بازار؛ گروه آب و انرژی: توسعه انرژی های تجدید پذیر این روزها بیشتر از هر زمان در دستور کار دولت قرار گرفته است طوری که رییس جمهور خود شخصا این مساله را پیگیری می کنند. با این وجود هاشم اورعی کارشناس انرژی و رییس دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف طی یک نشست خبری در جمع خبرنگاران می گوید که مسیر اشتباهی را طی می کنیم. وقتی مسیرمان اشتباه است، هر چقدر که سرعت خود را افزایش دهیم بازهم به مقصد نمی رسیم.
رییس انجمن های علمی انرژی ایران که ساختار دولتی را معلول تمامی مشکلات مربوط به ناترازی انرژی می داند، ادامه داد: ساتبا به جای سیاست گذاری در کشور مشغول صحنه گردانی شده و روی اجرا متمرکز است. این نهاد به جای سیاست گذاری خود تجهیزات وارد می کند، بنگاه داری می کند، نیروگاه احداث می کند و به عبارت دیگر به یک دلال انرژی تبدیل شده است.
در توسعه تجدید پذیرها مردود شده ایم
رییس انجمن انرژی بادی در نشست خبری با اشاره به وضعیت توسعه انرژیهای تجدیدپذیر در کشور اظهار کرد: ایران در این حوزه نه تنها نمره قبولی نمیگیرد بلکه عملاً مردود شده است.
وی با انتقاد از آمار ارائهشده مبنی بر تولید ۳۲۰۰ مگاوات انرژی تجدیدپذیر گفت: این عدد قابل تأمل است، زیرا ساتبا ظرفیت نصبشده را اعلام میکند، نه انرژی واقعی تولیدشده؛ در حالی که آنچه در مصرف خانگی و شبکه برق اهمیت دارد، مقدار انرژی تولید شده است نه ظرفیت اسمی.
عضو هیئت علمی دانشگاه، صنعتی شریف توضیح داد: عمده نیروگاههای تجدیدپذیر ایران خورشیدی هستند و ضریب ظرفیت نیروگاههای خورشیدی حدود یکچهارم است. بنابراین اگر بخواهیم ظرفیت اعلامی ساتبا را به تولید واقعی انرژی تبدیل کنیم، باید آن را بر چهار تقسیم کنیم. این تفاوت نشان میدهد که تصویر ارائهشده از وضعیت تجدیدپذیرها با واقعیت فاصله دارد.
این استاد دانشگاه با اشاره به ضعفهای ساختاری در سیاستگذاری افزود: مشکل اصلی در ساختار مدیریتی نهفته است. ساتبا و دولت بهجای ایفای نقش سیاستگذار، در جایگاه مجری قرار گرفتهاند. وقتی مسیر را اشتباه میرویم، حتی اگر سرعت را افزایش دهیم، به مقصد نخواهیم رسید.
وی تاکید کرد: ساتبا اکنون عملاً مجری است، نه سیاستگذار؛ در حالی که وظیفه اصلی آن باید تدوین سیاستها، تنظیمگری و ایجاد جذابیت برای سرمایهگذاری بخش خصوصی باشد.
جای خالی تنوع در سبد انرژی کشور
اورعی با انتقاد از نبود تنوع در سبد انرژی کشور تصریح کرد: سبد انرژی کشور دچار عدم توازن و فقدان آیندهنگری است. بر اساس آمار موجود حدود ۱۴ درصد از ظرفیت منصوب نیروگاهی کشور برقآبی است، اما امسال به دلیل خشکسالی تنها حدود ۴ درصد از آن مورد استفاده قرار گرفت که نشاندهنده یک برنامهریزی نادرست در سطح کلان است.
به گفته وی، از طرفی حدود ۹۰ درصد سبد انرژی کشور وابسته به گاز است و این موضوع ریسک بالایی برای امنیت انرژی ایجاد میکندچرا که امروز با ناترازی شدید گازی مواجه هستیم. این وضعیت نیازمند بازنگری جدی است، در حالی که سهم انرژیهای تجدیدپذیر همچنان ناچیز باقی مانده است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه، دولتی بودن پروژهها را یکی از مهمترین موانع توسعه تجدیدپذیرها دانست و اظهار کرد: تقریباً تمام پروژههای خورشیدی در قالب پیمانکاری ساتبا اجرا میشود؛ منابع مالی از صندوق توسعه ملی تأمین میشود، تجهیزات توسط ساتبا وارد میشود. در واقع تنها پیمانکاران این حوزه از بخش خصوصی انتخاب می شود.
رییس انجمن های علمی انرژی ایران تأکید کرد: اگر صندوق توسعه ملی تسهیلات را مستقیماً به بخش خصوصی بدهد، بازپرداخت انجام میشود و پروژهها به نتیجه میرسند؛ اما اتصال دو نهاد دولتی به یکدیگر معمولاً جز اتلاف منابع و کاهش بهرهوری نتیجهای ندارد.
وی با رد ادعای کمبود منابع مالی گفت: مشکل اصلی کمبود پول نیست، بلکه نبود جذابیت اقتصادی برای سرمایهگذاران است. امروز بانکها و مردم برای خرید خودرو، طلا و داراییهای غیرمولد منابع دارند، اما برای سرمایهگذاری در انرژیهای تجدیدپذیر وارد عمل نمیشوند. باید ریشه این بیعلاقگی بررسی شود، نه اینکه صرفاً عنوان کنیم پول وجود ندارد.
اورعی کرد: علت اصلی ناکامی کشور در توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، دولتی بودن همه امور و دخالت مستقیم دولت در اجراست. تا زمانی که بازنگری اساسی در سیاستگذاری انجام نشود و بخش خصوصی بهطور واقعی و مؤثر وارد میدان نشود، مسیر توسعه انرژیهای پاک در ایران به سرانجام نخواهد رسید.
مشکل ناترازی طی ۲ سال آینده حل نمی شود
کارشناس انرژی با بیان اینکه ناترازی انرژی در پیک سال آینده بزرگ تر خواهد شد، ادامه داد: مسئولین بهتر است به جای دادن وعده های تو خالی حقیقت را به مردم بگویند. مردم باید بدانند که ظرف مدت یک الی ۲ سال آینده حل بحران ناترازی انرژی شدنی نیست و برای حل آن به یک برنامه مدت ۵ ساله و ۱۰ ساله نیاز داریم.
به گفته او، امروز در میانه گذار انرژی قرار داشته و به خوبی می دانیم که تجدید پذیرها یک انتخاب نیستند بلکه یک ضرورت هستند.
اورعی اظهار داشت: بر اساس آمار موجود ظرفیت منصوبه نیروگاه های تجدید پذیر در ایران حدود ۳۲۰۰ مگاوات است در حالیکه گفته می شود ۹۵ هزار مگاوات قرارداد به امضا رسیده است. به نظر من ارزش کاغذ این قراردادها خود قراردادها بیشتر است.
رییس دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به رشد توسعه انرژی های تجدید پذیر در دنیا، گفت: رسیدن به ظرفیت تولید یک تراوات ساعت برق از محل تجدید پذیرها در دنیا حدود ۶۸ سال زمان برد این در حالی است که افزایش ظرفیت از یک تراوات به ۲ تراوات در مدت ۲ سال اتفاق افتاد.
نظر شما