بازار؛ گروه آب و انرژی: آب به‌طرز وحشتناکی در ایران رو به اتمام است. آمارهای موجود حاکی از این است که ۴۸ سد تأمین‌کننده آب شرب کمتر از ۲۰ درصد ظرفیت خود را در اختیار دارند و ۱۵ استان در وضعیت قرمز آبی قرار گرفته‌اند. از طرفی مدیر کل آبفای استان تهران هم پیشتر گفته بود که ذخایر سدهای پنج‌گانه تهران به کمترین میزان طی ۶۰ سال اخیر خود رسیده و پرشدگی سدهای تهران بدون احتساب سد طالقان تا پنج درصد کاهش یافته است.
آنگونه که صادق ضیاییان رییس مرکز ملی پیش بینی و مدیریت بحران وضع هوا در ۱۷ آبان امسال گفته بود میزان بارندگی از آغاز سال آبی (۲۳ سپتامبر- اول مهر) تاکنون در سراسر کشور حدود ۸۶ درصد و در تهران ۹۶ درصد کاهش یافته است.
در همین حال، آب‌های زیرزمینی به‌دلیل حفر هزاران چاه غیرمجاز در حال ازدست‌رفتن هستند. بیش از هشت هزار چاه غیرمجاز تنها در منطقه کوهستانی البرز در شمال ایران کشف شده است. هیچ‌کس نمی‌تواند راهی برای جلوگیری از حفر این چاه‌ها توسط کشاورزانی که نیاز به آب دارند، پیدا کند؛ حتی اگر این چاه‌ها خطر فرونشست زمین را افزایش دهند.
تازه‌ترین داده‌های ماهواره‌ای برفسنجی از کاهش کم‌سابقه پوشش برفی حکایت دارد. مقایسه‌ها نشان می‌دهد وسعت برف کشور نسبت به سال گذشته ۹۸.۶ درصد و نسبت به میانگین ۲۰ ساله ۹۹.۸ درصد کمتر شده است؛ موضوعی که به گفته کارشناسان، «هشداری جدی» برای تأمین آب در ماه‌های آینده است، زیرا برف منابع طبیعی ذخیره آب کشور را تشکیل می‌دهد و افت آن اثر مستقیم بر ذخایر سدها و جریان رودخانه‌ها دارد.
ناسا: ایران بیابان می شود
بحران آب در ایران حالا دیگر پایش به رسانه های خارجی هم باز شده است. روزنامه فرانسوی لوموند در گزارشی به بررسی خشکسالی بی‌سابقه در ایران پرداخت و نوشت که ایران برای ششمین سال پیاپی درگیر خشکسالی است و مخازن آبی که چندین شهر بزرگ از جمله تهران پایتخت را تأمین می‌کنند به پایین‌ترین سطح خود رسیده به نحوی که دولت احتمال «تخلیهٔ تهران» را بررسی می‌کند.
ناسا به تازگی در گزارشی اعلام کرده که در ۳۰ تا ۴۰ سال آینده بخش عظیمی از ایران به بیابان تبدیل خواهد شد. در این بررسی که برای ۴۵ کشور جهان صورت گرفته ایران در جایگاه چهارم قرار گرفته است
ناسا هم به تازگی در گزارشی اعلام کرده که در ۳۰ تا ۴۰ سال آینده بخش عظیمی از ایران به بیابان تبدیل خواهد شد. در این بررسی که برای ۴۵ کشور جهان صورت گرفته ایران در جایگاه چهارم قرار گرفته است.
کار به جایی رسیده که سخنگوی صنعت آب اعلام کرده باتوجه به وضعیت منابع آبی در تهران مجبور به اعمال محدودیت هستیم. حتی وزیر نیرو هم با تأیید اینکه وزارت نیرو برای کنترل هدررفت آب، فشار شبکه را کاهش داده، رسما اعلام کرده که ممکن است مجبور شویم بعضی از شب‌ها که مردم کمتر آب مصرف می‌کنند فشار آب را تا حد صفر پایین بیاوریم. ماجرای بی‌آبی پایتخت تا آنجا سروصدا کرده که شخص رئیس‌جمهور هم هشدارهایی مبنی بر احتمال جیره‌بندی آب تا آذرماه داده و در یک اظهارنظر عجیب از احتمال تخلیه تهران سخن گفته است.
مسعود پزشکیان رئیس جمهور ایران هشدار داده که اگر تا پایان آبان‌ماه در تهران و منابع بالا دست تامین آب آن، باران نبارد، ممکن است ناچار به «توزیع آب یا تخلیه تهران» شویم.
با توجه به پیش بینی سازمان هواشناسی درباره تداوم خشکسالی ها و عدم بارندگی ها می توان ادعا کرد که روز شمار برای صفر آبی در پایتخت و شروع جیره بندی رسمی آغاز شده است.
شروع مهاجرت از شهرهای حاشیه ای تهران
البته کارشناسان حوزه آبی می گویند رسیدن به چنین وضعیتی از مدت ها قبل قابل پیش بینی بود. انوش اسفندیاری کارشناس حوزه آبی و دبیر اندیشکده تدبیر آب در اینباره به بازار می گوید: بحران امروز آبی در کشور حاصل مسیر طولانی تصمیمات، سیاست‌ها و مداخلات انسانی است و نمی توان آن را یک اتفاق ناگهانی دانست. سالهاست که محیط زیست و اقلیم کشورها سر ناسازگاری قرار داده ایم و امروز که کار از کار گذاشته صحبت از تخلیه شهر می کنیم. این در حالی است که همه ما به خوبی می دانیم که چنین ادعایی شدنی نیست.
شاید مهاجرت از تهران هنوز شروع نشده باشد اما در شهرک‌های اقماری و حاشیه شهر، مهاجرت ناشی از کمبود آب مشهود است. بسیاری از روستاها نیز به علت بی‌آبی و ورشکستگی اقتصادی تخلیه شده‌اند
او البته این نکته را هم گفته که شاید مهاجرت از تهران هنوز شروع نشده باشد اما در شهرک‌های اقماری و حاشیه شهر، مهاجرت ناشی از کمبود آب مشهود است. بسیاری از روستاها نیز به علت بی‌آبی و ورشکستگی اقتصادی تخلیه شده‌اند.
او در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به حجم بالای استفاده از آب برای آبیاری فضای سبز در شهرهای های مختلف به خصوص کلان شهرهایی همچون تهران، ادامه داد: در حال حاضر شهرداری تهران چیزی حدود ۷۰۰ چاه دارد که از آنها برای آبیاری فضای سبز استفاده می شود. این در حالی است که می توانستیم با استفاده از پساب جلوی این حجم از مصرف آب را بگیریم.
به گفته اسفندیاری، بی توجهی به بحران آبی یعنی از گونه های آب بر در فضای سبز پایتخت استفاده کرده و بعد اینکه با دست و دلبازی تمام از آبی با استانداردهای بالا برای آبیاری فضای سبز استفاده کردیم.
دبیر اندیشکده تدبیر آب در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه باید به سراغ مدیریت سیستم توزیع در کشور برویم، ادامه داد: در حال حاضر بخش زیادی از آب تامین شده در شبکه های کشور هدر می رود و بخش زیادی هم به صورت فاضلاب دفع می شود. باید فکر جدی برای حل این مساله ها کرد.
شرایط آبی ایران از مرز بحران دیگر گذر کرده است، ما در «ورشکستگی آبی» قرار داریم. برخی از خسارت‌هایی که در کوتاه‌مدت به منابع آبی وارد کرده‌ایم، غیرقابل‌جبران است
او می گوید: تاکنون اینگونه بوده که توسعه در کشور ما آب‌محور بوده و دولتمردان سعی می‌کردند که فعالیت‌های اقتصادی را در نظر بگیرند که آب بیشتری نیاز دارد و همیشه تلاش می‌کردند متناسب با رشد اقتصادی آب بیشتری به بخش کشاورزی و سایر بخش‌ها اختصاص دهند اما باید این رویه تغییر کند. مدت‌هاست که این قضیه گفته شده که باید توسعه کم‌آب‌بر داشته باشیم. ما کشوری هستیم که از نظر فرهنگی مزیت نسبی داریم و باید بر روی اقتصاد فرهنگی و شیوه‌های اقتصادی و توسعه فرهنگی کار کنیم.
اسفندیاری با بیان ایکه شرایط آبی ایران از مرز بحران دیگر گذر کرده است، گفت: ما در «ورشکستگی آبی» قرار داریم. برخی از خسارت‌هایی که در کوتاه‌مدت به منابع آبی وارد کرده‌ایم، غیرقابل‌جبران است و باید این واقعیت را بپذیریم.
نظر شما