به گزارش بازار، آیا خرید ملک یا ثبت شرکت در ترکیه برای ایرانی ها عاقلانه هست ؟
پاسخ کوتاه و صریح این است: برای اکثریت ایرانیان، در شرایط فعلی (۲۰۲۴-۲۰۲۵)، سرمایهگذاری در ترکیه با ریسکهای بسیار بالایی همراه است و دیگر مانند گذشته «سودآور» یا «آسان» نیست.
قوانین مهاجرتی و سرمایهگذاری ترکیه در سالهای اخیر به شدت سختگیرانه شده است. در ادامه تحلیل دقیق و بدون تعارفی از وضعیت خرید ملک و ثبت شرکت برای شما آوردهام تا تصمیم آگاهانه بگیرید.
۱. خرید ملک: رویای اقامت یا دام سرمایه؟
در گذشته با خرید خانههای ارزان (حتی ۵۰ هزار دلار) میشد اقامت گرفت، اما آن دوران تمام شده است.
-
قانون ۲۰۰ هزار دلار (برای اقامت): طبق قوانین جدید، برای دریافت اقامت (کیملیک) از طریق خرید ملک، ارزش ملک در سند و گزارش کارشناسی باید حداقل ۲۰۰,۰۰۰ دلار آمریکا باشد. خانههای ارزانتر به شما حق اقامت نمیدهند و فقط سرمایهگذاری محسوب میشوند.
-
قانون ۴۰۰ هزار دلار (برای شهروندی/پاسپورت): برای دریافت پاسپورت ترکیه، باید ملکی به ارزش حداقل ۴۰۰,۰۰۰ دلار بخرید و تا ۳ سال حق فروش آن را ندارید.
-
مناطقه ممنوعه (محلات بسته): لیست بزرگی از محلهها (به خصوص در استانبول و آنتالیا) وجود دارد که حتی اگر خانه ۱ میلیون دلاری هم بخرید، به خارجیها اقامت نمیدهند (به دلیل تراکم بالای مهاجران).
-
مشکل فروش مجدد (نقدشوندگی): خرید ملک آسان است، اما فروش آن برای ایرانیها دشوار است. ترکها معمولاً خانههای دستدوم خارجیها را با قیمت بسیار پایینتر میخرند و پیدا کردن خریدار خارجی دیگر هم زمانبر است.
-
گزارش اکسپرتیز (Expertise Report): دولت روی خانهها قیمتگذاری کارشناسی میکند. ممکن است فروشنده خانه را ۳۰۰ هزار دلار به شما بفروشد، اما کارشناس دولت آن را ۱۵۰ هزار دلار قیمتگذاری کند. در این صورت اقامت به شما تعلق نمیگیرد و مالیات سنگینی هم از دست میدهید.
۲. ثبت شرکت: پرهزینه و پیچیده
بسیاری فکر میکنند با ثبت شرکت میتوانند اقامت بگیرند و کار کنند، اما واقعیت متفاوت است:
-
اقامت صوری نیست: صرفاً با ثبت شرکت اقامت کاری (چالیشما ایزنی) نمیگیرید. برای دریافت مجوز کار به عنوان مدیرعامل شرکت خودتان، باید ۵ کارمند ترک استخدام کنید و بیمه آنها را بپردازید که هزینه ماهانه بسیار سنگینی دارد.
-
هزینههای جاری (حتی بدون فعالیت): حتی اگر شرکت هیچ فعالیتی نداشته باشد، باید ماهانه هزینه حسابدار رسمی (مُشاور مالی)، مالیاتهای تمبر، و اجاره دفتر (حتی مجازی) را بپردازید.
-
مشکلات بانکی ایرانیان: به دلیل تحریمها و FATF، افتتاح حساب شرکتی برای ایرانیان در بسیاری از بانکهای ترکیه بسیار دشوار است و گاهی حسابها بدون اطلاع قبلی مسدود میشوند.
۳. ریسکهای اختصاصی برای ایرانیان
-
اقامت توریستی (اجارهای) تقریباً لغو شده: اگر قصد دارید خانه اجاره کنید و اقامت بگیرید، بدانید که درصد ریجکتی پروندههای ایرانیان برای تمدید یا دریافت اقامت توریستی بسیار بالاست و عملاً این روش دیگر کارایی ندارد.
-
تورم و سقوط لیر: اگر سرمایه خود را به لیر تبدیل کنید، با توجه به تورم ترکیه، ارزش پول شما به سرعت آب میشود. اگر به دلار نگه دارید، امنیت سرمایه بیشتر است اما هزینههای زندگی در ترکیه (به دلار) به شدت افزایش یافته است.
جمعبندی: چه کسانی بروند و چه کسانی نروند؟
این کار برای شما «عاقلانه» است اگر:
-
سرمایه مازاد بالای ۴۰۰,۰۰۰ دلار دارید و هدف اصلی شما صرفاً گرفتن پاسپورت دوم است (نه کسب سود آنچنانی).
-
درآمد دلاری ثابت از خارج از ترکیه دارید و میخواهید در کشوری نزدیک به ایران با کیفیت زندگی نسبتاً خوب زندگی کنید (و توان خرید خانه بالای ۲۰۰ هزار دلار را دارید).
-
یک بیزینس واقعی دارید که نیاز به ارتباط با بازارهای اروپا دارد و توان پرداخت هزینههای استخدام پرسنل ترک را دارید.
این کار برای شما «اشتباه» است اگر:
-
سرمایه شما محدود است (زیر ۲۰۰ هزار دلار) و تمام دارایی خود را در ایران میفروشید.
-
قصد دارید با خرید ملک، کار پیدا کنید (خرید ملک اجازه کار نمیدهد).
-
انتظار دارید ارزش ملک شما در کوتاهمدت رشد چشمگیری داشته باشد.
-
امیدوارید با اجاره خانه اقامت بگیرید.
یک قدم بعدی پیشنهادی: اگر هدف شما سرمایهگذاری ملکی است، کشورهای حوزه خلیج فارس (مثل دبی یا عمان) ثبات اقتصادی و قوانین شفافتری دارند، اما اقامت دائم نمیدهند. آیا مایل هستید مقایسهای بین «سرمایهگذاری در ترکیه» و «دبی» برایتان انجام دهم؟
آیا برای ثبت شرکت یا خرید خانه به وکیل در ترکیه نیاز دارم؟
پاسخ کوتاه: «قانوناً» خیر، اما «عقلاً» بله، صد درصد.
طبق قوانین ترکیه، شما برای امضای سند ملک یا ثبت شرکت مجبور به داشتن وکیل نیستید، اما انجام این کارها بدون وکیل مستقل (بهویژه برای ایرانیان که با محدودیتهای بانکی و قانونی مواجهاند) مثل راه رفتن در میدان مین است.
در ادامه تفکیک دقیق این موضوع برای «خرید ملک» و «ثبت شرکت» را بخوانید:
۱. در خرید ملک: چرا وکیل حیاتی است؟
بسیاری از مشاوران املاک در ترکیه به شما میگویند: «هزینه اضافی نکنید، ما کارهای حقوقی را رایگان انجام میدهیم.» این بزرگترین دام است. مشاور املاک ذینفع است و میخواهد ملک را بفروشد.
وظایف حیاتی وکیل که مشاور املاک انجام نمیدهد:
-
بررسی «پاک بودن» سند (Takyidat): وکیل بررسی میکند که روی سند ملک وام بانکی (Ipotek)، بدهی مالیاتی، حکم توقیف یا شکایت دادگاهی وجود نداشته باشد. اگر ملکی را با بدهی بخرید، بدهی به شما منتقل میشود!
-
تطبیق گزارش اکسپرتیز: وکیل بررسی میکند که آیا قیمت درج شده در «گزارش کارشناسی» با قیمت واقعی پرداختی و قوانین مهاجرت همخوانی دارد یا خیر (بسیار مهم برای گرفتن پاسپورت یا اقامت).
-
جلوگیری از کلاهبرداری در پیشفروش: اگر ملک در حال ساخت میخرید، فقط وکیل میتواند قرارداد را طوری تنظیم کند که اگر سازنده فرار کرد یا پروژه را تمام نکرد، پول شما نسوزد.
-
انتقال امن پول: انتقال پول از ایران به ترکیه پیچیده است. وکیل میتواند بر فرآیند انتقال وجه نظارت کند تا فروشنده بعداً ادعا نکند پولی دریافت نکرده است.
نکته طلایی: هرگز از وکیلی که شرکت سازنده یا مشاور املاک معرفی میکند استفاده نکنید. شما باید وکیل مستقل خودتان را داشته باشید.
۲. در ثبت شرکت: تفاوت وکیل و حسابدار رسمی
در ترکیه یک تفاوت مهم وجود دارد که اغلب ایرانیها را گیج میکند:
-
مشاور مالی قسمخورده (Mali Müşavir): داشتن این فرد قانوناً اجباری است. او حسابدار رسمی دولتی است که رابط شما و اداره مالیات است. بدون او نمیتوانید شرکت ثبت کنید. اما او وکیل نیست و مسئولیت حقوقی قراردادهای شما را ندارد.
-
وکیل دادگستری (Avukat): داشتن او اختیاری است، اما برای موارد زیر ضروری است:
-
تنظیم اساسنامه: تا مطمئن شوید شریک ترک یا خارجی سر شما کلاه نمیگذارد.
-
افتتاح حساب بانکی: به دلیل تحریمها، بانکها حساب ایرانیها را به سختی باز میکنند. وکیلهای مجرب ارتباطاتی دارند که این پروسه را تسهیل میکنند.
-
تنظیم قرارداد اجاره دفتر: قوانین موجر و مستاجر در ترکیه پیچیده است.
-
جمعبندی و توصیه
-
هزینه وکیل: معمولاً برای خرید ملک حدود ۱٪ تا ۱.۵٪ ارزش ملک و برای ثبت شرکت مبلغی توافقی (مثلاً ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار) است.
-
ریسک: پرداخت این هزینه در برابر ریسک از دست دادن کل سرمایه ۲۰۰ یا ۴۰۰ هزار دلاری، ناچیز است.
پیشنهاد من: اگر قصد جدی دارید، حتماً یک وکیل ترک که مسلط به زبان فارسی یا انگلیسی است (یا مترجم مورد اعتماد دارد) استخدام کنید.
آیا مایل هستید «لیست مواردی که باید قبل از امضای قرارداد خرید خانه از وکیلتان بخواهید» را برایتان بنویسم؟
آیا از وکیل پایه یک دادگستری در تهران میتونم برای این کار استفاده کنم؟
راهکار درست چیست؟
شما دو گزینه امن دارید:
-
وکیل تُرک با مترجم رسمی: یک وکیل ترکِ مستقل استخدام کنید و یک مترجم رسمی قسمخورده (که در دفاتر نوتر ترکیه حضور دارند) تمام مکالمات را برای شما ترجمه کند.
-
موسسات حقوقی ایرانی-ترکی: دفاتر حقوقی در ترکیه وجود دارند که توسط وکلای ترک اداره میشوند اما کارمندان یا همکاران ایرانی (مسلط به ترکی و حقوق) دارند. در این حالت، قرارداد رسمی شما با وکیل تُرک بسته میشود، اما طرف حساب شما برای توضیحات، همکار ایرانی اوست.
هشدار جدی: اگر وکیلی در تهران گفت: «من خودم میایم استانبول کارهات رو انجام میدم»، بدانید که او در ترکیه هیچ قدرتی ندارد و حضورش صرفاً تشریفاتی و هزینهتراش است.
وکیل پایه یک دادگستری در تهران فقط در دو حالت میتواند به عنوان «مشاور مکمل» (نه مجری کار) مفید باشد:
-
تنظیم قراردادهای داخلی: اگر قرار است پولی را در ایران به صورت ریال به یک شرکت واسطه بدهید، وکیل ایرانی میتواند قراردادی محکم در ایران ببندد تا اگر کلاهبرداری شد، بتوانید در دادگاههای ایران (تهران) شکایت کنید.
-
نظارت کلی: او میتواند متن ترجمه شده قراردادهای ترکی را بخواند تا مطمئن شود مفاد آن با منطق حقوقی عمومی سازگار است (هرچند تسلط به اصطلاحات حقوقی ترکی استانبولی ضروری است).
یک وکیل پایه یک دادگستری در ایران، هیچگونه صلاحیت قانونی، پروانه وکالت و حق امضا در ادارات و دادگاههای ترکیه ندارد. در خاک ترکیه، وکیل ایرانی شما دقیقاً مثل یک شهروند عادی (توریست) محسوب میشود و نمیتواند هیچ کار حقوقی رسمی برایتان انجام دهد.
نظر شما