شماره پایانه چیست و آموزش استعلام نام فروشگاه با شماره پایانه شاپرک

به گزارش بازار، شماره پایانه (TID) چیست؟ تفاوت آن با MID، کاربرد در رهگیری تراکنش و تسویه، و راه‌های پیدا کردن TID، دستگاه کارتخوان و پنل PSP.

خلاصه سریع برای کسانی که عجله دارند:

یکی از پرسش‌های رایج مشتریان در زمان خرید، به وضعیت تراکنش‌های ناموفق مربوط می‌شود؛ حالتی که وجه از حساب مشتری کسر می‌شود اما در حساب فروشنده ثبت نمی‌گردد. در چنین شرایطی، نخستین اقدامی که باید مورد توجه قرار گیرد، استعلام شماره پایانه شاپرک (Terminal ID) یا همان شناسه دستگاه کارتخوان یا درگاه پرداخت است. این شناسه، ابزاری کلیدی برای بانک یا شرکت ارائه‌دهنده خدمات پرداخت به شمار می‌رود، زیرا امکان ردیابی دقیق مسیر تراکنش و شناسایی علت بروز خطا را فراهم می‌کند.

شماره پایانه دقیقاً چیست؟

شماره پایانه یا Terminal ID (TID) یک کد یکتا و اختصاصی است که به هر دستگاه کارتخوان یا درگاه اینترنتی تعلق می‌گیرد. این شناسه نقش محوری در ثبت و رهگیری تراکنش‌ها دارد و به بانک یا شرکت پرداخت امکان می‌دهد هر تراکنش را به‌درستی شناسایی و بررسی کند.

نکته قابل توجه آن است که شماره پایانه به دستگاه یا کانال پرداخت اختصاص دارد و نه به خود پذیرنده. در مقابل، شماره پذیرنده یا Merchant ID (MID) شناسه‌ای است که مستقیماً به فروشنده یا کسب‌وکار تخصیص داده می‌شود.

بسیاری از افراد به اشتباه این دو شناسه را یکی می‌دانند؛ در حالی که برای پیگیری دقیق تراکنش‌ها باید از شماره پایانه دستگاه کارتخوان یا درگاه اینترنتی استفاده کرد. به‌عنوان نمونه، اگر یک فروشگاه دارای چندین شعبه باشد و در هر شعبه چند دستگاه کارتخوان یا یک درگاه اینترنتی فعال کند، همه‌ی آن‌ها ممکن است تحت یک شماره پذیرنده فعالیت کنند، اما هر کدام دارای شماره پایانه مجزا خواهند بود.

شماره پایانه کارتخوان کجاست؟

یافتن شماره پایانه کارتخوان کار دشواری نیست و از چند مسیر می‌توان به آن دسترسی پیدا کرد:

• رسید تراکنش: در اغلب دستگاه‌ها، شماره پایانه (TID) در کنار شماره پذیرنده بر روی رسید چاپ می‌شود.

• منوی دستگاه کارتخوان: با ورود به بخش «تنظیمات» یا «اطلاعات دستگاه» می‌توان این شناسه را مشاهده کرد.
  پنل کاربری شرکت پرداخت (PSP): در داشبورد گزارش تراکنش‌ها، هر پایانه با شماره اختصاصی خود مشخص شده است.

• سامانه‌های رسمی: در صورت ثبت دستگاه در سامانه شاپرک یا سامانه مالیاتی، شماره پایانه مربوط به آن نیز قابل مشاهده خواهد بود.
  

به این ترتیب، پذیرندگان می‌توانند به‌راحتی شماره پایانه دستگاه خود را شناسایی کرده و در صورت نیاز، برای پیگیری تراکنش‌ها از آن استفاده کنند.

مسیر استاندارد پیگیری تراکنش (گام‌به‌گام)

۱. نگهداری رسید یا اسکرین‌شات
ذخیره رسید پرداخت یا تصویر صفحه نخستین اقدام ضروری است. اطلاعاتی مانند کد رهگیری تراکنش (RRN)، مبلغ، تاریخ و ساعت تراکنش و همچنین شماره پایانه (TID) از مهم‌ترین داده‌هایی هستند که در مراحل بعدی پیگیری مورد استفاده قرار می‌گیرند.

۲. بررسی گزارش تراکنش در پنل PSP یا بانک
در بسیاری از موارد، مغایرت‌ها از طریق گزارش‌های موجود در پنل شرکت پرداخت یا بانک مشخص می‌شود. گاهی تراکنش در سیستم ثبت شده اما به‌دلیل تأخیر در تسویه، هنوز به حساب پذیرنده واریز نشده است.

۳. تماس با پشتیبانی در صورت تداوم مشکل
چنانچه مغایرت همچنان باقی باشد، باید با پشتیبانی شرکت پرداخت یا بانک تماس گرفت. در این مرحله، ارائه شماره مرجع تراکنش (RRN) که یک کد یکتای ۱۲ رقمی است، به تیم پشتیبانی کمک می‌کند تا مسیر تراکنش را سریع‌تر در سوابق خود شناسایی کنند.

۴. تفکیک پایانه‌ها در کسب‌وکارهای چندشعبه‌ای
پذیرندگانی که چند شعبه یا چند درگاه پرداخت دارند، بهتر است تراکنش‌ها را بر اساس شماره پایانه (TID) دسته‌بندی کنند. این روش موجب می‌شود مغایرت‌ها سریع‌تر شناسایی شده و مشخص گردد مشکل مربوط به کدام دستگاه یا کانال پرداخت است.

تجربه واقعی؛ زمانی که شماره پایانه مشکل را برطرف کرد

تصور کنید مشتری برای خرید روزانه به یک سوپرمارکت محلی مراجعه می‌کند. پس از پرداخت هزینه خرید با کارت بانکی، پیامک برداشت وجه برای او ارسال می‌شود، اما فروشنده اعلام می‌کند که مبلغ در دستگاه ثبت نشده است. در نگاه اول این موضوع به‌عنوان یک اختلاف حساب به نظر می‌رسد. اما با بررسی دقیق و جست‌وجوی تراکنش بر اساس شماره پایانه شاپرک مشخص می‌شود که عملیات پرداخت روی یکی از دستگاه‌های قدیمی فروشگاه ثبت شده و مسیر تسویه متفاوتی برای آن تعریف شده است. در نهایت، با یک تماس با پشتیبانی و اصلاح اطلاعات پایانه، مغایرت به‌طور کامل برطرف شد. این تجربه ساده نشان می‌دهد که حتی در خریدهای روزمره، وجود و دقت در ثبت شماره پایانه تا چه اندازه می‌تواند در شفافیت و حل سریع مشکلات مالی نقش داشته باشد.

چرا شماره پایانه اهمیت دارد؟

• پیگیری تراکنش‌ها: اصلی‌ترین کاربرد شماره پایانه در شناسایی و بررسی تراکنش‌های ناموفق یا مشکوک است.
  تسویه و حسابداری: امکان مغایرت‌گیری و ثبت دقیق بر اساس هر پایانه فراهم می‌شود.

• امنیت و مدیریت ریسک: در صورت بروز خطا یا تقلب در یک کانال، شماره پایانه به‌سرعت منبع مشکل را مشخص می‌کند.

• گزارش‌گیری چندشعبه‌ای: برای کسب‌وکارهایی با چندین فروشگاه یا کانال آنلاین، تفکیک گزارش‌ها بر اساس پایانه ضروری است.

• الزامات قانونی: طبق قانون پایانه‌های فروشگاهی، تمام کارتخوان‌ها و درگاه‌های اینترنتی باید در سامانه مالیاتی ثبت و با شماره پایانه تطبیق داده شوند.
  

داده‌های جهانی و اهمیت موضوع

بر اساس گزارش World Bank Global Findex 2021، سهم پرداخت‌های دیجیتال در سطح جهانی به بیش از ۵۷ درصد رسیده است؛ در حالی‌که این میزان در سال ۲۰۱۴ تنها ۳۵ درصد بود. در کشورهای توسعه‌یافته، حتی تا ۹۵ درصد از افراد از روش‌های پرداخت الکترونیک استفاده می‌کنند. این روند رشد نشان می‌دهد که شفافیت تراکنش‌ها و استفاده از شناسه‌های مشخصی همچون شماره پایانه (TID) و شماره پذیرنده (MID) بیش از هر زمان دیگری اهمیت یافته است.

همچنین گزارش بانک مرکزی اروپا در سال ۲۰۲۲ نشان می‌دهد که بیشترین موارد تقلب در تراکنش‌های اینترنتی (CNP) رخ می‌دهد. همین موضوع باعث شده شناسه‌های پایانه و پذیرنده به ابزارهایی حیاتی برای مدیریت ریسک و افزایش امنیت شبکه‌های پرداخت تبدیل شوند.

سؤالات متداول

۱) شماره پایانه چند رقمی است؟
تعداد ارقام بسته به شرکت ارائه‌دهنده خدمات پرداخت متفاوت است، اما همواره یک شناسه منحصربه‌فرد محسوب می‌شود.

۲) آیا شماره پایانه قابل تغییر است؟
خیر. پذیرندگان نمی‌توانند به‌طور مستقیم شماره پایانه را تغییر دهند. این فرآیند تنها از طریق شرکت پرداخت یا در زمان تعویض دستگاه امکان‌پذیر است.

۳) آیا در پرداخت اینترنتی نیز شماره پایانه وجود دارد؟
بله. برای هر درگاه اینترنتی یا کانال پرداخت آنلاین، یک شماره پایانه اختصاصی تعریف می‌شود.

۴) آیا می‌توان با شماره پایانه نام فروشگاه را شناسایی کرد؟
به‌طور مستقیم خیر. زیرا شماره پایانه به دستگاه یا کانال پرداخت متصل است و نه به نام فروشگاه. با این حال، شرکت‌های پرداخت می‌توانند با ترکیب شماره پایانه و جزئیات تراکنش، اطلاعات مربوط به فروشگاه را استخراج کنند.

۵) چطور می‌تونم از طریق شماره پایانه یا شناسه دستگاه کارتخوان محلی که کارت کشیدم رو پیدا کنم؟

به‌طور مستقیم امکانش برای کاربر وجود نداره، اما با ارائه شماره پایانه و جزئیات تراکنش (مثل مبلغ و تاریخ) به شرکت پرداخت یا بانک، اون‌ها می‌تونن محل دقیق یا فروشگاه مربوطه رو شناسایی کنن.

جدول جمع‌بندی

شماره پایانه تنها یک عدد درج‌شده بر روی رسید تراکنش نیست؛ بلکه شناسه‌ای حیاتی در مدیریت مالی، افزایش امنیت و اعتبار هر کسب‌وکار به شمار می‌رود. چه فروشگاه فیزیکی داشته باشید و چه فعالیت آنلاین، اطلاع از این کد و استفاده صحیح از آن، فرآیند پرداخت را شفاف‌تر کرده و امکان پیگیری دقیق‌تر تراکنش‌ها را فراهم می‌سازد.