بازار؛ گروه ایران: فناوری نانو (نانوتکنولوژی) تبدیل ماده در مقیاس اتمی، مولکولی و فوق مولکولی است. این تعریف نشانگر این واقعیت است که اثرات مکانیکی در مقیاس کوانتومی مهم هستند. مطابق استاندارد ISO، اختراعاتی که حداقل دارای یک ادعا مربوط به فناوری نانو باشد یا طبق کد طبقه بندی IPC، دارای کد مربوط به حوزه فناوری نانو باشد، در زمینه فناوری نانو طبقه بندی می شوند.
در سال ۲۰۱۸، حدود ۱۳۰۵۰ اختراع در مقیاس نانو و در دفتر ثبت اختراعات ایالات متحده (USPTO) و اروپا (EPO) ثبت شده است. درمیان ۲۵ کشور اول تولید نانو هند با ۶۶ ثبت اختراع در رده هفدهم و ایران با ثبت ۴۲ اختراع در جایگاه ۲۱ قرار گرفت و نسبت به سال‌های‌گذشته رشدی ۶۸ را برای خود به ثبت رساند.
اما در سال ۲۰۱۹ بیش از ۴۰ درصد مقالات نانو جهان را محققان چینی منتشر کردند. آمریکا، هند و ایران به ترتیب با ۱۳/۵، ۸/۵ و ۶درصد در رده بعدی قرار دارند.
از حدود ۱۷۸۰۰۰ مقاله نانو که در سال ۲۰۱۹ در مجلات JCR) Journal Citation Reports) منتشر شده، در حدود ۷۴۰۰۰ مقاله سهم محققان چینی است. نیروی انسانی فراوان، وجود مراکز متعدد دانشگاهی و تحقیقاتی و البته توجه ویژه به فناروی نانو سبب شده که چین در دهه گذشته در رتبه اول این شاخص قرار بگیرد. این تعداد مقاله بیش از ۱۶ درصد از کل مقالات چین در این سال را تشکیل می‌دهد. بعد از چین، آمریکا با حدود ۲۴۰۰۰ مقاله در رده دوم قرار دارد. هند، ایران و کره جنوبی هم کشورهای بعدی این رده‌بندی هستند.
گسترش فناوری نانو در ایران
دی ماه سال ۹۷ بود که اخبار و گلایه‌ها مبنی بر کاهش بودجه غیرمنطقی ستاد توسعه فناوری نانو منتشر شد علی‌رغم آنکه این ستاد در سال ۹۶ از طریق مالیات بر ارزش افزوده، ۵۰ میلیارد تومان بیشتر از بودجه تخصیص داده شده، برای کشور درآمد داشته است. در سال ۹۷، بودجه تخصیصی ستاد فناوری نانو ۷۶ میلیارد تومان اما چندی بعد ۴۲ میلیارد تومان کاهش یافت.
شرکت‌های دانش‌بنیان علی‌رغم آنکه در ابتدای امر حمایت چندانی نشدند اما در حوزه تولید ماسک های مرغوب، مواد ضدعفونی کننده و تجهیزات تنفسی و اکسیژن ساز، تجهیزات تصفیه هوا، ساخت کیت، درمانی و داروهای درمانی ورود کرده و به خوبی هم‌پای کشورهای توسعه‌یافته دنیا هستند.
نانو، مدافع مردم دربرابر کرونا
با فراگیری ویروس کرونا و شکست بسیاری از کشورهای همواره مدعی در حوزه سلامت، ستاد فناوری نانو کشور به خوبی قد علم کرد و در برای حفظ سلامت مردم در کنار کادر درمان به خوبی کوشید.
سعید سرکار، دبیر ستاد نانو معاونت علمی و فناوری درباره جایگاه کشورمان در زمینه فناوری‌های نانو، اینچنین گزارش داد: «ایران رتبه نخست نانوتکنولوژی را از میان کشورهای مسلمان و همچنین مقام هفتم جهانی را در این حوزه به خود اختصاص داده است.»
براساس گزارش‌ها و آمار، در حال حاضر تنها یک کشور دیگر به جز ایران توانسته است که با استفاده از نانو تکنولوژی و اختراع پارچه نانوساختار، در مسیر تولید ماسک‌های پزشکی قدم بردارد. فناوری نانو قادر به ایجاد انبوهی از مواد و دستگاه‌های جدید با طیف وسیعی از برنامه‌های کاربردی از جمله پزشکی، الکترونیک، مواد زیستی و تولید انرژی است
*تولید۲۰۰ تن محصولات ضدعفونی کننده در روز
در حال حاضر بیش از ۶ شرکت دانش بنیان نانو مشغول به تولید محصولات ضد عفونی نانو با ظرفیت بیش از ۲۰۰ تن در روز در ایران هستند. دراین باره نیز علی اصغر نجیمی، دبیر کارگروه صنعت نانو به ایرنا عنوان کرد: «در حوزه فناوری نانو استفاده از برخی نانو مواد همچون نانو نقره، نانو ذرات اکسید تیتانیوم به عنوان مواد آنتی باکتریال و ضد ویروس اثبات شده است دراین راستا محصولات ضدعفونی کننده غیرالکلی داریم که در تولید آنها از یکسری نانومواد مانند نانو نقره استفاده می شود و شرکت ها توانسته اند تست بگیرند و تاییدیه لازم را برای تولید از وزارت بهداشت دریافت کنند.»
*آنتی کنسرها، حاصل تلاش محققان نانو
محسن دوستکام، مدیر توسعه کسب و کار حوزه سلامت نانو ضمن تاکید بر پیشرفت حوزه سلامت نانو و دارو به بازار گفت : «حوزه سلامت نسبت به سایر صنایع کشور هم اکنون از وضعیت خوبی برخوردار است اگرچه میزان بسیاری از این صنایع، سنتی هستند اما حوزه بیوتکنولوژیک و نانوفناوری در تلاش است تا صنایع نوین هرچه بیشتر گسترش یابد.»
وی افزود: «در حوزه نانوفناوری سه شرکت بسیار توانمند را دارا هستیم که توانستند محصولات مورد نیاز کشور، مبتنی بر فناوری نانو را تولید و به سایر کشورها ازجمله؛ ترکیه، عراق، سوریه نیز صادر کنند. تولید این محصولات در وهله اول نیاز کشور را تامین و سپس ارزآوری خوبی را با صادرت خود رقم می‌زند.»
مدیر توسعه کسب و کار حوزه سلامت نانو همچنین عنوان کرد: «استقبال سایر کشورها از محصولات تولید شده بر پایه نانوفناوری این است که در حال حاضر سایر کشورها به راحتی قادر به دسترسی این محصولات نوین نبوده و نیستند. این محصولات علاوه بر تولید و صادرات، به خوبی در سطح کشور درحال توسعه هستند.»
او با بیان گسترش محصولات نانویی نسبت به سال‌های پیشین اظهار کرد: «دلایل توسعه حوزه فناوری نانو به ویژه حوزه سلامت متعدد است. از نخستین دلایل، نیروی انسانی کارآمد و تحصیل‌کرده می‌باشد که به موجب دانشگاه‌های معتبر و اساتید با تجربه کشور پدیدار شده است.»
*توسعه نانو برپایه دانش و توجیه اقتصادی
وی تصریح کرد: «حمایت نهادهای حامی دولتی همچون معاونت علمی و ستاد فناوری نانو از دیگر دلایل توسعه این حوزه است که به خوبی با شناسایی تمامی موارد، تولید و توسعه را مورد حمایت خود قرار دادند. در این حوزه، سرمایه به‌جای آنکه صرف خط تولید شود، با فراهم‌سازی زیرساخت‌های مورد نظر صرف توسعه دانش فنی می‌شود بنابراین توسعه بر مبنای دانش هرچه بیشتر صورت می‌گیرد و تنها مبنی بر توسعه فیزیکی افراد نخواهد بود.»
دوستکام خاطرنشان کرد: «انتخاب محصول برای شناسایی و توسعه، مولفه‌ای بسیار مهم است. محصولات باید به درستی انتخاب شوند تا توسعه آنها در کنار کارآمدی و صرف اقتصادی کشور، میسر گردد. همواره در این حوزه تلاش بر این است که محصولات در وهله اول بر پایه دانش و سپس توجیه‌پذیر اقتصاد باشند.»
او براین باور است که تقویت مولفه‌های عنوان شده، مهم ترین دلایل گسترش هرچه بیشتر این صنعت است.
*صادرات ۴میلیون یورو آنتی کنسر به کشورهای متقاضی
مدیر توسعه کسب و کار حوزه سلامت نانو با اشاره به دستیابی محققان ستاد فناوری نانو به داروی ضد سرطان اظهارکرد: «ازجمله محصولات صادر شده، آنتی کنسر (داروی ضدسرطان) است که تاکنون به کشور ترکیه، سوریه، عراق و چند کشور دیگر، بیش از ۳ الی ۴ میلیون یورو صادر شده است.»
او درپایان این گفت‌وگو بیان کرد: «با تلاش محققان این حوزه، محصولی دیگر برای درمان بیماری سالک که چندین کشور ازجمله؛ سوریه، عراق و برزیل درگیر آن و شمار مبتلایان به این بیماری را دارند، در حال صادرات است. این محصول از سوی سایر کشورها به خوبی مورد استقبال قرار گرفته و توسعه هرچه تمام تر برای صادرات آن در دست اقدام است.»
نظر شما