چرا قیمت نفت از ۴۰ دلار بیشتر نمی شود؟

مونا مشهدی رجبی؛ بازار: با وجود اینکه در هفته های گذشته اخبار خوبی در مورد تولید واکسن در دنیا و احتمال عرضه آن در ماه های پیش رو منتشر شده است ولی قیمت نفت در بازار رشد معناداری نکرد. از طرف دیگر پیش بینی انتشار اخباری در مورد فروش سرمایه ها و دارایی های شرکتهای نفتی بزرگ امریکایی نشان می دهد که رویکرد در این صنعت در حال تغییر است. سایت اویل پرایس  نوشت :«با قیمت ۴۰ دلاری  نفت، سرمایه گذاری در تولید نفت شیل صرفه اقتصادی ندارد و به نظر می رود تداوم این وضعیت به تدریج صنعت نفت امریکا را به ورطه نابودی بکشاند.»

 بلومبرگ هم شرایط کنونی را زنگ خطری برای شرکتهای نفتی می داند. این رسانه در گزارش خود در نوشت:« در این روزهای بی ثباتی در اقتصاد دنیا، عدم افزایش قیمت نفت زنگ خطری را برای فعالان این بازار به صدا درآورده است. بسیاری بر این باورند این که قیمت نفت عکس العمل مثبتی به تحولات اخیر بازار و اقتصاد دنیا نشان نداده است می تواند به معنای آرامشی قبل از طوفان بزرگ در اقتصاد این صنعت باشد و ما دوباره سقوطی بزرگ را در این بازار تجربه کنیم.سقوطی که می تواند اقتصادهای وابسته به نفت را با چالشهای مالی زیادی روبرو کند. کشورهایی که تعطیلی های گسترده صنایع را در جریان همه گیری کرونا تجربه کرده اند و هم اکنون هم شرایط مالی سختی را پشت سر می گذرانند.»

 سی ان بی سی هم در گزارشی دیگر به پیش بینی آینده بازار نفت پرداخت و نوشت:«به نظر می رسد بازار نفت تمایلی برای تجربه رشد قیمت را ندارد. قیمتها مدتها است در سطح ۴۰ دلار در نوسان است و  تا انتهای سال جاری هم احتمال کاهش قیمت بیش از احتمال افزایش قیمت است.»این رسانه امریکایی دلایل مختلفی برای بی ثباتی در بازار نفت معرفی کرده است که این دلایل عبارتند از:

اول: افزایش عرضه نفت در بازار
با وجود اینکه دلیل اصلی افت قیمت نفت در ماه آوریل و منفی شدن قیمت هر بشکه نفت در بازار جهانی، مازاد عرضه و کمبود انبار برای ذخیره نفت مازاد بر نیاز در دنیا بود و این دلیل تا حد زیادی از بین رفته است ولی تضمینی برای تکرار نشدن سناریوی قبلی وجود ندارد. پایان توافق اوپک پلاس، افزایش تولید نفت در کشورهای نفت خیز در شرایطی که انتظار افزایش تقاضا وجود ندارد می تواند سناریوی تولید مازاد بر نیاز در دنیا و کاهش ظرفیت انبارهای نفتی را به همراه بیاورد و دوباره باعث سقوط قیمت نفت در بازار شود.

اگر اوپک تولید نفت را افزایش دهد یا روسیه تصمیم به خروج از توافق اوپک پلاس بگیرد یا شرکتهای نفتی امریکایی از تکنولوژی تازه ای استفاده کنند که هزینه تولید را تقلیل دهد و تولید نفت در قیمت کنونی هم برای آنها به صرفه باشد، می توان انتظار افزایش قیمت نفت در بازار را داشت.

دوم: بی ثباتی در مورد آینده دنیا در شرایط همه گیری کرونا
مهمترین بحرانی که این روزها وجود دارد، همه گیری کرونا است که آسیب زیادی به اقتصاد دنیا وارد کرده است و تقاضای نفت را به شدت کاهش داده است. با وجود اینکه اخبار امیدوار کننده ای در مورد واکسن کرونا و پایان این بحران شنیده می شود ولی هنوز عوامل بی ثبات کننده زیادی در بازار وجود دارد و نمی توانیم زمانی را برای پایان سالهای سخت اقتصادی و درگیری دنیا با بحران کرونا یا عوارض آن در نظر بگیریم.

 مساله مهم این است که با وجود تلاش تمامی دنیا برای تولید واکسن، پروسه تولید واکسنی ایمن و کارآمد معمولا بسیار طولانی است و نمی توان به اثر بخشی واکسن های اولیه ای که به بازار عرضه می شوند چندان امیدوار بود.مساله دیگر این است که عرضه انبوه آن هم مساله ای با اهمیت است. اینکه چه زمانی تمامی کشورهای دنیا بتوانند واکسن را دریافت کنند و فعالیت های اقتصادی خود را از سر بگیرند، موضوعی بسیار با اهمیت است ولی هیچ زمان بندی درستی برای آن وجود ندارد.

سوم: افزایش استفاده از منابع احیا شدنی
موضوع مهم دیگری که مانع از افزایش قیمت نفت در دنیا می شود، این است که سرمایه گذاری درتولید منابع احیا شدنی انرژی افزایش یافته است. در سالهای گذشته این دیدگاه مطرح می شد که افت قیمت نفت در بازار فاکتوری منفی برای سرمایه گذاری در انرژی های احیا شدنی است ولی مطالعات اخیر نشان داده است  که تاثیر این مساله از بین رفته است. در واقع افزایش توجه جهانیان به مساله تغییرات جوی و تاثیرات منفی آن روی زندگی و اقتصاد دنیا باعث شده است تا سرمایه گذاری در این زمینه حتی در روزهایی که قیمت نفت پایین است هم متوقف نشود.

پیش بینی می شود در سالهای آتی تولید انرژی های احیا شدنی در دنیا افزایش یابد و خودروهای برقی سهم بزرگی از خودروهای مصرفی در دنیا را تشکیل دهند. این یعنی کاهش بی سابقه تقاضای نفت در دنیا و به دنبال آن افت قیمت این منبع انرژی در بازار جهانی.

در پایان باید گفت با وجود اینکه نفت همچنان اصلی ترین و مهمترین منبع انرژی در دنیا است ولی ما شاهد کاهش تدریجی جایگاه این منبع انرژی و جایگزین شدن آنها با منابع احیا شدنی انرژی خواهیم بود. در نتیجه در دنیای آینده ، سرمایه گذاری در  انرژی های جایگزین افزایش خواهد یافت و نقش نفت در صنعت و اقتصاد دنیا کاهش پیدا می کند.