ما مسیری برای حمل محموله‌ها از مسیر جاده‌ای به این کشور نداریم اما از چندی پیش از طریق مسیر ریلی، امکان فعالیت به‌صورت محدود محیا و به‌تازگی نیز مسیر تازه تا سیسی از طریق افغانستان بازگشایی شد که با توجه به شرایط ناامنی افغانستان، کمتر شخصی ریسک آن را می‌پذیرد.
وی اظهار می‌کند: البته برخی از کالاهای ارزان‌قیمت از طریق این مسیر حمل شده و به کشور تاجیکستان ارسال می‌شود.
عطائی بابیان اینکه در بحث تجاری ما همیشه مشکلات زیادی با این کشور داشتیم افزود: در این کشور، مرز باجگیران که مرز شلوغی بین ایران و ترکمنستان بود چندی پیش و قبل از شیوع کرونا به روی کامیون‌های تریلی بسته شد و خروج کامیون‌ها نیز بسیار محدود شد.
وی گفت: در مرز سرخس متأسفانه آمار ورود و خروج به ۳۰ دستگاه رسید و تنها مرزی که می‌توان گفت در شرایط فعلی خوب عمل کرد و تعداد کامیون‌های ورودی و خروجی در آن بیشتر شد مسیر لطف‌آباد بود.
عضو هیئت‌مدیره شرکت‌های حمل‌ونقل خراسان رضوی بابیان اینکه ترکمنستان به این فشار بسنده نکرد و سه سال پیش عوارض جدیدی برای کامیون‌های خاص ایرانی در نظر گرفت ادامه داد: در ابتدا یک دلار و در اواخر به یک و نیم دلار به ازای هر یک کیلو بار افزایش یافت.
عطایی تأکید کرد: با افزایش این کرایه بار تمام کامیون‌های ایرانی که می‌خواستند از مسیر ترکمنستان به کشورهای تاجیک و قرقیزستان، افغانستان و ازبکستان عزیمت کنند هر کامیون نزدیک به ۱۸۰۰ دلار به کرایه اولیه آن افزوده می‌شد.
وی یکی از دلایل محدودیت‌های ایجادشده توسط دولت ترکمنستان را در روابط این کشور با سایر کشورهای همسایه خود مانند تاجیکستان عنوان می‌کند و می‌افزاید: ترکمنستان به‌احتمال‌زیاد از این طریق تصمیم دارد تا به این کشور فشار وارد کند.
نائب رئیس کمیسیون حمل‌ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی استان خراسان رضوی اظهار می‌کند: مورد دیگری که به اذعان بسیاری از کارشناسان حمل‌ونقل به‌عنوان یکی از دلایل سنگ‌اندازی‌های ترکمنستان مطرح می‌شود تصمیم این کشور برای تقویت ناوگان خود است و لذا از همین رو از ورود کامیون‌های ایرانی به این مسیر و به بهانه‌های مختلف جلوگیری می‌کند.
عطایی عنوان می کند: بااین‌وجود بهترین، نزدیک‌ترین و ارزان‌ترین و امن‌ترین مسیر ترانزیتی برای این کشور جمهوری اسلامی ایران است و لذا باوجود مشکلاتی که این کشور با کشورهای همسایه خود دارد و ناامنی که در کشور افغانستان موج می‌زند لذا بهترین گزینه برای مسیر ترانزیت کالا می‌تواند ایران باشد.
نظر شما