بازار؛ گروه بورس: بازار پایه فرابورس، همواره یکی از نقاط چالش‌برانگیز در ساختار معاملاتی بازار سرمایه ایران بوده است؛ جایی که نوسانات غیرواقعی، نقدشوندگی پایین و فاصله میان ارزش واقعی و قیمت معاملاتی، تصمیم‌گیری را برای سرمایه‌گذاران دشوار می‌کرد. حالا فرابورس ایران با بازنگری در فرمول حجم مبنا، تلاش دارد این معضل را با رویکردی داده‌محور و پویا حل کند. در مدل جدید، حجم مبنا دیگر تابع سرمایه اسمی شرکت نیست، بلکه بر اساس شناوری واقعی و رفتار معاملاتی سهم تعیین می‌شود تغییری که می‌تواند مسیر کشف قیمت منصفانه و کاهش دستکاری‌های قیمتی را هموار کند. شهیر محمدنیا در یادداشتی اختصاصی برای بازار این موضوع را تحلیل کرده است که در ادامه می خوانید؛
«فرابورس ایران برای بهبود شفافیت و نقدشوندگی بازار پایه، فرمول تازه‌ای برای محاسبه «حجم مبنا» معرفی کرده است؛ فرمولی که به‌جای اتکا به سرمایه پایه شرکت، بر اساس معاملات واقعی و میزان سهام شناور، طراحی شده و به‌صورت پویا تغییر می‌کند.
پیش از این حجم مبنای سهام بازار پایه بر اساس سرمایه پایه شرکت تعیین می‌شد که موجب شده بود در نمادهای دارای سرمایه بزرگ اما شناوری پایین، حجم مبنا با واقعیت معاملات سهم فاصله داشته باشد. در مدل جدید که از ۱۹ مهرماه اعمال می‌شود معیار اصلی، شناوری آزاد سهم و رفتار معاملاتی آن است، بر اساس این فرمول سه حالت برای تعیین حجم مبنا وجود دارد که به این شرح است.
سهام پرمعامله این طور است که اگر میانگین روزانه معاملات سهم در یک ماه اخیر بیش از سرانه روزانه سهام شناور آن باشد، آن سهم پرمعامله تلقی شده و حجم مبنا «یک» در نظر گرفته می‌شود. برای سهام کم‌معامله با نوسان کم اینگونه است که اگر براساس معیار ذکر شده سهم پرمعامله نباشد و نوسان ماهانه آن قابل توجه نباشد، حجم مبنای آن هم «یک» خواهد بود. همچنین در سهام کم‌معامله با نوسان بالابه این شکل خواهد بود که در حالتی که سهام بر اساس معیار یاد شده کم معامله بوده اما نوسان آن قابل ملاحظه است، حجم مبنا طبق فرمول مشخص‌شده در اطلاعیه حجم مبنای پویا محاسبه می‌شود.
با رویکرد جدید، سهم‌های پرمعامله یا کم‌نوسان عملا بدون محدودیت حجم مبنا معامله می‌شوند، حجم مبنا در خصوص سهامی اعمال خواهد شد که با حجم معاملات پایین به نسبت شناوری، نوسان یک ماهه منفی یا مثبت قابل توجهی داشته‌اند.
در فرمول حجم مبنا که در خصوص شرکت‌های کم‌معامله و پرنوسان اعمال خواهد شد، دو معیار اصلی وجود خواهد داشت که با کمک دو ضریب تعدیل می‌شود و شامل میانگین روزانه حجم معاملات در یک ماه اخیر و سرانه روزانه سهام شناور است.
در صورتی که حجم معاملات در ۳ ماه اخیر افزایش داشته باشد ضریب مدنظر در فرمول کاهش یافته و عدد حجم مبنا کمتر خواهد شد. در همین حال افزایش نوسانات سهام موجب افزایش ضریب و افزایش عدد حجم مبنا خواهد شد.
این موضوع موجب کشف قیمت دقیق‌تر، جلوگیری از نوسان‌های غیرواقعی و ارتقای نقدشوندگی در بازار پایه است، در واقع حجم مبنا فقط برای شرکت‌هایی اعمال خواهد شد که با حجم پایین معاملات، نوسان قابل توجهی داشته باشند.»
نظر شما