بازار، گروه استانها: صنایع دستی یکی از مهمترین داشته های استان سمنان است گفته می شود به صورت رسمی در این استان فقط ۱۲ الی ۱۳ هزار بافنده قالی و فرش وجود دارد که سالانه ۲۵ هزار متر مربع فرش تولید می کنند از سوی دیگر شاهد هستیم که بیش از چهار هزار نفر نیز به صورت رسمی و غیر رسمی در حوزه صنایع دستی فعالیت دارند و این در قیاس با جمعیت ۷۰۰ هزار نفری استان سمنان رقمی قابل توجه است.
از این گزاره ها می توان نتیجه گرفت که بخشی از ارتزاق مردم استان سمنان از صنایع دستی به خصوص در روستاها، تامین می شود اما علیرغم تمام این گزاره ها متاسفانه حتی یک نمایشگاه ثابت و دائمی صنایع دستی در کل استان سمنان وجود ندارد و این نشان از غفلت های عظیم در این حوزه است.
استاندار سمنان: نگاه دولت به صنایع دستی در استان سمنان نگاه ویژه ای است
هر چند در سال های اخیر نگاه مسئولان استان سمنان تغییر کرده و شاهد رقم خوردن اتفاقات خوبی در درون این استان هستیم اما هنوز هم آنچنان که باید و شاید نتوانسته ایم شاهد شکوفایی اقتصادی استان به ویژه روستاها، در زمینه صنایع دستی باشیم.
حمایت می کنیم
استاندار سمنان در گفتگو با خبرنگار بازار، ضمن بیان اینکه این استان سالانه میزبان ۲۰ میلیون زائر رضوی است، گفت: در استان سمنان تنها ۶۹ روستا و شهر هدف گردشگری وجود دارد که صنایع دستی بخش مهمی از تولیدات آنها محسوب می شود .
سید محمد رضا هاشمی با بیان اینکه نگاه دولت به صنایع دستی در استان سمنان نگاه ویژه ای است، تاکید کرد: استفاده از ظرفیت تردد سالانه میلیون ها زائر رضوی یکی از تاکیدات ما در استان بوده که در این زمینه شاهد برپایی رویداد ها و نمایشگاه خوب صنایع دستی در استان بودیم که استقبال خوب همطونان مان را نیز به دنبال داشته است.
وی افزود: برای مثال ۳۲ فروشگاه و نمایشگاه صنایع دستی در ایام تعطیلات نوروزو ۱۴۰۳ در استان سمنان آماده شد و در کنار فروش خوبی که داشتند، سبب شد تا محصولات تولیدی و صنایع دستی و حتی بخشی از فرهنگ مردم استان سمنان به دیگر مردم کشورمان شناسانده شود از سوی دیگر بخش مهمی از اعطای تسهیلات مشاغل خانگی و روستایی به مقوله صنایع دستی و گردشگری اختصاص داشت که نشان می دهد دولت در این زمینه اقدامات خوبی را صورت داده است.
شانس درب خانه سمنان را می زند
دو اتفاق مهم امسال برای استان سمنان رخ داد که می تواند سبب جذب گردشگران داخلی و خارجی به این استان شود در نتیجه باید این دوران را دوران طلایی گردشگری در این استان دانست. نخست انتخاب سمنان به عنوان پایتخت گردشگری جاده ابریشم کشور و دوم ثبت شش کاروان سرای تاریخی شاه عباسی استان در فهرست بین المللی که هر دو رویداد ها توانسته اند تا کنون برکات خوبی را برای استان داشته باشند.
انتخاب سمنان به عنوان نماینده ایران در کنسرسیوم گردشگری جاده ابریشم با حضور ۲۰ کشور دنیا مانند چین، قراقستان، قرقیزستان و ... فرصتی بی بدیل است که به سمنان این اجازه می دهد تا مزیت های قابل سرمایه گذاری خود را به نمایش بگذارند کما اینکه در همان ماه های گذشته از سال شاهد حضور اکیپ های گردشگری از چین، مالزی و دیگر کشورها بودیم که فرصتی ویژه محسوب می شود.
استان سمنان سالانه میزان ۲۰ میلیون زائر رضوی است
اما این فرصت ها، سبب شده تا مسئولان استان سمنان هم در تکاپوی تدارک برنامه های بهتری در زمینه صنایع دستی و همچنین هنرهای مرتبط با آن در راستای معرفی فرهنگ و هنر استان سمنان بر بیایند. در یکسال اخیر به وضوح می توان این تغییر عملکرد و برنامه ریزی را در بین مسئولان بلند پایه دولتی استان مشاهده کرد تا جایی که امروز سمنان میزبان بزرگترین رویداد هنرهای تجسمی و صنایع دستی سال است.
رویداد مهم هنری و صنایع دستی در سمنان
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان سمنان در گفتگو با خبرنگار بازار، اعلام کرد: مهمترین رویداد هنری سال جاری در زمینه هنر تجسمی و صنایع دستی در مجتمع فرهنگسرای قومس سمنان با نمایش ۵۰۰ اثر از ۲۰۰ هنرمند در حال اجرا است که هم به لحاظ حجم و آثار و هم کیفیت آنها، از مهمترین رویداد های سال های اخیر استان محسوب می شود.
فرشید فلاح با بیان اینکه این رویداد مهم هنری در قالب جاده ابریشم در سمنان برگزار می شود، تاکید کرد: جشنواره بزرگ گردشگری جاده ابریشم بخش های مختلفی از جمله صنایع دستی، غذاهای محلی، آشنایی با فرهنگ بومی مردم استان سمنان، گردشگری و ... دارد که نمایشگاه بزرگ صنایع دستی و هنرهای تجسمی سمنان، در قالب یکی از همین برنامه ها برگزار شده است.
دیگر برنامه ای که در این ایام در سمنان برگزار شد جشنواره مهم غذا، صنایع دستی و فرهنگ بومی سمنان موسوم به تاسکا است که محور آن از سوی مسئولان صنایع دستی، غذاهای محلی و ظرفیت‌های گردشگری و میراث فرهنگی سمنان اعلام شده است این جشنواره همچنین توانست خیل عظیمی از علاقمندان را به سمت خودش بکشاند.
مسئولان متوجه اهمیت کار شده اند
کارشناس حوزه میراث فرهنگی در گفتگو با خبرنگار بازار، ضمن بیان اینکه برگزاری رویدادهایی که از این دست، نشان می دهد که مسئولان ما تازه به اهمیت صنایع دستی و گردشگری و تاثیر آن بر اقتصاد محلی و بومی به ویژه روستاها پی برده اند، گفت: علیرغم این تلاش ها هنوز باید گفت که نگاه مسئولان ما متوازن، دارای برنامه ریزی ماندگار و اصولی نیست.
فرشید باقری با بیان اینکه مسئولان استان سمنان به درستی متوجه هستند که باید در زمینه صنایع دستی کاری را صورت دهند چرا که فرصت ها یکی پس از دیگری از دست می رود اما مهم این است که ما دارای برنامه و چشم انداز درستی نیستیم که ما را در زمینه برگزاری این برنامه ها هدایت کرده و مثلا برای ما یک چشم انداز مشخص کرده باشد تا از نقطه الف به نقطه ب برسیم، تاکید کرد: ضعف برنامه ریزی مهمترین مشکل استان در زمینه صنایع دستی است.
یک کارشناس: ما حتی به درستی آمایش سرزمینی هم نداریم که نشان دهد چه منطقه ای و چه روستایی از استان سمنان چه صنایع دستی را تولید می کند
وی با بیان اینکه استان سمنان سالانه میزان ۲۰ میلیون زائر رضوی و بیش از هفت هزار گردشگر خارجی است اما چرا نمی توانیم از این ظرفیت ها بهره برداری درستی کنیم، افزود: ما مشکل برنامه ریزی داریم که یک ریل گذاری مدون برای توسعه صنایع دستی به لحاظ اقتصادی داشته باشد.
تولیدات ما کجا نمایش داده شده است؟
این کارشناس صنایع دستی با بیان اینکه کلاته خیج پایتخت تانه بافی ایران ثبت شده است سنگسر پایتخت فرش خود رنگ و شماره دوزی به ثبت رسیده و تمام اینها از جمله ظرفیت های ما در صنایع دستی است، افزود: سوال ما از مسئولان این است که مثلا تانه بافی کلاته خیج که ثبت ملی نیز شده در چند رویداد استانی و ملی طی یکسال اخیر به نمایش گذاشته شده است؟ شما هیچ پاسخی درباره این سوالات از مسئولان امر در استان سمنان نخواهید شنید.
باقری با بیان اینکه نمد یکی از مهمترین صنایع دستی استان سمنان است اما مسئولان میراث فرهنگی برای ترویج و شناساندن آن چه اقدامی کرده اند؟ بیان کرد: ابرسج در شاهرود مهد کوزه گری و نمد مالی است اما تا کنون این محصولات از سوی مدیران میراث فرهنگی استان سمنان به کدام رویداد استانی و ملی دعوت شده تا ظرفیت هایشان را بشناسانند؟ اینها همه مشکلاتی است که ما در این استان داریم آن هم استانی که علیرغم تمام ظرفیت ها، حتی یک نمایشگاه دائمی صنایع دستی ندارد.
وی افزود: ما حتی به درستی آمایش سرزمینی هم نداریم که نشان دهد چه منطقه ای و چه روستایی از استان سمنان چه صنایع دستی را تولید می کند و این صنایع دستی چه نیازی را از شهرستان و استان و کشور و جهان تامین می کند و در نتیجه به همان نسبت، مناطق استان منطقه بندی شده و بتوان کارهای علمی، عملی، ترویجی و تبلیغی و آموزشی و حمایتی را نیز صورت داد.
مدیریت متوازن نیست
دیگر فعال صنایع دستی استان سمنان در گفتگو با خبرنگار بازار، می گوید: صنایع دستی استان دو بخش شده بخشی که مدیران کل تمرکز خود را بر آن گذاشته اند و بخشی که رها شده است. در واقع هر کس توانسته با برشی که داشته در اداره کل نفوذ کند صنایع دستی خود را به نمایش گذاشته و موفق شده است هر کس هم این اقدام را نکرده در محاق فراموشی است در نتیجه وضعیت امروز استان سمنان اینطور است که در یک منطقه نزدیک به مرکز استان همه تمرکزها جمع شده و در دامغان و شاهرود و میامی و ... همه چیز خاک می خورد و فراموش شده است.
فعال صنایع دستی نزدیک به ۹۰ اثر صنایع دستی هنرمندان استان سمنان موفق به دریافت گواهی اصالت شده است
حلاجیان با بیان اینکه توسعه متوازنی در زمینه صنایع دستی استان سمنان وجود ندارد، بیان کرد: در فروشگاه های صنایع دستی مرکز استان همه رقم کالای چینی، اصفهانی و کاشانی و ... دیده می شود اما نمد، سفال، سرامیک، دست بافت های شهرهایی مانند دامغان و شاهرود دیده نمی شود دلیل این امر چیست؟ چرا اداره کل میراث فرهنگی نگاه استانی ندارد؟
گواهی های اصالت و مزیت های واقعی
در انتهای گزارش کافی است به مهمترین مزیت ها و ظرفیت های استان سمنان اشاره کنیم تا بدانیم که چه گوهری در این استان مغفول باقی مانده است یک کارشناس اقتصادی با گرایش گردشگری و صنایع دستی در گفتگو با خبرنگار بازار، می گوید: نزدیک به پنج هزار هنرمند صنایع دستی به جز بافندگان فرش در مجموعه استان سمنان فعالیت دارند و در ۵۲ رشته دارای تولید هستند مقوله ای که شاید از استان سمنان انتظار آن نرود اما این غفلت مسئولان از شناساندن صنایع دستی سمنان است وگرنه این استان دارای بهترین و با کیفیت ترین صنایع دستی در کشورمان است یکی از دلایل آن خاک منحصر به فرد این منطقه برای تهیه کوزه و سفال است.
محسن شریفی با بیان اینکه سفال خاکستری شاهرود پنج هزار سال قدمت دارد و از روی بقایای آن توانسته اند آن را دوباره تولید کنند اما امروز این محصولات کجا است؟ این کوزه خود رنگ خاکستری که میراث پنج هزار ساله است در کجا نمایش داده می شود؟ بیان کرد: غفلت های عظیمی از سوی مسئولان استان سمنان صورت گرفته و روز به روز هنرمندان صنایع دستی را نیز ناامید می کند.
وی با بیان اینکه نزدیک به ۹۰ اثر صنایع دستی هنرمندان استان سمنان دارای گواهی اصالت است تنها در همین چند وقت اخیر ۹ اثر هنرمندان استان سمنان توانسته اند گواهی نامه اصالت بین المللی کالا دریافت کنند و لذا سوال ما این است که کجا و در چه بخشی چنین ظرفیت عظیمی به لحاظ اقتصادی و تولیدی در استان وجود دارد که اینطور مغفول مانده باشد.
نظر شما