بازار؛ گروه استانها: زینب بنی شیخ الاسلامی: ایران در آستانه تحولی بزرگ در اقتصاد دانشی قرار دارد؛ هوش مصنوعی نه‌تنها بازدهی صنایع و خدمات را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند مسیر کسب‌وکارها و زندگی روزمره را بازتعریف کند، مشروط بر اینکه چالش‌های مهارتی و اخلاقی مدیریت شوند.
تصور کنید بانکی که برای بررسی یک وام کوچک هفته‌ها زمان می‌خواست، امروز تنها با چند کلیک و در چند ثانیه تصمیم‌گیری می‌کند، یا کشاورزی که با تحلیل داده‌های اقلیمی، پیش از کاشت محصول می‌داند کدام زمین بیشترین بازدهی را خواهد داشت.
این‌ها نمونه‌های واقعی از اقتصادی هستند که هوش مصنوعی آن را به حرکت درآورده است: «اقتصاد دانشی».
قدرت هوش مصنوعی در توان تحلیل حجم عظیمی از داده‌هاست؛ ظرفیتی که به شرکت‌ها و سازمان‌ها امکان می‌دهد نه‌تنها کارآمدتر عمل کنند، بلکه مدل‌های تازه‌ای از ارزش‌آفرینی خلق کنند
قدرت هوش مصنوعی در توان تحلیل حجم عظیمی از داده‌هاست؛ ظرفیتی که به شرکت‌ها و سازمان‌ها امکان می‌دهد نه‌تنها کارآمدتر عمل کنند، بلکه مدل‌های تازه‌ای از ارزش‌آفرینی خلق کنند.
در بازارهای مالی، الگوریتم‌های یادگیری ماشین ریسک اعتباری مشتریان را در کسری از ثانیه می‌سنجند. در حوزه محتوا، سامانه‌های هوشمند محصولات شخصی‌سازی‌شده تولید می‌کنند که مخاطب را دقیقاً در نقطه نیازش جذب می‌کند. حتی در صنایع سنتی مثل کشاورزی یا انرژی، فناوری‌های مبتنی بر داده توانسته‌اند بازدهی را چند برابر کنند.
چالش‌هایی که نباید نادیده گرفت
اما روی دیگر این سکه، چالش‌هایی جدی است. شکاف مهارتی و کمبود نیروی انسانی متخصص می‌تواند ایران را در این رقابت جهانی عقب بیندازد. از سوی دیگر، اتکای بیش از حد به الگوریتم‌ها خطر کاهش شفافیت در تصمیم‌گیری را به همراه دارد.
مسئله عدالت داده‌ای و حریم خصوصی نیز از موضوعاتی است که اگر به‌موقع مدیریت نشود، اعتماد عمومی به این فناوری نوظهور را خدشه‌دار می‌کند.
در ایران، اقتصاد دانشی در حال شکل‌گیری است و هوش مصنوعی می‌تواند سرعت این حرکت را چند برابر کند. از سامانه‌های هوشمند مبارزه با تقلب در بانک‌ها گرفته تا ابزارهای تحلیل تصاویر پزشکی در بیمارستان‌ها، نشانه‌های این تحول به چشم می‌خورد. در بخش انرژی و کشاورزی نیز، مدل‌های پیش‌بینی هوش مصنوعی می‌توانند اتلاف منابع را به‌طور چشمگیری کاهش دهند.
آینده؛ تماشاگر یا بازیگر؟
جهان در حال تجربه یک انقلاب دانشی است و هوش مصنوعی پرچم‌دار آن به شمار می‌رود. آینده اقتصاد ایران به‌شدت وابسته به این است که امروز چه انتخابی انجام دهد. اگر سرمایه‌گذاری روی آموزش و توسعه زیرساخت داده‌ای جدی گرفته شود، سناریوهایی روشن پیش روست:
شهرهای هوشمند: از مدیریت هوشمند ترافیک گرفته تا کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها
سلامت دیجیتال: پایش لحظه‌ای بیماران از راه دور و تشخیص بیماری‌ها پیش از بروز علائم
بازارهای مالی: پیش‌بینی دقیق نوسانات بازار و مدیریت ریسک با دقتی بسیار بالاتر از روش‌های سنتی
صنعت و تولید: خطوط تولیدی که با یادگیری مداوم، خطاها را به حداقل می‌رسانند و کیفیت را به‌طور مداوم ارتقا می‌دهند
اما در مقابل، اگر این فرصت تاریخی نادیده گرفته شود، خطر آن وجود دارد که ایران به واردکننده صرف فناوری‌های خارجی تبدیل شود؛ مصرف‌کننده‌ای که تنها از نتایج بهره می‌برد، نه از ارزش‌آفرینی.
پرسش اصلی اینجاست: آیا ایران می‌خواهد در آینده اقتصاد دانشی نقش یک بازیگر فعال را بر عهده گیرد یا همچنان در جایگاه تماشاگر باقی بماند؟
نظر شما