به گزارش بازار، قرارداد ۲۵ ساله همکاری‌های جامع ایران و چین، که در فروردین ۱۴۰۰ (مارس ۲۰۲۱) امضا شد، نقطه عطفی در روابط اقتصادی و استراتژیک دو کشور به شمار می‌آید.
این سند، که به «برنامه ۲۵ ساله همکاری‌های جامع مشترک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین» معروف است، مسیر همکاری‌های بلندمدت ایران را مشخص می‌کند و شامل حوزه‌های انرژی، زیرساخت، صنعت، فناوری، مالی و امنیتی می‌شود.
همزمان با امضای این قرارداد، روشن شد که ایران در دهه ۱۳۹۰ بخشی از فرصت‌های توسعه‌ای خود را با انتظار برای مذاکرات و توافق‌های غربی از دست داده است؛ نمونه روشن آن، برجام است که با وعده‌های اقتصادی فراوان همراه بود اما در عمل نتایج ملموس و پایدار اقتصادی را برای ایران به همراه نداشت.
حجم سرمایه‌گذاری و بخش‌هابراساس گزارش‌های غیررسمی و منابع تحلیلی، چین متعهد شده است طی ۲۵ سال، بین ۲۸۰ تا ۴۵۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کند:
بخش انرژی و پتروشیمی: حدود ۲۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای توسعه میادین نفت، گاز و پتروشیمی ایران در نظر گرفته شده است. ایران متعهد شده نفت خام خود را با ثبات و به صورت بلندمدت در اختیار چین قرار دهد.
این حجم سرمایه‌گذاری، حتی در سناریوهای محافظه‌کارانه، در مقایسه با وعده‌های اقتصادی برجام، دستاوردی واقعی و ملموس برای اقتصاد کشور به حساب می‌آید.
زیرساخت، حمل‌ونقل و صنعت: تقریباً ۱۲۰ میلیارد دلار برای توسعه زیرساخت‌ها، شبکه ریلی، بنادر (از جمله جاسک)، پروژه‌های «یک کمربند-یک جاده»، فناوری، شبکه‌های ۵G و صنعت خودرو اختصاص داده شده است.
در حالی که دهه ۱۳۹۰ ایران معطل مذاکرات با غرب بود، بسیاری از این پروژه‌ها به تعویق افتادند و خسارت اقتصادی قابل توجهی بر جای گذاشتند.
کارشناسان تخمین می‌زنند که عدم اجرای این قرارداد در دهه ۹۰، حداقل ۶۰ تا ۸۰ میلیارد دلار فرصت سرمایه‌گذاری و سود بالقوه را از کشور دریغ کرده است.
ویژگی‌های مالی و تجاری قرارداد
برخی منابع غیررسمی اعلام کرده‌اند که چین می‌تواند نفت، گاز و محصولات پتروشیمی ایران را با تخفیف حداقل ۱۲٪ نسبت به میانگین قیمت شش‌ماهه بنچ‌مارک خریداری کند و برای ریسک احتمالی، ۶ تا ۸٪ تخفیف اضافی لحاظ شود.
محدودیت‌هایی برای پرداخت وجود دارد و ممکن است چین تا ۲ سال تأخیر در پرداخت داشته باشد.دسترسی شرکت‌های چینی به پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران تضمین شده است.
تاکنون ۱۶ یادداشت تفاهم (MOU) در قالب این قرارداد امضا شده که بخش عملیاتی آن را اجرایی می‌کنند.در دهه ۱۳۹۰، ایران به امید بهره‌برداری از مزایای برجام، بخش زیادی از ظرفیت‌ها و فرصت‌های اقتصادی خود را به تعویق انداخت؛ اما قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین، در زمانی که نگاه به غرب هنوز محدودیت‌ها و ابهامات فراوان ایجاد می‌کرد، توانست مسیر واقعی توسعه را باز کند.
ماهیت قرارداد و محرمانه بودن اطلاعات
این سند یک توافقنامه استراتژیک و نقشه راه کلی است و نه یک قرارداد اجرایی با تعهدات قطعی. جزئیات اجرایی و مالی قرارداد در قالب قراردادهای تخصصی میان وزارتخانه‌ها و شرکت‌های طرفین مشخص خواهد شد. محرمانه بودن بخشی از اطلاعات، به ویژه در زمینه سازوکارهای پرداخت، به دلیل حفظ منافع ملی و کاهش آسیب‌پذیری در برابر عوامل غربگرای خارجی و داخلی کشور است.
نظر شما