به گزارش بازار، برای اجرای هر پروژه بتن‌ریزی، از فونداسیون گرفته تا سقف، دیوار، ستون‌ها و...، کیفیت قالب بتن اهمیت و تاثیر بالایی دارد. اگر قالب، دقت، کیفیت و مقاومت لازم را نداشته باشد، همه زحمات مهندسان، کارگران و مجریان پروژه به هدر می‌رود. به همین دلیل، شناخت ویژگی های قالب بتن باکیفیت برای خرید محصول مناسب اهمیت دارد.
در این راهنما قدم‌به‌قدم بررسی می‌کنیم که قالب بتن خوب چه ویژگی‌هایی دارد و هر مورد چه تاثیری بر کیفیت نهایی سازه می‌گذارد. با رعایت این نکات هنگام خرید، می‌توانید با خیال راحت تولیدکننده، فروشنده و محصول درست و مناسب را انتخاب کنید.
ویژگی های قالب بتن باکیفیت
قالب بتن باکیفیت قالبی است که بتواند نیروی جانبی بتن تازه را بدون تغییر شکل تحمل کند، سطح صاف و یکدستی را ایجاد کند و در چرخه‌های متعدد بتن‌ریزی دچار افت عملکرد نشود. به طور کلی، ویژگی های قالب بتن باکیفیت در مواردی مثل جنس و ضخامت ورق فولادی، دقت تولید و ابعاد قالب، کیفیت و نوع جوشکاری و اتصالات، نوع پوشش نهایی ضدخوردگی و نوع لبه‌ها (جوشی یا هم) قابل شناسایی است. در ادامه همه این موارد را دقیق‌تر بررسی می‌کنیم.
۱. ویژگی های قالب بتن باکیفیت: جنس و ضخامت
در ایران، بهترین قالب‌ها از ورق فولاد ST۳۷ فولاد مبارکه اصفهان ساخته می‌شوند. این نوع ورق به دلیل خاصیت جوشکاری مناسب، مقاومت و استحکام بالا، قابلیت خمکاری، برشکاری و شکل‌پذیری مناسب از بهترین مواد اولیه موجود برای تولید انواع قالب بتن فلزی است. معمولا این ورق در ضخامت ۳ یا ۴ میلی‌متر برای تولید قالب به کار می‌روند.
ورق‌های فولاد مبارکه دارای تلورانس ضخامت کمتر از ±۰٫۱ میلی‌متر و ترکیب شیمیایی دقیق و استاندارد شامل ۰٫۲۵٪ کربن و حدود ۱٪ منگنز هستند. نتیجه این ویژگی، افزایش مقاومت کششی، سهولت در خمکاری و جوشکاری و کاهش خوردگی و خرابی در چرخه‌های مختلف استفاده است.
البته ممکن است ورق سایر کارخانه‌ها هم برای تولید قالب بتن استفاده شود؛ اما هیچکدام به پای فولاد مبارکه اصفهان نمی‌رسد. به همین دلیل، استفاده از این نوع ورق با ضخامت مناسب از ویژگی های قالب بتن باکیفیت است. ضمنا قیمت ورق st۳۷ فولاد مبارکه بر قیمت قالب بتن موثر است که می‌توانید اینجا درباره آن بیشتر بخوانید.
۲. طراحی و ساختار قالب بتن
یکی دیگر از ویژگی های قالب بتن باکیفیت، طراحی و تولید استاندارد آن است؛ چون هرچقدر کیفیت مواد اولیه بالا باشد، ولی فرایند تولید اصولی نباشد، در نهایت خروجی کار برای استفاده در قالب‌بندی کارایی لازم را ندارد. یکی از ویژگی‌های مهم در تولید قالب بتن، پشت‌بندها و اجزای حمایتی قالب هستند.
در قالب‌های باکیفیت، هر ۲۰ تا ۳۰ سانتی‌متر یک پشت‌بند جوش داده می‌شود تا بتواند بخشی از فشار وارد به قالب را کنترل کند. اگر پشت‌بند جوشکاری ناقصی داشته باشد، نیروی بتن در نقطه ضعیف‌تر آن متمرکز می‌شود و پس از مدتی، قالب خم می‌شود یا تاب برمی‌دارد.
مسئله مهم بعد در بحث طراحی، نوع لبه است. برای ساخت لبه، دو حالت کل وجود دارد؛ جوشی و پرسی یا خم. برای تولید قالب لبه خم، ورق سازنده بدنه قالب با دستگاه پرس خم می‌شود تا شکل نهایی قالب بتن ایجاد شود. اما برای تولید قالب لبه جوشی، یک نوار یا تسمه فلزی به ورق اصلی سازنده قالب جوش داده می‌شود.
هر دو دسته محصول، اگر به شکل اصولی تولید شوند، ویژگی های قالب بتن باکیفیت را دارند. برای مثال، روند جوشکاری قالب لبه خم باید با دقت و نفوذ مناسب انجام شود تا در حین استفاده دچار ترک یا شکستگی نشود. به طور کلی، انتخاب بین قالب لبه خم یا پرسی به نوع پروژه و حجم کار بستگی دارد؛ اما اگر تولیدکننده اصول استاندارد را رعایت کند و از ورق فولاد ساختمانی (مثل st۳۷) استفاده کرده باشد، هر دو محصول برای استفاده مناسب هستند.
۳. دقت تولید و ابعاد استاندارد
منظور از دقت ابعاد در قالب بتن این است که تمام گوشه‌ها، زاویه‌ها و ابعاد طول، عرض و لبه طبق طرح اولیه و منطبق با اوصل مهندسی است. قالب‌های باکیفیت باید تلرانس ±۰٫۵ میلی‌متر داشته باشند و زاویه گوشه‌ها ۹۰ درجه باشد. این دقت با استفاده از تجهیزات CNC، دستگاه پرس مناسب، جوشکاری حرفه‌ای و کنترل کیفی دقیق و مرحله به مرحله به دست می‌آید.
اگر محصول خریداری‌شده چنین کیفیت و دقتی نداشته باشد، می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. برای مثال، سطح سازه بتنی تمیزی و یکدستی کافی را پیدا نمی‌کند و برای رسیدن به حد ایده‌آل، به پرداخت‌کردن احتیاج خواهد بود. این کار هم زمان‌بر است و هم هزینه جانبی را به مجری کار تحمیل می‌کند.
در موارد حاد که دقت قالب‌ها بسیار پایین است، ممکن است اصلا قالب‌ها با هم چفت نشوند و سیستم قالب‌بندی پایداری ساخته نشود. این موضوع کار باعث خوابیدن کار در همان مرحله اول و ایجاد وقفه و هزینه بیشتر خواهد شد. پس برای بررسی ویژگی های قالب بتن باکیفیت، حتما رعایت دقت و استاندارد در ابعاد را در نظر داشته باشید.
۴. دقت جوشکاری و نوع جوش، از ویژگی های مهم قالب بتن باکیفیت
در قالب‌های جوشی، کیفیت، دقت، میزان نفوذ و روش جوشکاری بسیار مهم هستند. نقص در هر یک از این موارد، دوام و استحکام قالب را به طور جدی با خطر مواجه می‌کند. در قالب‌های درجه یک از یک نوع جوش استفاده می‌شود؛ جوش CO₂ یا MIG. این روش به تولیدکننده کمک می‌کند تا عمق نفوذ جوش و اندازه و برآمدگی درز جوش را بهتر کنترل کند. در نتیجه، هم دوام و کیفیت قالب افزایش می‌یابد و هم تاثیرگذاری آن بر ظاهر نهایی سازه بتنی کمتر می‌شود.
جوشکاری باید در دمای یکنواخت انجام شود تا درز سرد ایجاد نشود. در غیر این صورت، در زمان ویبره بتن، دوغاب دقیقا از خطوط جوش بیرون می‌زند و سطح بتن لکه‌دار می‌شود. ضمنا اگر ترک سطحی وجود داشته باشد، با سنگ سابی و ترمیم پوششی رفع می‌شود. همچنین جوش نباید خیلی برجسته باشد، چون رنگ اپوکسی در این محل آن ناصاف پخش می‌شود و مقاومت در برابر خوردگی کم خواهد شد.
۵. رنگ اپوکسی و پوشش محافظ قالب بتن
بتن تازه قلیایی است و تماس مداوم آن با فولاد، خوردگی شدیدی ایجاد می‌کند. برای همین، در قالب‌های باکیفیت استاندارد، از رنگ اپوکسی دولایه استفاده می‌شود. برای اجرای آن، در ابتدا سطح قالب توسط سندبلاست تمیز و زنگ‌زدایی می‌شود. سپس دو مرحله رنگ اجرا می‌شود؛ یک لایه برای آماده‌کردن زیر کار و لایه دوم برای ایجاد پوشش محافظ تمیز و یکدست.
در مجموع، برای خرید محصول مرغوب و کارآمد، باید ویژگی های قالب بتن باکیفیت را به دقت بررسی کنید و درباره آن‌ها از تولیدکننده سوال کنید. نوع ورق مصرفی (فولاد مبارکه، فولاد غرب، کاویان و...)، دقت در تولید ابعاد، نوع و دقت جوشکاری، طرح و نقشه تولیدکننده برای تولید محصول و نوع رنگ محافظ همگی بر کیفیت قلب بتن اثر می‌گذارد. ضمن انتخاب تولیدکننده‌هایی مثل مدرن سازان، سیویل سان، تسکو، صنعت یدک آذربایجان یا شهر قالب که از نام‌های معتبر این حوزه هستند، می‌تواند کار شما را برای خرید راحت‌تر کند.
نظر شما