بازار؛ گروه استان ها: مالیات یک نوع هزینه اجتماعی است که شهروندان پرداخت می‌کنند، درواقع شهروندان با پرداخت بخشی از درآمد خود به دولت‌ها در قالب مالیات به دولت اختیار می‌دهند برای ادارهٔ امور کشور، اجرای سیاست‌های مالی، تأمین کالاها و خدمات عمومی و ضروری، تضمین امنیت، اجرای برنامه‌های توسعه و عمرانی کشور از آن استفاده کند.
این پرسش بهانه‌ای شد تا با جعفر احسانی مهر سرپرست اداره کل امور مالیاتی استان خراسان رضوی به گفت و بنشینیم تا مالیات‌های خراسان رضوی را رهگیری کنیم.
* در آغاز بفرمائید که چند درصد درآمدهای مردم مالیات است؟
در حال حاضر در ایران نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی چیزی حدود هشت درصد است یعنی هشت درصد از مجموع درآمدهای مردم به‌عنوان مالیات در اختیار دولت قرار می‌گیرد، لذا نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در کشورهای توسعه‌یافته حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد و در کشورهای درحال‌توسعه حدود ۱۵ تا ۱۸ درصداست.
در دنیا سهم صنعت ۳۰ و هفت‌دهم درصد از تولید ناخالص داخلی بوده که این نسبت در کشور ما ۲۷ درصد و در استان خراسان رضوی ۱۰ و نیم درصد است، همچنین سهم بخش خدمات از تولید ناخالص داخلی کشورها به‌طور میانگین بیش از ۶۳ درصد است. سهم این بخش در ایران ۵۱ درصد و در استان خراسان رضوی ۷۷ و نیم درصد بوده که از میانگین جهانی بالاتر است.
بخش کشاورزی نیز در دنیا شش درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص داده که این نسبت در کشور ما ۱۳ و در استان خراسان ۱۲ درصد است.
مالیات یک نوع هزینه اجتماعی است که شهروندان پرداخت می‌کنند، درواقع شهروندان با پرداخت بخشی از درآمد خود به دولت‌ها در قالب مالیات به دولت اختیار می‌دهند برای ادارهٔ امور کشور، اجرای سیاست‌های مالی، تأمین کالاها و خدمات عمومی و ضروری، تضمین امنیت، اجرای برنامه‌های توسعه و عمرانی کشور از آن استفاده کند
سهم مالیات در تولید ناخالص داخلی در کشورهای توسعه‌یافته ۱۵ درصد بوده اما مالیات در تولید ناخالص داخلی کشور تنها سهمی معادل یک‌سوم میانگین جهانی را داراست البته ۷۷ و نیم درصد سهم تولید ناخالص داخلی استان به خدمات باز می‌گردد.
در حال حاضر با مشکلات و معضلاتی که اخیراً با توجه به شیوع ویروس کرونا برای این بخش به وجود آمده، بسیاری از این اماکن که پیش‌ازاین گردش مالی زیادی ایجاد می‌کردند، وضعیت مطلوبی ندارند.
* رقم مالیات اخذشده در خراسان رضوی طی سال گذشته چقدر بوده است؟
میزان مالیات وصول‌شده در سال ۱۳۹۸ در استان خراسان رضوی، بیش از ۳۹ هزار میلیارد ریال بود که با تلاش همکاران این اداره کل و مشارکت هم استانی‌های عزیز، صد درصد درآمدهای مالیاتی پیش‌بینی‌شده محقق شد.
از مجموع مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم وصول‌شده در سال ۱۳۹۸، بیشترین سهم مربوط به مالیات بر ارزش‌افزوده با ۴۱ درصد، بعدازآن مالیات اشخاص حقوقی غیردولتی با ۲۲ درصد و مالیات مشاغل با ۱۰درصد بیشترین سهم را در تحقق درآمدهای مالیاتی دارند.
* آیا در خصوص جلوگیری از پرداخت مالیات بنگاه‌های اقتصادی به خارج از استان هم اقدامی انجام پذیرفته است؟
به‌موجب قانون برنامه ششم، باید پرونده مالیاتی واحدهای تولیدی و معدنی هر استان در همان استانی محل استقرار واحد موردبررسی قرار گیرد لذا طی سال ۹۹رویه این است که هرچه تلاش مالیاتی افزایش یابد، جذب اعتبارات استانی نیز افزایش خواهد یافت.
* این مالیات در کجا هزینه می‌شود؟
مالیات منبعی برای تأمین درآمدهای دولت در حوزه‌های مختلف همچون تولید و اشتغال‌زایی، آموزش همگانی، انجام اقدامات عمرانی نظیر ساخت جاده‌ها و بازسازی آن‌ها، سدسازی، ساخت و توسعه نیروگاه‌ها و شبکه‌های آبی، توسعه زیرساخت‌ها و انجام پروژه‌های گوناگون عمرانی عمدتاً در مناطق محروم و توسعه‌نیافته است.
در استان خراسان رضوی نیز حدود ۹۰ درصد درآمدهای عمومی استان از محل مالیات تأمین می‌شود و سایر بخش‌ها سهم اندکی در تأمین درآمدهای عمومی استان دارند.
از مجموع مالیات‌های مستقیم و غیرمستقیم وصول‌شده در سال ۱۳۹۸، بیشترین سهم مربوط به مالیات بر ارزش‌افزوده با ۴۱ درصد، بعدازآن مالیات اشخاص حقوقی غیردولتی با ۲۲ درصد و مالیات مشاغل با ۱۰درصد بیشترین سهم را در تحقق درآمدهای مالیاتی دارند
همچنین در بخش مالیات بر ارزش‌افزوده نیز از مهرماه ۱۳۸۷ لغایت پایان سال ۱۳۹۸، بیش از ۳۸هزار میلیارد ریال به‌حساب شهرداری‌ها و دهیاری‌های استان واریزشده که صرف توسعه خدمات و زیرساخت‌های شهری، و فعالیت‌های عمرانی شهرداری شده است.
* استقبال از خود اظهاری در خراسان رضوی چگونه است و چقدر فرار مالیاتی داریم؟
با توجه به تعداد اظهارنامه‌های تسلیمی مؤدیان مالیات بر درآمد مشاغل در سال گذشته که مربوط به عملکرد سال ۱۳۹۷ بود، در استان خراسان رضوی بیش از ۱۰۵ هزار اظهارنامه در اجرای تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم تسلیم‌شد که هفت درصد کل اظهارنامه‌های تسلیمی کشور را شامل می‌شود و از این منظر استان خراسان رضوی در جایگاه دوم کشور قرار دارد.
تاکنون درباره رقم فرار مالیاتی در ایران اظهارنظرهای متفاوتی انجام‌شده است لذا اختلاف‌نظر در مقدار فرار مالیاتی، ناشی از شفاف نبودن فعالیت‌های اقتصادی در کشور است.
معدل فرار مالیاتی در ایران، حدود ۲۰ درصد از تولید ناخالص داخلی کشور است که عدد آن در استان‌های مختلف متفاوت است، اما برآورد می‌شود حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از ظرفیت فعلی مالیاتی استان مشمول فرار مالیاتی باشد که به دلایل گوناگون مالیات نمی‌پردازند و یا کمتر از مبلغ مقرر می‌پردازند البته این عدد دقیق و حساب‌شده نیست، بلکه برآوردی از شرایط اقتصادی این استان است.
* آیا در روش‌های دریافت مالیات تغییراتی هم ایجادشده است؟
در حال حاضر آمار عملکرد سال ۹۸ را مانند سال‌های پیشین به‌صورت علی‌الراس در اختیار نداریم اما به‌طورکلی روش‌های تعیین درآمد مشمولان مالیات، به‌موجب ماده ۹۷ قانون مالیات‌های مستقیم تغییرات خوبی داشته است.
در این روش مؤدی، اظهارنامه تنظیم می‌کند و پس از ارائه، اطلاعات اظهارنامه با اطلاعات موجود در سامانه مالیاتی تطبیق داده‌شده و درنهایت اظهارنامه برآوردی برای مؤدی ارسال می‌شود.
در همین راستا همکاری‌های بسیار خوبی در سطح استان در این زمینه انجام‌شده است و در حال حاضر فعالان اقتصادی بسیار بهتر از قبل با ما همکاری می‌کنند؛ این یعنی شرایط کنونی را به‌خوبی درک کرده‌اند.
* تا چه میزان دریافت مالیات هوشمند به اجرا گذاشته شده است؟
نحوه دریافت مالیات هوشمند این‌گونه است که به‌موجب ماده ۱۶۹ تمام اطلاعات و ریز داده‌هایی که قانون‌گذار مؤدی را مکلف کرده، در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می‌گیرد. موضوع هوشمند سازی هم در این برهه از عملیات خود اظهاری اتفاق خواهد افتاد و این اطلاعات در اختیار سامانه قرار خواهد گرفت. امیدواریم که در سال ۹۹ بهره‌برداری از سامانه‌های هوشمند اتفاق بیافتد.
* موضوع مالیات بر خانه‌های خالی تا چه حد اجرای آن امکان‌پذیر است؟
موضوع مالیات بر خانه‌های خالی مسئله جدیدی نیست و شاید شرایط موجود کشور، اهمیت آن را افزایش داده است زیرا در دوره‌های قبل، قانون‌گذاران به دنبال این بودند که ابزاری برای کنترل سیاست‌های مالی و پولی کشور داشته باشند.
مالیات یک ابزار کنترلی برای دولت‌هاست تا بتوانند سیاست‌های پولی و مالی خویش را تنظیم کنند. بنابراین تنها هدف دریافت مالیات درآمدزایی نیست.
به‌موجب قانون مقررشده خانه‌های خالی به‌موجب قانون عملکرد، درصدی را پرداخت کنند و اگر کسی واحد مسکونی خود را پس از یک سال خالی نگه‌داشته، لازم است مالیات پرداخت کند.
مالیات اجاره‌داری بر اساس ارزش اجاری ملک تعیین می‌شود این ابزار درگذشته از دید قانون‌گذاران آن‌چنان کارا نبوده و امروز مسئولان درصدد این هستند که اصلاحاتی در آن اعمال کنند. لازمه اجرای این طرح این است که اطلاعاتی در دست داشته باشیم که البته تا امروز این سامانه به‌صورت رسمی در اختیار ما قرار نگرفته اما یقیناً تا پایان سال ۹۹ این اتفاق رخ خواهد داد.
نظر شما