به گزارش بازار، وقتی از شاخص‌های پنهان صنعت کشور صحبت می‌کنیم، منظورمان معیارهایی هستند که در نگاه اول به چشم نمی‌آیند؛ اما تأثیری عمیق و مستقیم بر وضعیت اقتصادی و صنعتی کشور می‌گذارند. دو نمونه از این شاخص‌ها، قیمت لوله مانیسمان و ورق استیل هستند. این دو متریال، به‌عنوان اجزای کلیدی زنجیره تأمین و تولید، نقش پُررنگی در صنعت فولاد ایران برعهده دارند. نکته مهم اینکه قیمت این محصولات در ابتدای ۶ ماهه دوم سال ۱۴۰۴، نوسانات قابل توجهی داشته است. بنابراین، برای تکمیل پروژه‌های صنعتی و زیرساختی، باید نگاه تخصصی‌تری به قیمت این دو محصول و ارتباط‌شان با اقتصاد کلان داشته باشیم.
نقش فولاد صنعتی در پروژه‌های زیرساختی
مهم‌ترین نقش فولاد صنعتی، ایجاد استحکام و زیرسازی در پروژه‌های بزرگ عمرانی و صنعتی است. هر پروژه زیرساختی، از ساخت انواع پل و سد تا احداث نیروگاه و خطوط انتقال انرژی، به متریال‌های خاصی نیاز دارد؛ متریال‌هایی که مقاومت بالا، طول عمر زیاد و قابلیت تحمل شرایط محیطی سخت را داشته باشند. محصولات فولادی صنعتی از جمله لوله‌ها، ورق‌ها، پروفیل‌ها و تیرآهن‌ها، پایه و اساس چنین پروژه‌هایی را تشکیل می‌دهند.
از طرف دیگر، فولاد صنعتی نقش قابل توجهی در ارتقای بهره‌وری و ایمنی زیرساخت‌ها دارد. در ضمن، استفاده از فولادهای باکیفیت باعث می‌شود که پروژه‌ها در برابر فشارهای فیزیکی و شیمیایی دوام بیشتری داشته باشند؛ در نتیجه، هزینه‌های نگهداری و تعمیرات سازه‌ها به شکل چشمگیری کاهش می‌یابد. پروژه‌های زیرساختی در بسیاری از کشورهای مثل ایران، سهم بزرگی از رشد اقتصادی را تشکیل می‌دهند؛ به‌همین دلیل، هر تغییر کوچک در بازار فولاد، نشانه‌ای از تغییرات بزرگ‌تر در اقتصاد کلان است.
ارتباط قیمت متریال صنعتی با ارز و تورم
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر قیمت متریال‌های صنعتی در ایران، نرخ ارز (مخصوصاً دلار آمریکا) و سطح تورم عمومی است. نوسانات ارزی، تأثیر خود را در قیمت تمام‌شده اکثر کالاها و خدمات نشان می‌دهد؛ به‌ویژه در بازار فولاد. از طرفی، تورم داخلی هم با افزایش هزینه‌های تولید، حمل‌ونقل، انرژی و نیروی کار، قیمت نهایی محصولات را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. زمانی که این دو عامل هم‌جهت با همدیگر حرکت کنند، نوسانات شدید را در بازار متریال‌های صنعتی به‌وجود می‌آورند؛ بنابراین، به‌عنوان شاخص‌های پیش‌نگر و آینده‌نگر وضعیت بازار شناخته شوند.
تحلیل قیمتی لوله مانیسمان
لوله مانیسمان به‌دلیل کاربرد در پروژه‌های نفت، گاز، پتروشیمی و خطوط انتقال، یکی از حساس‌ترین محصولات فولادی نسبت به تغییرات اقتصادی است. برای درک بهتر این موضوع، به بررسی نوسانات قیمتی دو نمونه لوله مانیسمان در هفته دوم مهر ۱۴۰۴ پرداخته‌ایم. در این بررسی‌ها، قیمت لوله مانیسمان سایز ۲۱.۲ اینچی رده ۴۰ تولید کارخانه فولاد اهواز با افت ۴۶.۷ درصدی همراه بود. در حالی که قیمت همین لوله در سایز ۳ اینچ، رشد ۴ درصدی را تجربه کرده است. این تضاد قیمتی، تأثیر چندوجهی نرخ ارز و سیاست‌های عرضه‌وتقاضا را در بازار نشان می‌دهد. در مجموع، عوامل تأثیرگذار بر این نوسانات عبارت‌اند از:
- تغییرات نرخ ارز در بازار آزاد و رسمی
- هزینه‌های واردات و حمل‌ونقل مواد اولیه
- نوسانات جهانی قیمت فولاد خام و نیمه‌ساخته
- سیاست‌های عرضه و تولید کارخانه‌های فولادی
- تغییر سطح تقاضا در پروژه‌های بزرگ زیرساختی
تحلیل قیمتی ورق استیل
ورق استیل هم به‌دلیل استفاده گسترده در صنایع ساختمانی، خودروسازی و تجهیزات صنعتی، تحت‌تأثیر نوسانات قیمتی ارز و تورم است. طبق داده‌های بازار در هفته دوم مهر، قیمت ورق استیل سایز ۱۰۰۰ از کارخانه فولاد مبارکه با نوسان مثبت ۱.۶% مواجه شد. در عوض، ورق سایز ۲۵۰۰ در ۱۲۵۰ از همین برند، افت ۲.۸ درصدی را تجربه کرده است. این اختلاف نوسانی به عواملی همچون تفاوت در تقاضای صنعتی، شرایط عرضه، هزینه‌های تولید و سیاست‌های صادراتی برمی‌گردد.
بررسی روند قیمت جهانی و اثر آن بر ایران
بازار فولاد همواره در سطح بین‌المللی، از چند عامل مهم پیروی می‌کند؛ از جمله:
- عرضه و تقاضا
- سیاست‌های تجاری
- هزینه انرژی و مواد اولیه
- اقتصاد کلان کشورهای تولیدکننده
رشد یا افت قیمت فولاد جهانی پیامدهای مهمی برای بازارهای منطقه‌ای دارد؛ بنابراین، ایران هم به‌عنوان کشوری با ترکیب تولید داخلی و واردات نیمه‌ساخته‌ها، به شدت تحت‌تأثیر این تغییرات قرار می‌گیرد. در سال‌های اخیر، روند قیمت جهانی فولاد معمولاً نزولی بوده است. همچنین، طبق گزارش‌های سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD)، ظرفیت مازاد تولید در چین و سایر کشورها باعث فشار نزولی بر قیمت‌ها می‌شود.
تغییرات قیمت لوله مانیسمان در سال اخیر
در طول سال اخیر، بازار لوله مانیسمان شاهد فراز و نشیب‌های چشمگیری بود که تحت‌تأثیر عوامل داخلی و بین‌المللی بوده‌اند. از یک طرف، افزایش هزینه‌های انرژی، تغییر در نرخ ارز، محدودیت‌های تولید و مشکلات لجستیک باعث افزایش نقطه‌ای قیمت‌ها شده‌اند. از طرف دیگر، افت تقاضا در پروژه‌ها و رقابت با واردات، باعث کاهش قیمت در دوره‌هایی (مثل آبان و بهمن ماه سال ۱۴۰۳) شده‌اند. با توجه به این عوامل، نوسان قیمت لوله مانیسمان در سال گذشته، تقریباً واکنشی به شوک‌های اقتصادی کشور بوده است.
استراتژی خرید در نوسانات بازار
در شرایط حال حاضر، بازار فولاد و متریال صنعتی همچنان با نوسان بالا مواجه است؛ در نتیجه، استفاده از استراتژی‌های خرید، ریسک هزینه را کاهش و امکان بهره‌مندی از فرصت‌ها را افزایش می‌دهد.
به‌طور کلی، دو استراتژی مهم در شرایط نوسانات بازار عبارت‌اند از:
- خرید مرحله‌ای (دُز به دُز): با تقسیم سفارش بزرگ به چند سفارش کوچک در بازه‌های زمانی مختلف، ریسک خرید در نقطه اوج کاهش می‌یابد. اگر قیمت کاهش پیدا کند، فرصت اصلاح سفارش‌های بعدی فراهم می‌شود؛ اگر قیمت بالا رود، بخش‌هایی از نیاز پروژه، پیشاپیش تأمین شده‌اند.
- قراردادهای آتی یا پیش‌خرید با تأمین‌کننده معتبر: با عقد قرارداد بلندمدت با قیمت توافقی، خریدار و عرضه‌کننده هر دو ریسک نوسان را مدیریت می‌کنند. این روش باعث تأمین نیازهای خریدار در دوره‌های نوسانی می‌شود و به تأمین‌کننده، انگیزه ثبات تأمین را می‌دهد.
بهترین واکنش به شرایط فعلی بازار فولاد چیست؟
در شرایطی که بازار فولاد ایران با نوسان شدید مواجه است، فعالان صنعتی و خریداران باید چه تصمیمی بگیرند؟ بهترین روش این است که قیمت‌ها و شاخص‌های مرتبط را روزانه یا ماهانه رصد کنند؛ همچنین، باید از مراکزی خرید کرد که واسطه نیستند و خودشان «تأمین‌کننده» محسوب می‌شوند. با این کار، نوسان قیمت کنترل شده، حاشیه سود واسطه‌گری کاهش می‌یابد و خرید محصولات فولادی با کمک داده‌های به‌روز انجام می‌شود.
نظر شما