فلسفه پیدایش و مهندسی چوب ترمو؛ از سنت تا مدرنیته

در دنیای معماری معاصر، چوب تنها یک مصالح ساختمانی نیست؛ بلکه نمادی از پیوند دوباره انسان با طبیعت است. اما چوب طبیعی در حالت خام خود، در برابر ناملایمات جوی آسیب‌پذیر است. اینجاست که تکنولوژی ترموود (Thermal Modification) وارد عمل می‌شود.

۱.۱ تاریخچه و تکامل

ایده اصلاح حرارتی چوب ریشه در قرن‌ها پیش دارد؛ زمانی که وایکینگ‌ها متوجه شدند چوب‌هایی که سطح آن‌ها با آتش کمی سوخته است، در برابر آب دریا و پوسیدگی مقاوم‌ترند. اما فرآیند علمی و مدرن آن در دهه ۱۹۹۰ در کشور فنلاند به تکامل رسید. امروزه، ترموود استاندارد، حاصل همکاری‌های علمی پیچیده میان دانشگاه‌ها و صنایع چوب فنلاند است.

۱.۲ فرآیند تولید: جادوی حرارت و بخار آب

تولید ترموود یک فرآیند کاملاً طبیعی و بدون استفاده از مواد شیمیایی است. این فرآیند در سه مرحله اصلی انجام می‌شود:

1. خشک‌کردن در دمای بالا: دمای چوب به سرعت به ۱۰۰ درجه و سپس به تدریج به ۱۳۰ درجه سانتی‌گراد می‌رسد تا رطوبت چوب به صفر نزدیک شود.
2. اصلاح حرارتی: این مرحله قلب فرآیند است. بسته به نوع چوب (کاج یا زبان‌گنجشک)، دما تا ۲۱۵ درجه سانتی‌گراد بالا می‌رود. در این مرحله، صمغ و قندهای چوب کاملاً تجزیه می‌شوند.
3. خنک‌سازی و رطوبت‌دهی: دما به زیر ۱۰۰ درجه کاهش یافته و با استفاده از سیستم‌های پاشش آب، رطوبت نهایی چوب به حدود ۴ تا ۶ درصد می‌رسد که حالتی ایده‌آل برای پایداری ابعادی است.

۱.۳ استانداردهای طلایی: Thermo-S و Thermo-D

هنگام خرید ترمووود، باید بدانید که دو گرید اصلی وجود دارد:

• گرید S (Stability): با هدف پایداری ابعادی که بیشتر برای فضاهای داخلی استفاده می‌شود.
• گرید D (Durability): با هدف دوام حداکثری در برابر پوسیدگی که انتخاب اول برای نمای ساختمان و فضاهای بیرونی است.

تایل ترموود

چوب نما و تایل ترموود؛ دگرگونی در کفسازی و بدنه ساختمان

استفاده از چوب در پوسته بیرونی ساختمان، علاوه بر زیبایی بصری، به عنوان یک عایق حرارتی طبیعی عمل می‌کند.

۲.۱ مهندسی نمای چوبی (Chob Nama)

چوب نما یکی از چالش‌برانگیزترین بخش‌های معماری است. چوبی که در نما استفاده می‌شود باید در برابر اشعه UV، باران‌های اسیدی و تغییرات دمایی شدید (از منفی ۲۰ تا مثبت ۴۰ درجه) دوام بیاورد. ترموود به دلیل ساختار سلولی تغییر یافته، کمترین میزان جذب رطوبت را دارد و همین امر مانع از ترک خوردن و پیچش چوب در ارتفاعات ساختمان می‌شود. در طراحی‌های مدرن، ترکیب ترموود با متریال‌هایی نظیر بتن اکسپوز و شیشه، تضاد بصری خیره‌کننده‌ای ایجاد می‌کند.

۲.۲ انقلاب در کفسازی با تایل ترموود

اگر به دنبال راهکاری سریع برای دگرگونی تراس، بالکن یا دور استخر هستید، تایل ترموود بدون شک بهترین گزینه است. تایل‌ها در واقع قطعاتی از چوب ترمو هستند که بر روی یک زیره پلاستیکی از جنس پلی‌اتیلن (P.P) پیچ شده‌اند. این محصول مزایای زیر را به همراه دارد:

• نصب کلیکی: بدون نیاز به متخصص و ابزار نجاری، خودتان می‌توانید آن را نصب کنید.
• زهکشی خودکار: به دلیل ارتفاع ایجاد شده توسط زیره، آب به راحتی از زیر چوب عبور کرده و راه خروج پیدا می‌کند.
• جابه‌جایی آسان: اگر مستأجر هستید یا قصد تغییر دکوراسیون دارید، تایل‌ها به راحتی جمع‌آوری و در مکان جدید نصب می‌شوند.

۲.۳ نکات کلیدی در اجرای تایل‌ها

برای اینکه تایل‌های شما عمر طولانی داشته باشند، سطح زیرین باید کاملاً صاف (تراز) باشد. همچنین استفاده از تایل‌هایی با زیره پلاستیکی "مواد نو" بسیار حیاتی است؛ چرا که زیره‌های ساخته شده از مواد بازیافتی در سرمای شدید زمستان به سرعت دچار شکستگی می‌شوند.

رنگ ترمووود 

اکسیر ماندگاری؛ واکاوی تخصصی رنگ ترموود و سیستم‌های حفاظتی

بسیاری به اشتباه تصور می‌کنند که ترموود به دلیل فرآوری حرارتی، نیازی به پوشش ندارد. اما حقیقت علمی این است که گرچه ترموود در برابر پوسیدگی مقاوم است، اما در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV) خورشید بی‌دفاع است. بدون محافظت، لیگنین چوب تخریب شده و رنگ آن به خاکستری (سیلور) مایل می‌شود.

۳.۱ شیمیِ رنگ ترموود؛ چرا رنگ‌های معمولی پاسخگو نیستند؟

ساختار سلولی ترموود پس از حرارت، متخلخل‌تر از چوب خام می‌شود. بنابراین، رنگ ترموود  باید دارای نانوذراتی باشد که قدرت نفوذ عمیق در این بافت تغییر یافته را داشته باشند. رنگ‌های مخصوص ترموود معمولاً شامل دو دسته اصلی هستند:

1. رنگ‌های پایه آب (Water-Based): این رنگ‌ها حاوی پیگمنت‌های شفافی هستند که اجازه می‌دهند بافت و گره‌های چوب به زیبایی دیده شوند. مزیت اصلی آن‌ها سازگاری با محیط زیست و سرعت خشک شدن بالاست. نفوذ این رنگ‌ها در آوندهای چوب، لایه‌ای انعطاف‌پذیر ایجاد می‌کند که با انقباض و انبساطِ اندک چوب، ترک نمی‌خورد.
2. رنگ‌های پایه روغن (Oil-Based): این محصولات (مانند روغن‌های گیاهی اصلاح شده) به عمق چوب نفوذ کرده و فضاهای خالی را پر می‌کنند. این کار باعث می‌شود چوب به شدت آب‌گریز (Hydrophobic) شود. روغن‌ها برای کفسازی و محیط‌های با رطوبت بسیار بالا انتخابی ایده‌آل هستند.

۳.۲ برند لاکو (Lakko) و استانداردهای اروپایی

در بازار ایران، برندهای متعددی وجود دارند، اما رنگ‌های فنلاندی مانند برند لاکو (Lakko) به دلیل فرمولاسیون اختصاصی برای اقلیم‌های متضاد، سرآمد هستند. این رنگ‌ها حاوی فیلترهای دوگانه UV هستند که نه تنها از تغییر رنگ جلوگیری می‌کنند، بلکه مانع از "پودر شدن" سطح چوب در اثر تابش مستقیم آفتاب می‌شوند.

۳.۳ تکنیک‌های اجرای حرفه‌ای و نگهداری

عمقِ نفوذ رنگ به نحوه اجرا بستگی دارد. اجرای رنگ با برس (Brush) همیشه بر اسپری برتری دارد؛ زیرا حرکت مکانیکی برس، هوا را از منافذ چوب خارج کرده و رنگ را به داخل هدایت می‌کند.

• دوره تجدید: بسته به میزان تابش آفتاب، هر ۲ تا ۴ سال یکبار، سطح چوب باید تمیز شده و یک لایه رنگ جدید (بدون نیاز به سنباده‌زنی عمیق در صورت استفاده از رنگ باکیفیت) روی آن اعمال شود.

قیمت ترموود 

کالبدشکافی قیمت ترموود؛ چرا قیمت‌ها ثابت نیستند؟

درک ساختار  قیمت ترموود برای هر کارفرما و پیمانکاری حیاتی است. قیمت این محصول تابعی از متغیرهای متعددی است که فراتر از یک عدد ساده در لیست قیمت است.

۴.۱ متغیرهای تأثیرگذار بر بهای تمام‌شده

1. گرید کیفی (Grade Selection): تفاوت قیمت بین گرید A (بدون گره یا با گره‌های پروانه‌ای منظم) و گرید B بسیار چشمگیر است. در پروژه‌های لوکس، یکدستی بافت چوب در قیمت نهایی نقش کلیدی دارد.
2. ضخامت و عرض الوار: ضخامت‌های استاندارد (۱۹، ۲۶ و ۴۲ میلی‌متر) هر کدام کاربرد خاصی دارند. جالب است بدانید که هزینه‌ی ترمو کردنِ چوب‌های ضخیم‌تر به دلیل زمان بیشتری که در کوره می‌مانند، به صورت تصاعدی بالا می‌رود.
3. هزینه‌های لجستیک و نوسانات ارزی: از آنجایی که بهترین ترموودها از فنلاند وارد می‌شوند، قیمت نهایی به شدت به نرخ ارز و هزینه‌های حمل‌ونقل دریایی وابسته است.

۴.۲ تحلیل اقتصادی: ترموود یا متریال‌های جایگزین؟

بسیاری از سازندگان بین انتخاب ترموود و چوب پلاست (WPC) یا سنگ دچار تردید می‌شوند.

• مقایسه با سنگ: سنگ گرما را در خود نگه می‌دارد و وزن ساختمان را به شدت بالا می‌برد، در حالی که ترموود یک عایق حرارتی است و وزن مرده ساختمان را کاهش می‌دهد.
• مقایسه با چوب پلاست: اگرچه قیمت اولیه چوب پلاست ممکن است کمتر باشد، اما ترموود به عنوان یک متریال زنده، ارزش افزوده بیشتری به ملک می‌بخشد و قابلیت بازسازی (رنگ‌آمیزی مجدد) دارد، در حالی که چوب پلاست پس از چند سال در صورت دفرمه شدن، راهی جز تعویض ندارد.

۴.۳ مراقب "ترموودهای تقلبی" باشید

ارزانی بی‌دلیل در بازار نشانه‌ای از فرآیند غیر استاندارد است. برخی تولیدکنندگان داخلی بدون استفاده از سیستم بخار و تحت فشار (که حق امتیاز آن در اختیار انجمن فنلاند است)، چوب را صرفاً در کوره‌های معمولی می‌سوزانند. این چوب‌ها شاید رنگ تیره‌ای پیدا کنند، اما ساختار سلولی‌شان اصلاح نشده و در اولین فصل بارندگی، دچار پوسیدگی شدید می‌شوند.

پیچ ترموود

مهندسی نصب و زیرسازی؛ ستون فقرات ماندگاری در پروژه‌های چوبی

زیباترین و باکیفیت‌ترین چوب ترموود دنیا، اگر با روش‌های ناصحیح نصب شود، در کمتر از یک سال دچار دفرمه شدن و آسیب‌های ساختاری می‌شود. نصب ترموود یک "نجاری ساده" نیست، بلکه یک "مهندسی دقیق" است که باید تغییرات فیزیکی چوب در فصول مختلف را پیش‌بینی کند.

۵.۱ زیرسازی؛ انتخاب بین فلز، چوب یا پلاستیک؟

بسته به اینکه پروژه شما ترموود کف باشد یا نمای ساختمان، نوع زیرسازی متفاوت است:

1. شاسی‌کشی فلزی: در نماهای بلندمرتبه، استفاده از قوطی‌های آهنی (معمولاً ۴۰*۴۰) الزامی است. نکته حیاتی، استفاده از ضدزنگ و رنگ‌آمیزی کامل شاسی فلزی برای جلوگیری از پوسیدگی ناشی از میعان رطوبت پشت چوب است.
2. چوب زیرسازی (چوب اشباع): هرگز نباید ترموود را مستقیماً به فلز پیچ کرد. حتماً باید یک لایه چوب زیرسازی (معمولاً از جنس چوب روسی اشباع شده) روی شاسی فلزی قرار گیرد تا ضریب انبساط و انقباض چوب و فلز باعث شکستن پیچ‌ها نشود.
3. پایه‌های رگلاژپذیر: در روف‌گاردن‌ها، استفاده از پدها و پایه‌های پلاستیکی برای تراز کردن سطح بدون آسیب به ایزولاسیون بام، راهکاری مدرن و مهندسی است.

۵.۲ واکاوی تخصصی پیچ ترموود؛ چرا فولاد معمولی دشمن چوب است؟

یکی از بحرانی‌ترین و در عین حال نادیده گرفته‌شده‌ترین قطعات در نصب،پیچ ترموود است. استفاده از پیچ‌های سرمته‌ای معمولی یا گالوانیزه بی‌کیفیت، بزرگترین اشتباه در نصب است.

• واکنش شیمیایی: ترموود دارای خاصیت اسیدی ملایمی است که می‌تواند باعث خوردگی سریع پیچ‌های معمولی شود. این خوردگی نه تنها باعث شل شدن چوب می‌شود، بلکه لکه‌های سیاه و زشتی (زنگ‌آبه) روی سطح چوب ایجاد می‌کند که عملاً پاک‌نشدنی هستند.
• پیچ‌های استیل ۳۰۴ و ۳۱۶: بهترین انتخاب، استفاده از پیچ‌های استنلس استیل با گرید بالا است. این پیچ‌ها در برابر رطوبت و اسید چوب کاملاً مصون هستند.
• طراحی رزوه و گل پیچ: پیچ‌های حرفه‌ای دارای رزوه‌های نامتقارن برای درگیری بیشتر با بافت چوب و "گلِ" کوچک (Countersunk) هستند تا به راحتی در چوب نشسته و ظاهر کار را خراب نکنند. همچنین استفاده از پیچ‌های "تورکس" (Torx) به جای چهارسو، مانع از بریدن سر پیچ در هنگام بستن می‌شود.

۵.۳ درز انبساط؛ تنفس اجباری چوب

حتی ترموود هم به میزان بسیار کمی (حدود ۱ تا ۳ درصد) تغییر ابعاد دارد. عدم رعایت فاصله ۳ تا ۵ میلی‌متری بین الوارها، باعث می‌شود در فصول بارندگی، چوب‌ها به هم فشار آورده و اصطلاحاً "شکم" بدهند.

ترموود بست چوب

راهنمای خرید هوشمند و پرسش‌های متداول (نقشه راه کارفرمایان)

در بخش نهایی این دایره‌المعارف، به جمع‌بندی نکات و پاسخ به سوالات کلیدی می‌پردازیم که هر خریداری پیش از نهایی کردن سفارش در مجموعه ترموود بست چوب باید بداند.

۶.۱ چک‌لیست طلایی خرید ترمووود اصل

1. بررسی گواهی‌ها: حتماً از فروشنده گواهی انجمن بین‌المللی ترموود فنلاند (ITWA) را بخواهید.
2. یکنواختی رنگ در مقطع: یک نمونه را از وسط برش دهید؛ رنگ مغز چوب باید دقیقاً مشابه سطح آن باشد.
3. تست بو: ترموود اصل نباید بوی چوب سوخته تند یا بوی شیمیایی بدهد؛ بوی آن باید ملایم و شبیه به کارامل باشد.
4. دقت ابعادی: الوارها را کنار هم قرار دهید؛ نباید بیش از ۰.۵ میلی‌متر اختلاف عرض یا ضخامت داشته باشند.

۶.۲ پرسش‌های متداول (FAQ)

• آیا ترموود در برابر آتش مقاوم است؟ ترموود نسبت به چوب معمولی اشتعال‌پذیری کمتری دارد، اما ضد حریق نیست. برای پروژه‌های خاص، می‌توان از مواد کندسوزکننده (Fire Retardant) استفاده کرد.
• عمر مفید ترموود چقدر است؟ اگر فرآیند ترمو استاندارد باشد و نگهداری (رنگ‌آمیزی) به موقع انجام شود، عمر این چوب در فضای باز بیش از ۳۰ سال تخمین زده می‌شود.
• آیا می‌توان ترموود را بدون رنگ استفاده کرد؟ بله، اما چوب به مرور زمان به رنگ نقره‌ای-خاکستری در می‌آید. این موضوع در برخی طراحی‌های روستیک یک مزیت محسوب می‌شود، اما از نظر فنی، عمر سطحی چوب را کاهش می‌دهد.
• تفاوت ترموود کاج و زبان‌گنجشک (Ash) در چیست؟ کاج (Pine) نرم‌تر و ارزان‌تر است و گره‌های زیبایی دارد. زبان‌گنجشک (Ash) بسیار سخت، بدون گره و با رگه‌های موازی و لوکس است که برای کفسازی‌های پرتردد انتخاب اول است.
• آیا ترموود برای مناطق بسیار شرجی مانند شمال ایران مناسب است؟ (پاسخ: بله، به دلیل کاهش رطوبت داخلی به زیر ۶ درصد، این چوب کمترین میزان جذب رطوبت محیطی را دارد و بر خلاف چوب‌های معمولی، در هوای شرجی تبله نمی‌کند.)
• تفاوت زیرسازی فلزی با زیرسازی چوبی در چیست؟ (پاسخ: زیرسازی فلزی استحکام نما را تضمین می‌کند، اما لایه دوم یعنی چوب زیرسازی، وظیفه دمپ کردن (تعدیل) تنش‌های فیزیکی بین چوب نما و فلز را دارد.)
• آیا می‌توان ترموود را مستقیماً روی سیمان یا گچ نصب کرد؟ (پاسخ: خیر، حتماً باید فضای گردش هوا (Air Gap) بین دیوار اصلی و چوب وجود داشته باشد، در غیر این صورت تجمع رطوبت باعث پوسیدگی زودهنگام می‌شود.)
• بهترین زمان برای رنگ‌آمیزی مجدد ترموود چه فصلی است؟ (پاسخ: اواخر بهار یا اواخر تابستان که رطوبت هوا کم است و چوب در خشک‌ترین حالت خود قرار دارد، بهترین زمان برای جذب حداکثری رنگ است.)
• آیا استفاده از پیچ‌های گالوانیزه به جای استیل مجاز است؟ (پاسخ: خیر، در درازمدت اسید تانیک موجود در چوب باعث خوردگی گالوانیزه شده و لکه‌های تیره روی سطح چوب ایجاد می‌کند.)

سخن پایانی: هنر انتخاب ماندگار

انتخاب ترموود، فراتر از خرید یک متریال ساختمانی، انتخاب یک سبک زندگی است. مجموعه‌ای که تخصص، اصالت کالا و دانش فنی نصب را در کنار هم ارائه دهد، می‌تواند تضمین‌کننده آرامش شما در طول سالیان باشد. ما در ترموود بست چوب متعهدیم که با تکیه بر استانداردهای جهانی، طبیعت را با بالاترین کیفیت به خانه‌های شما بیاوریم.

جهت تماس با ترموود بست چوب با شماره های ذیل تماس حاصل فرمایید.

                       ۰۹۱۲۲۹۸۷۳۴۲    و     ۰۹۱۹۶۹۰۰۲۳۴    و    ۰۹۹۰۳۷۳۲۳۸۰