بازار؛ گروه خودرو: در شرایطی که اقتصاد ایران بیش از هر زمان دیگری به ابزارهای شفاف سازی و رقابت پذیر نیاز دارد، ممانعت از عرضه خودرو در بورس کالا، به عنوان یکی از معدود بسترهای کارآمد و قانونی برای قیمت گذاری عادلانه، نه تنها گامی در خلاف جهت توسعه بازار سرمایه است، بلکه تداوم چرخه ای معیوب از قیمت گذاری های دستوری، رانت گسترده و نارضایتی مصرف کننده را در پی خواهد داشت. تجربه های پیشین نشان می دهد که هر جا پای دخالت های غیراصولی و غیر علمی دولت در میان بوده، هم تولید کننده آسیب دیده و هم خریدار با هزینه بیشتر روبه رو شده است.
بازاری بدون بورس؛ بازگشت به روزهای پرتنش بازار آزاد
بازار خودرو سال هاست با چالش های متعدد در بخش عرضه، قیمت گذاری و توزیع مواجه است. یکی از راهکارهایی که در سال های اخیر توانست بخشی از این مشکلات را سامان دهد، عرضه خودرو در بورس کالا بود؛ تجربه ای که نه تنها منجر به کشف قیمت واقعی بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا شد، بلکه اعتماد نسبی مصرف کننده را نیز جلب کرد. اما اخیرا با تصمیمات جدید دولت مبنی بر توقف عرضه خودرو در بورس، بار دیگر سایه ای تصمیم گیری های غیراقتصادی بر صنعت خودرو و بازار سرمایه افتاده است.
کارشناسان اقتصادی معتقدند حذف این بستر شفاف، به معنای عقب گرد در مسیر اصلاح ساختار اقتصاد است. نه تنها بازار خودرو دوباره درگیر صف کشی و رانت می شود، بلکه سرمایه گذاران بازار سرمایه نیز سیگنال منفی از بی ثباتی تصمیمات دریافت خواهند کرد.
قیمت گذاری دستوری؛ مسکّنی برای بحران یا ریشه مشکل؟
یکی از اصلی ترین آسیب هایی که سال هاست صنعت خودرو را تهدید می کند، قیمت گذاری دستوری است. این سیاست نه تنها از سودآوری و پایداری تولیدکننده کاسته، بلکه امکان ارتقاء کیفیت و رقابت پذیری را نیز سلب کرده است. تولیدکننده ای که باید محصول را با قیمتی کمتر از هزینه واقعی عرضه کند، چگونه می تواند در مسیر توسعه، تحقیق و نوآوری گام بردارد؟
گروه صنعتی ایران خودرو به عنوان بزرگ ترین خودروساز کشور، در سال های گذشته بارها نسبت به تبعات منفی قیمت گذاری دستوری هشدار داده و خواستار حرکت به سوی ساز و کارهای منطقی، مانند بورس کالا، شده است. این ساز و کار، برخلاف شیوه های سنتی، بر پایه شفافیت، عدالت و رقابت طراحی شده و می تواند نقش نهاد دولت را از «قیمت‌گذار» به «ناظر» تغییر دهد.
بورس کالا؛ بستری برای عدالت، نه سوداگری
مخالفان عرضه خودرو در بورس کالا، گاه آن را عامل سوداگری معرفی می کنند؛ اما واقعیت آن است که سوداگر اصلی در غیاب بورس، رانت جویانی هستند که با استفاده از نارسایی های توزیع و نبود شفافیت، به سودهای کلان می رسند. عرضه خودرو در بورس کالا، با فراهم کردن شرایط برابر برای همه، امکان خرید بدون واسطه را به مصرف کننده می دهد و بازار را از التهابات ساختگی نجات می دهد. البته در اینجا باید اشاره داشت که همه مشتریان خودرو در بازار شیوه ورود و خرید خودرو از بورس کالا را نمی شناسند.
طبق داده های رسمی، خودروهایی که از طریق بورس کالا عرضه شدند، با اختلاف قیمت کمتری نسبت به بازار آزاد به دست مصرف کننده رسیدند و در عین حال، منابع حاصل از این اختلاف به حساب خودروساز بازگشت تا صرف ارتقاء تولید شود.
ضرورت هم راستایی سیاست گذار با تولیدکننده
بدون شک، عبور از بحران های ساختاری در صنعت خودرو، بدون همراهی سیاست گذار ممکن نیست. دخالت های مستقیم، تصمیم گیری های بدون پشتوانه علمی و نادیده گرفتن ساز و کارهای مدرن اقتصادی، نه تنها تولید را تضعیف می کند، بلکه کشور را از مسیر توسعه صنعتی دور می سازد.
گروه صنعتی ایران خودرو در سال های اخیر، همگام با سیاست های کلان نظام، تلاش کرده با افزایش تیراژ، توسعه محصولات جدید، ارتقاء کیفیت و صادرات محوری، گام های موثری در جهت تحول صنعت خودرو بردارد. اما این مسیر، بدون حمایت منطقی و تصمیم گیری های مبتنی بر منافع ملی، به سرانجام نخواهد رسید.
بازنگری در تصمیمات، الزامی برای آینده ای شفاف
بازار خودرو دیگر ظرفیت آزمون و خطای مجدد را ندارد. فرصت های اندک برای اصلاح ساختارها باید مغتنم شمرده شود. بورس کالا، به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای تنظیم گری نوین، می تواند میان تولیدکننده و مصرف‌کننده، پلی مطمئن، شفاف و منطقی باشد. ممانعت از این مسیر، نه تنها مانعی در برابر رقابت پذیری و عدالت اقتصادی است، بلکه به زیان کلیت بازارسرمایه، تولید صنعتی و حتی بودجه عمومی کشور تمام خواهد شد.
در نهایت، آنچه صنعت خودرو امروز نیاز دارد، نه مداخله گری بیشتر، بلکه اعتماد به سازوکارهای علمی، شفاف و آزموده شده ای مانند بورس کالا است. ایران خودرو آماده است تا با تداوم عرضه محصولات در بسترهای رسمی و رقابتی، مسیر بهبود را ادامه دهد، مشروط بر آنکه سیاست گذار نیز با نگاهی توسعه گرا راه را برای شکوفایی اقتصاد ملی هموار سازد.
نظر شما